Współczesne ustroje państwowe

prof. dr hab. Tadeusz Smoliński

20 godzin E

Wzajemne stosunki między parlamentem, głową państwa, a rządem zamykają się w ramach trzech podstawowych systemów:

1. systemu parlamentarno - gabinetowy

2. systemu prezydenckiego

3. systemu rządów zgromadzenia (system parlamentarno - komitetowy)

oprócz tych podstawowych systemów wyróżniamy różnego rodzaju mutacje czyli przekształcenia oraz połączenia kilku systemów. Mutacja systemu parlamentarno- gabinetowego jest tak zwany system kanclerski. Natomiast z połączenia systemu parlamentarno - gabinetowego z systemem prezydenckim wykształcił się system pół prezydencki, określany także zależnie od okoliczności systemem prezydenckim parlamentarnym względnie parlamentarno - prezydenckim.

Ustrój Wielkiej Brytanii

Opiera się o podstawowe kanony (zasady) systemu parlamentarno - gabinetowego, który wykształcił się w Anglii. Jest to system oparty o zasadę podziału względnie trójpodziału władzy Monteskiuszowskiej. Doktryna ta mówi, że władza należy do narodu. Władza ustawodawcza należy do dwuizbowego parlamentu:

1. Izby Gmin (jako izby formalnie niższej, a faktycznie wyższej)

2. Izby Lordów (jako izby formalnie wyższej, a faktycznie niższej)

Parlament

Z francuskiego par lec - mówić, w parlamencie rozmawiano z królem

Izba Gmin

Pochodzi z wyborów powszechnych formalnie równych, bezpośrednich w ramach tajnego głosowania a mandaty zdobywa się w okręgach jedno mandatowych systemem większości względnej.

W Wielkiej Brytanii można zdobyć również mandat bez wyborów. Tradycyjnie bez wyboru uzyskuje mandat spiker izby gmin - odpowiednik marszałka sejmu. Wyznaczanie kandydatów do Izby Gmin następuje w następujący sposób:

• przez uznane w prawie partie polityczne

• przez tzw. wolną grupę wyborczą

System wolnej grupy wyborczej polega na tym, że aby być kandydatem do Izby Gmin trzeba mieć poparcie, podpisy minimum 10 osób oraz wpłacić kaucje pieniężną. Kaucja przepada jeżeli kandydat nie zdobędzie minimum 1/8 ważnie oddanych głosów.

Podstawowe znaczenie w ramach zgłaszania kandydatów przez partie polityczne ma tzw. list polecający lidera partii. Od dziesiątek lat nie zdarzyło się żeby mandat do Izby Gmin otrzymał ktoś kto nie posiada listu polecającego lidera partii.

Kadencja - Izba Gmin nie ma stałych kadencji. Wybory zarządza król ale może zrobić to jedynie na wniosek premiera. Wybory mogą się odbyć w każdym czasie ale nie później jak po upływie 5 lat od ostatnich wyborów. 600 członków nie ma stałej liczby.

Izba Lordów

Jest izbą parlamentu brytyjskiego tzw. izbą typu arystokratycznego. Nie ma stałej liczby, lordów jest około 1000. W skład izby wchodzą lordowie w trzech kategoriach:

1. dziedziczni - tacy co uzyskują tytuł z ojca na syna z dziada pradziada

2. dożywotni - z nominacji króla na wyłączny wniosek premiera, za różnego rodzaju zasługi, a także za karę

3. duchowni - są to biskupi i arcybiskupi kościoła anglikańskiego i szkockiego kościoła prezbiteriańskiego (około 25 osób)

Kompetencje

Do kompetencji Izby gmin należy w dużej mierze stanowienie ustaw oraz całość kontroli parlamentarnej nad rządem

Do kompetencji Izby Lordów należy w niewielkim zakresie działalność w stanowieniu ustaw, natomiast nie ma żadnych kompetencji kontrolnych

Stanowienie ustaw w Wielkiej Brytanii

Wykonywanie inicjatywy ustawodawczej w Wielkiej Brytanii należy do rządu i do indywidualnych posłów. Praktycznie liczy się tylko inicjatywa rządowa. Obrady Izby Gmin trwają od poniedziałku rana do piątku w południe, trwają około 220 dni w roku. Praktycznie liczą się tylko projekty rządowe, każdy projekt rządowy musi zostać uchwalony. W Wielkiej Brytanii rozróżnia się dwa rodzaje ustaw:

1. ustawy zwykłe

2. ustawy finansowe (tzw. monybik)

O tym czy ustawa jest ustawą zwykła czy finansową decyduje jednoosobowo i ostatecznie Spiker Izby Gmin. Ustawy finansowe nie przechodzą pod obrady Izby Lordów czyli zaczynają i kończą się w Izbie Gmin. Ustawy zwykłe po uchwaleniu przez Izbę Gmin przechodzą do Izby Lordów. Izba Lordów może wnieść do projektu poprawki z reguły jednak są to poprawki typu redakcyjnego lub korektorskiego. Niekiedy w Izbie Lordów rząd wnosi tzw. autopoprawki. Izba Lordów nie może projektu ostatecznie odrzucić może stosować jedynie tzw. obstrukcję (opóźnienie). Uchwalenie ustawy (obstrukcji) może trwać maksymalnie pół roku. Po upływie tego czasu projekt wraca z powrotem do Izby Gmin, gdzie ponownie uchwalony zostaje przedstawiony monarsze do podpisu czyli celem nadania tzw. sankcji królewskiej. Od prawie 300 lat nie zdarzyło się żeby król sankcji nie nadał (nie podpisał) Każdy rządowy projekt ustawy musi zostać uchwalony, a że tak się dzieje bo sprzyja temu tzw. instytucja paringu (układania się w pary)

Funkcje kontrolne

W Wielkiej Brytanii odpowiedzialność parlamentarna nazywana inaczej polityczna (odpowiedzialność za kierunki polityki) i odpowiedzialność prawna (za łamanie prawa) Odpowiedzialność polityczną egzekwuje się poprzez instytucje votum nieufności. W Wielkiej Brytanii istnieje tzw. solidarne votum nieufności tzn. że zawsze cały rząd solidaryzuje się z każdym ministrem. W Wielkiej Brytanii zgłasza się często wnioski o votum nieufności, dzięki instytucji paringu wszystkie wnioski upadają.

Charakter opozycji w Wielkiej Brytanii

Opozycja w Wielkiej Brytanii jest totalna i nie konstruktywna (nie daje dobrych rad)

System partyjny

W Wielkiej Brytanii jest klasyczny system dwupartyjny tzn. jest wiele partii politycznych z tym, że tylko dwie z nich albo jedna albo druga mają realne szanse na zdobycie poprzez wybory bezwzględnej większości mandatów (50 + 1) Jak jedna z tych dużych partii zdobędzie bezwzględną większość mandatów tworzy się rząd i staje się partią rządzącą, to druga co do wielkości partia staje się opozycyjną. Inne drobne partie polityczne pozostają w opozycji.

Partie w Wielkiej Brytanii

• partia pracy

• partia liberalna

• partia socjaldemokratyczna

• partia nacjonalistów szkockich

• partia nacjonalistów walijskich

nowoczesne partie polityczne początki wywodzą się z partii brytyjskich. Pierwsze partie polityczne w Wielkiej Brytanii były partiami kadrowymi, elitarnymi. Dopiero na początku ubiegłego wieku gdy partia pracy zaczęła rosnąć w silę jako tzw. partia masowa typu członkowskiego inne partie polityczne przekształciły się w partie masowe typu członkowskiego.

Rząd i gabinet w Wielkiej Brytanii

W Wielkiej Brytanii rząd jest organem mniej więcej 120 osobowym składającym się z premiera (w Wielkiej Brytanii nie ma wicepremierów) oraz z różnej rangi ministrów. Organem urzędującym cięgle i podejmującym decyzje jest gabinet. Gabinet jest organem mniej więcej 20 osobowym i składa się z premiera, różnej rangi ministrów oraz osób pełniących tzw. synekury (sine - bez, curra, curre opieka, troska synekura - beztroska) Ci którzy mają synekury pełnią funkcję lobbystów

Szczególna jest w Wielkiej Brytanii rola premiera:

1. lider zwycięskiej partii

2. lider partii która ma w Izbie Gmin bezwzględną większość

3. jeżeli premier jest konserwatystą to ma nie tylko bezwzględne poparcie w Izbie Gmin ale także w Izbie Lordów która z natury swej jest konserwatywna

4. premier zarządza wybory do Izby Gmin (król na wniosek premiera)

5. premier Wielkiej Brytanii udziela posłom swojej partii listu polecającego w związku z tym ma nie tylko bezwzględną większość w Izbie Gmin ale ma też poparcie zdyscyplinowanej większości

6. na to zdyscyplinowanie posłów wpływa także instytucja oka spikera

7. instytucja paringu

Ustrój Stanów Zjednoczonych

Federacja - państwo związkowe

Konfederacja - związek państw

Państwo unitarne - jednolite

Stany Zjednoczone to państwo federalne składające się z 50 stanów (państw). Aparat państwowy zorganizowany jest na wzór systemu prezydenckiego, który w stanach wykształcił się z przekształcenia systemu parlamentarno - gabinetowego. System organów władzy oparty o zasadę podziału władzy, władza należy do narodu, a organami narodu w zakresie władzy ustawodawczej jest dwuizbowy kongres. Organem narodu w zakresie władzy wykonawczej jest prezydent, a w zakresie władzy sądowniczej niezawisłe sądy.

Władza ustawodawcza

Należy do dwuizbowego kongresu, do Izby Reprezentantów jako izby formalnie i faktycznie niższej oraz do senatu jako izby formalnie i faktycznie wyższej. Na to, że jakiś organ czy jakaś izba jest tzw. wyższa lub niższa składają się trzy następujące elementy:

1. zakres kompetencji

2. kadencja

3. liczebność

W zakresie stanowienia ustaw kompetencje obu izb są jednakowe. Natomiast senat ma trzy dodatkowe kompetencje:

1. większością kwalifikowaną 2/3 wyraża zgodę na zawarte przez prezydenta umowy międzynarodowe (przy braku zgody prezydent zawiera umowy międzyrządowe)

2. większością kwalifikowaną 2/3 wyraża zgodę na dokonanie przez prezydenta nominacje na wyższe stanowiska w administracji federalnej. Po to by umożliwić szybką nominację na mniej więcej 4.000 najważniejszych stanowisk w administracji federalnej wykształcono tzw. instytucję grzeczności senatorskiej tzn. kandydat ubiegający się o stanowisko nie musi zjednać sobie 2/3 senatu lecz wystarczy że uzyska zgodę2 senatorów z tego stanu z którego pochodzi to reszta senatorów” czyniąc im grzeczność” też popiera ową kandydaturę

3. w przypadku pociągnięcia prezydenta czy wyższych urzędników administracji federalnej do odpowiedzialności konstytucyjnej (prawnej) senat jest sądem i większością kwalifikowaną 2/3 może wydać orzeczenie skazujące. W Stanach zjednoczonych pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej następuje w ramach tzw. instytucji in peachmen (in piczmen) W ramach tej odpowiedzialności oskarża izba niższa Izba Reprezentantów, a orzeczenie wydaje izba wyższa czyli senat.

Kadencja

Izby Reprezentantów wynosi 2 lata, senatorzy są wybierani na 6 lat z tym, że co 2 lata odnawiana jest 1/3 składu. Funkcje członka Izby reprezentantów traktuje się jako stopień kariery po to aby być senatorem czy gubernatorem.

Liczebność

Członków Izby Reprezentantów jest 435 i są wybierani w wyborach powszechnych, a ich ilość w poszczególnych stanach zależna jest od wielkości stanów. Wybierani są w okręgach jedno mandatowych systemem większości względnej. Natomiast senatorów jest 100 wybranych po 2 z każdego stanu bez względu na wielkość stanu. Generalnie rzecz ujmując w Izbie Reprezentantów odzwierciedlony i prezentowany jest interes federacji jako całości, natomiast w senacie odzwierciedlony jest interes partykularny poszczególnych stanów.

Władza wykonawcza

W Stanach Zjednoczonych władza wykonawcza należy do prezydenta tzn. w Stanach Zjednoczonych nie ma rządu jako organu kolegialnego. Prezydent dobiera sobie doradców nazywanych formalnie sekretarzami i ci sekretarze są przez prezydenta powoływani, przed nim wyłącznie odpowiedzialni i przez niego odwoływani tzn. w tanach Zjednoczonych nie ma w ogóle odpowiedzialności przed parlamentem za kierunek polityki

Wybory prezydenckie

W Stanach Zjednoczonych odbywają się w trzech etapach:

1. Pierwszy etap są to tzw. wybory wstępne inaczej nazywane prawybory albo z angielskiego preimery. W tym etapie wybiera się kandydatów na prezydenta wewnątrz dwóch dużych partii amerykańskich (demokratycznej i republikańskiej). Wybory wstępne mają do spełnienia dwa zasadnicze zadania:

• mają wyeliminować tzw. kandydatów niepoważnych. Wybory wstępne odbywają się z prywatnych środków kandydata.

• Prawybory mają przekonać bosów partyjnych, że warto w kandydata zainwestować pieniądze w II etapie wyborów tzn. w etapie w którym obywatele będą wybierać elektorów.

Wybory wstępne przeprowadza się tylko w niektórych stanach. Kandydat wybiera, w których stanach chce startować, musi stanąć do wyborów w tym stanie z którego pochodzi, jeżeli tu przegra to praktycznie wycofuje się z wyborów

2. Drugi etap są to wybory elektorów przez ogół obywateli (wybory powszechne elektorów). Elektorów jest w sumie 538 i ta liczba wywodzi się z tego, że w każdym stanie wybiera się tylu elektorów ile ten stan ma kongresmanów i senatorów (435 + 100 + 3) Praktycznie po wyborach elektorów wiadomo kto zostanie prezydentem stanów Zjednoczonych bo zostanie nim ten kogo popiera bezwzględna większość elektorów

3. Wybory prezydenta przez elektorów. W trzecim etapie elektorzy zjeżdżają się do Waszyngtonu i tam wybierają prezydenta. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyskał większości bezwzględnej głosów elektorskich to prezydenta wybiera Izba Reprezentantów.

Stanowienie ustaw w Stanach Zjednoczonych

W stanach Zjednoczonych inicjatywę ustawodawczą maja wyłącznie indywidualni kongresmani. Administracja - prezydent formalnie nie ma prawa inicjatywy ustawodawczej, w praktyce wykonuje ja w dwojaki sposób:

1. poprzez tzw. orędzia do kongresu

2. poprzez zaprzyjaźnionych posłów z własnej partii

W Stanach Zjednoczonych bez znaczenia jest, w której izbie rozpocznie się procedura uchwalania ustawy. Z obu izb ustawa musi jednak wyjść w jednakowym brzmieniu. W przypadku niemożności uzgodnienia wspólnego tekstu powołuje się tzw. komisję pojednawczą czy porozumiewawczą, która powinna doprowadzić do ujednolicenia tekstu. Jeżeli do takiego ujednolicenia nie dojdzie projekt upada. Po uchwalenie projektu przez obie izby projekt przekazany zostaje prezydentowi, który powinien go podpisać. Prezydent może jednak ustawy nie podpisać stosując dwojakiego rodzaju veto:

1. zawieszające (absolutne)

2. kieszonkowe (poket veto)

W ramach veta absolutnego prezydent wyraźnie stwierdza, że ustawy nie podpisze. Veto to można uchylić jedynie większością kwalifikowaną 2/3 w obu izbach kongresu. Kieszonkowe veto polega na tym, że prezydent nie stwierdza, że ustawy nie podpisze tylko „chowa ją do kieszeni i zapomina” Veto kieszonkowe prezydent Stanów Zjednoczonych może zastosować tylko w okresie przerw między posiedzeniami kongresu.

Procedura stanowienia ustaw w Stanach Zjednoczonych jest bardzo skomplikowana, zawiła, a tryb uchwalania ustaw bardzo długotrwały. Wynika to z tego przede wszystkim, że w kongresie amerykańskim działa wiele komisji i podkomisji (kilkaset). W Stanach Zjednoczonych nie ma zwyczaju „przechodzenia” projektów ustaw z kadencji na kadencję tzn. jeżeli projekt ustawy nie zostanie uchwalony w czasie danej kadencji Izby Reprezentantów (2 lata)to trzeba na nowo rozpocząć od wykonania inicjatywy ustawodawczej. Ustrój Stanów Zjednoczonych oparty jest o najstarszą dotychczas obowiązującą konstytucję od 1787 r. z tym, że do tej konstytucji dopisano 25 poprawek. Konstytucja Stanów ?Zjednoczonych jest „zmieniana” w specyficzny sposób co w ramach prawa konstytucyjnego nazywa się zmianą na wzór amerykański. Ta zmiana na wzór amerykański polega na tym, że tekst pierwotny pozostaje taki sam nie zmieniony i dopisuje się tylko do niego kolejne poprawki.

System partyjny w Stanach Zjednoczonych

W Stanach Zjednoczonych mamy specyficzny system partyjny, który nazwano systemem partii amerykańskich albo usługowych. System ten polega na tym, że partie te nie mają dalekosiężnych programów czy to politycznych czy ekonomicznych, a ich głównym zadaniem jest doprowadzenie określonych osób do określonych stanowisk. Partie amerykańskie są partiami typu kadrowego tzn. nie opierają się na masie członków, a mają jedynie sympatyków. Sympatycy uaktywniają się tylko w czasie kampanii wyborczej, a podstawowe fundusze partii tzw. kadrowe czerpią z dobrowolnych datków sympatyków. Nazwa partia typu kadrowego wywodzi się stąd, że partie te mają dobrze zorganizowane kadry kierownicze (bosów partyjnych) z tym, że organizacje partyjne w Stanach Zjednoczonych „tych 2 dużych partii” zorganizowane są i działają jedynie na szczeblu stanowym tzn. nie ma kierownictwa partyjnego na szczeblu federalnym. Jedynie urzędujący prezydent uznawany jest jako federalny szef partii. W praktyce na tym stanowisku zastępuje go zawsze sekretarz poczt ale i tak jego kompetencje są niewielkie.

Federalizm amerykański

Jest federalizmem sztucznym, nie jest on oparty ani o względy etniczne, ani geograficzne czy jeszcze jakieś inne. Mimo to, że federalizm amerykański jest federalizmem sztucznym obywatele Stanów Zjednoczonych są bardzo przywiązani do federalnej struktury. Wynika to z wielkości stanów. Poszczególne stany mają własne konstytucje, własne prawodawstwo typu karne, cywilne, czy rodzinne. W praktyce obywatel stanów Zjednoczonych na każdych 100 spraw statystycznie tylko jedną załatwia z władzami federalnymi, a wszystko załatwia w stanach. W skład stanów Zjednoczonych wchodzi 50 stanów, które w różny sposób zostały włączone w skład federacji.

Ustrój Republiki Federalnej Niemiec

Ustrój Republiki Federalnej oparty jest o konstytucję (ustawę zasadniczą) z 1949 r. Na kształt tej konstytucji zasadniczy wpływ miały:

1. sytuacja społeczno polityczna w tzw. Republice Weimarskiej

2. sytuacja społeczno polityczna w III Rzeszy

3. oraz wpływ mocarstw okupacyjnych, a w szczególności Stanów Zjednoczonych

Republika Federalna jak sama nazwa wskazuje jest federacją. W skład tej federacji wchodzi 16 landów (krajów) Niezależność landów jest stosunkowo duża. Konstytucja niemiecka określa tzw. system kanclerski. System kanclerski jest mutacją sytemu parlamentarno gabinetowego. Opiera się na zasadzie podziału władzy tzn. władza należy do narodu, a organami narodu w zakresie władzy ustawodawczej jest parlament czyli Bundestag oraz Rada Związkowa czyli Bundesrat. Parlament w Niemczech jest jednoizbowy i nazywa się Bundestag. Władza wykonawcza należy do prezydenta oraz rządu, a w szczególności do kanclerza. Kanclerz jest odpowiednikiem premiera. Władza sądownicza należy do niezależnych sądów. Taki system trójpodziału władzy, który istnieje w Niemczech nazywa się zmodyfikowanym systemem podziału władzy. Owa modyfikacja polega w szczególności na tym, że władza ustawodawcza należy do parlamentu, który pochodzi z wyborów oraz Rady Związkowej w skład której wchodzą przedstawiciele poszczególnych rządów krajowych. Poza tym w Niemczech mówi się o owym zmodyfikowanym systemie podziału władzy bowiem konstytucja niemiecka przewiduje miedzy innymi tzw. ustawodawczy stan wyjątkowy tzn. taką sytuację, w której stanowienie ustaw może zostać przekazane wyłącznie Bundesratowi czyli organowi w skład którego wchodzą przedstawiciele rządów krajowych.

Żeby zabezpieczyć trwałość systemu konstytucja niemiecka jako jedna z nielicznych zawiera tzw. przepisy nie zamienialne tzn. takie przepisy w stosunku do których nie można w ogóle wyjść z inicjatywą zmiany. Takimi przepisami nie zamienialnymi są między innymi przepisy dotyczące federalnej struktury państwa oraz systemu wielopartyjnego.

Władza ustawodawcza

Składa się z parlamentu czyli Bundestagu oraz Rady Związkowej czyli Bundesratu. Parlament niemiecki wybierany jest w specyficzny sposób przede wszystkim każdy obywatel niemiecki ma 2 głosy. Pierwszy głos oddaje na imiennie określonego kandydata i tu rozdział mandatów następuje systemem większości względnej w okręgach jedno mandatowych i jest to korzystne dla dużych partii. Drugi głos wyborca oddaje w okręgu wielo mandatowym na partię polityczną i tutaj rozdział mandatów następuje systemem proporcjonalnym przy zastosowaniu metody D Hondta. Rozdział mandatów systemem proporcjonalnym jest korzystny dla małych partii. Bundestag składa się z 656 posłów i połowa wybierana jest w okręgach jedno mandatowych systemem większości względnej, a druga połowa wybierana jest w okręgach wielo mandatowych systemem proporcjonalnego podziału mandatów.

W skład Bundesratu wchodzą przedstawiciele rządów krajowych od 3 do 6 z każdego landu i ilość ta jest zależna od ilości ludności w danym landzie. Ilość członków w Bundesracie nie ma jednak większego znaczenia bowiem każdy land ma tylko jeden głos.

Konstytucja niemiecka przewiduje trzy rodzaje ustawodawstwa:

1. ustawodawstwo związkowe (federalne)

2. ustawodawstwo krajowe

3. ustawodawstwo konkurencyjne.

Konstytucja niemiecka enumeratywnie określa, które sporawy regulowane są w ramach tzw. ustawodawstwa związkowego czyli przez Bundestag i Bundesrat. W konstytucji niemieckiej istnieje tzw. domniemanie kompetencji na rzecz landów (krajów) a co za tym idzie parlamentów krajowych. Z tzw. ustawodawstwem konkurencyjnym mamy do czynienia wtedy gdy pewne sprawy zastrzeżone dla parlamentu federalnego czyli Bundestagu (obronność, cło, moneta) nie są przez ten parlament załatwione to wtedy sprawy te mogą być uregulowane przez parlamenty krajowe (przez ustawy landów) które obowiązują tak długo dopóki parlament federalny ich nie ureguluje. Oprócz tych trzech rodzajów ustawodawstwa konstytucja niemiecka przewiduje jeszcze tzw. ustawodawczy stan wyjątkowy. Polega on na tym, że tzw. kanclerz mniejszościowy raz w toku swej kadencji może zwrócić się do prezydenta by ten na okres pół roku wprowadził tzw. ustawodawczy stan wyjątkowy. Polega on na tym, że rządowe projekty ustaw zostają uchwalone w formie ustawy po ich przyjęciu wyłącznie przez Bundesrat czyli Radę Związkową tzn. Z pominięciem parlamentu.

Władza wykonawcza

Formalnie należy do prezydenta i rządu, w praktyce kompetencje prezydenta są bardzo nikłe i z reguły prezydentem zostaje wybrany człowiek bez większych ambicji politycznych (najczęściej jakiś profesor) Faktycznie władza wykonawcza należy do kanclerza. Kanclerzem z reguły zostaje polityk i przywódca największej partii w parlamencie. System rządów w Niemczech nazywa się kanclerski bowiem to nie rząd, a kanclerz wytycza politykę państwa i za ową politykę jest wyłącznie odpowiedzialny w ramach tzw. konstruktywnego votum nieufności. O ile zwykłe votum nieufności składa się z jednego punktu tzn. żądania ustąpienia ministra o tyle konstruktywne votum nieufności składa się z dwóch punktów:

1. żądania ustąpienia kanclerza

2. żądania ustąpienia urzędującego kanclerza i wskazanie w to miejsce imiennie następcy

Nad tymi dwoma punktami odbywa się jedno głosowanie tzn. że kto jest za ustąpieniem urzędującego kanclerza jest zarazem za powołaniem imiennie wskazanego następcy. Tak zwane konstruktywne votum nieufności ma przeciwdziałać długotrwałym okresom tzw. kryzysu, przesilenia gabinetowego. Kryzysem gabinetowym nazywamy okres między ustąpieniem jednego rządu, a wejściem w to miejsce drugiego. W okresach kryzysu gabinetowego rzą, premier czy kanclerz działa poza kontrolą parlamentu. Wszelka działalność poza kontrola nie tylko parlamentarną oceniana jest negatywnie.

1

---