Toksykologia
W 3 08.04.2006
Zatrucie cyjankami
Ostre zatrucie cyjankami
Objawy kliniczne:
bóle i zawroty głowy
ilościowe i jakościowe zaburzenia świadomości
drgawki
Mechanizm toksycznego działania cyjanków:
Działanie toksyczne cyjanków polega głównie na zdolności hamowania oksydacyjnej fosforylacji. Połączenie jonów cyjankowych z trójwartościowym żelazem oksydazy cytochromowej uniemożliwia wykorzystywanie tlenu przez komórki.
Jony cyjankowe hamują także inne enzymy (m.in. dekarboksylazę glutaminową, oksydazę ksnatynową, dysmutazę ponadtlenkową).
Leczenie:
Połączenie jonów cyjankowych z oksydazą cytochromową jest odwracalne, tak więc szybka i odpowiednia terapia daje wyleczenie chorego.
Powszechnie uważa się, że zatrucie cyjankami przebiega bardzo gwałtownie i szybko. Nie jest to jednak regułą. Okres latencji między narażeniem na związki cyjanowe a objawami intoksykacji zależy między innymi od rodzaj związku, drogi zatrucia, dawki i innych czynników takich jak wypełnienie żołądka pokarmem w przypadku zatrucia drogą doustną.
Z powodu zmniejszenia zużycia tlenu przez tkanki skóra chorego w przypadku intoksykacji ma barwę różową (nawet w czasie zatrzymania krążenia - niedotlenienie bez sinicy).
Najczęściej występującym objawem jest kwasica mleczanowa.
Klasyczny objaw: zapach gorzkich migdałów - występuje w małej części populacji.
Zatrucie związkami cyjankowymi w czasie pożaru można podejrzewać u chorych wówczas gdy:
pożar dotyczy zamkniętego pomieszczenia
w plwocinie, jamie ustnej i przedsionku nosa ofiary - sadza
liczne objawy neurologiczne
hipotonia
poziom kwasu mlekowego we krwi > 10 mmol/l
Detekcja podwyższenia poziomu kwasu mlekowego oraz objawy kliniczne potwierdzające zatrucie cyjankami występują zwykle późno.
Leczenie:
Dekontaminacja pp, skóry
Tlenoterapia
Wyrównanie zaburzeń równowagi kwasowo zasadowej
Leczenie objawowe
Leczenie powinno być przeprowadzone już przy klinicznym podejrzeniu zatrucia cyjankami.
Tlen:
Podstawowa odtrutka w zatruciach cyjankami, reaktywacja oksydazy cytochromowej (jest szybsza przy wysokim stężeniu tlenu)
Leczenie 100% tlenem powinno się podejmować możliwie najszybciej
Hiperbaria tlenowa
Najczęstsze odtrutki:
Tlen
Hydroksokobalamina (c.z.)
Wersenian dikobaltowy (c.z.)
Tiosiarczan sodowy (podostre)
Azotyn amylu (podostre, razem z tiosiarczanem w ciężkich)
Hydroksokobalamina jest szybko działającą i skuteczną odtrutka dla związków cyjanowych.. Bardzo skuteczna, pozbawiona prawie całkowicie działań ubocznych.
Pamiętać należy, podczas stosowania hydroksokobalaminy nie wolno stosować tiosiarczanu sodowego. Powstający kompleks hydroksokobolamina - tiosiarczan sodowy nie może wiązać jonów cyjankowych.
Cyjanowodór:
Gaz ten odpowiada za wiele śmiertelnych przypadków zatrucia dymem w trakcie pożarów.
Sole rozpuszczalne:
Rozpuszczalne sole tak jak i cyjanek sodu, potasu, wapnia, amonu szybko powodują objawy zatrucia. Ich działanie wynika nie tylko z wchłaniania samych jonów cyjankowych ze światła jelita, ale także z tworzenia w kwaśnym środowisku żołądka cyjanowodoru, adsorbowanego następnie drogą wziewną.
Sole słabo rozpuszczalne:
Cyjanek rtęci, oksycjanek miedzi, cyjanek srebra, cyjanek złota mogą powodować zatrucia w wyniku połknięcia znacznych ilości lub w reakcji z silnymi kwasami nieorganicznymi.
Inne:
Chlorowcopochodne związki cyjanowe(bromki i chlorki) powodują ostre zatrucia cyjankami oraz dodatkowo mogą powodować toksyczne uszkodzenie płuc z ich obrzękiem włącznie.
Połknięcie substancji żrących
Kwasy i zasady
Powodują oparzenia chemiczne: jamy ustnej, przełyku, żołądka
Martwica koagulacyjna, denaturacyjna, skrzepowa
Martwica rozpływna
Zasady:
martwica rozpływna;
5-14 doba największe zagrożenie przebiciem.
Objawy ogólne:
kwasica, zaburzenia elektrolitowe, wstrząs.
Objawy:
ból w klatce piersiowej, ból brzucha, krwawe wymioty i stolce, odynofagia, dysfagia, ślinotok, zapalenie otrzewnej, wstrząs, zwężenie przełyku, odźwiernika.
Śmierć
Wstrząs krążeniowy, zapalenie otrzewnej, obrzęk głośni, zapalenie śródpiersia, niewydolność nerek, DIC
Endoskopia 12-24 godz.
Leczenie:
ABC
Do 30 minut płukanie wodą, odsysanie
Rozcieńczanie: mleko, białko surowych jajek, woda
Sterydy, środki p/bólowe, antybiotyki, żywienie pozajelitowe
Leczenie objawowe
Leczenie operacyjne.
Powikłania:
Krwotok
Perforacja
® 2006 AŁ