1.Zakres i cel czynności sprawdzających

Czynności sprawdzających dokonują wyłącznie organy podatkowe I instancji

Organami podatkowymi I instancji są:

1.Naczelnik urzędu skarbowego,

2.Naczelnik urzędu celnego,

3.Wójt, burmistrz, prezydenci miast, starosta, marszałek województwa.

Czynności sprawdzających w związku z tym mogą dokonywać pracownicy urzędu skarbowego przez upoważnienie

czynności sprawdzające mają na celu sprawdzenie:

1.Terminowość składania deklaracji

2.Terminowość wpłacania zadeklarowanych podatków, w tym również pobieranych przez płatników oraz inkasentów,

3.stwierdzenie formalnej poprawności deklaracji ( zeznań, wykazów, informacji)

4.ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.

Ad.1.W ramach podejmowanych czynności sprawdzających organ podatkowy sprawdza terminowość składania nie tylko deklaracji, ale również zeznań wykazów i informacji do których składania obowiązani są podatnicy, płatnicy i inkasenci. Niedotrzymanie terminu nie uniemożliwia późniejszego złożenia deklaracji. Sankcje związane z niedotrzymaniem terminu mają charakter karny skarbowy i materialnoprawny. Uchylanie się od opodatkowania lub nieujawnienie organowi przedmiotu lud podstawy opodatkowania, nieskładanie deklaracji jest wykroczeniem lub przestępstwem skarbowym

Nie terminowe wpłacenie podatku czy zaliczki łączy się z pobieraniem odsetek za zwłokę, bo jest to zaległość podatkowa.

Ad.2.Celem czynności sprawdzających jest sprawdzanie nie tylko terminowości wpłacania podatków, ale także zaliczek na podatki, rat podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych. W ramach czynności sprawdzających organ sprawdza nie tylko terminowość wpłat ale i prawidłowość naliczonych odsetek za zwłokę. Konsekwencją niepłacenia w terminie zadeklarowanych podatków, zaliczek będzie podjęcie działań zmierzających do wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Ad.3.W ramach czynności sprawdzających organ podatkowy jest uprawniony do formalnej kontroli deklaracji, zeznań ale pod względem formalnym (dokonuje analizy dokumentów). Kiedy stwierdzi, że te dokumenty budzą wątpliwości pod względem merytorycznym, inaczej mówiąc, że podatek wykazany w zeznaniu jest zaniżony to powinien wszcząć postępowanie podatkowe.

Ad.4 w celu ustalenia stanu faktycznego nie może korzystać z pełnego katalogu środków dowodowych i to rozgranicza czynności sprawdzające od kontroli podatkowej, czy postępowania podatkowego.

Czyli czynności sprawdzające mają na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.

2.Uprawnienia i obowiązki organu podatkowego w ramach czynności sprawdzających.

1.Organ podatkowy może się zwracać do składającego deklarację o złożenie niezbędnych wyjaśnień, jeżeli stwierdzi, że deklaracja zawiera błędy lub oczywiste omyłki oraz gdy wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami. W takim przypadku organ podatkowy może również żądać skorygowania deklaracji /zeznanie, informacje/.

Kierując tego typu żądanie do podatnika, płatnika, inkasenta organ podatkowy ma obowiązek wskazać przyczyny z powodu, których informacje zawarte w deklaracji kwestionuje,. Jest to jak gdyby dekret wątpliwości, tyle, że te wątpliwości dotyczą uchybień formalnych, dotyczą omyłek, błędów, a nie wątpliwości merytorycznych..

Od reakcji podatnika na to wezwanie zależy dalsze działanie organu podatkowego. W przypadku gdy podatnik skoryguje deklarację w sposób usuwający wątpliwości jakie się wcześniej pojawiły to na tym kończy się czynności sprawdzające a pracownik sporządzi tylko adnotacje w tej skorygowanej deklaracji.

Może się zdarzyć, że podatnik będzie miał inne zdanie. To organ podatkowy musi wszcząć postępowanie podatkowe nie może nic zrobić więcej w ramach czynności sprawdzających. Organ wyjaśnia, wszczyna postępowanie podatkowe, gdy ma zastrzeżenia merytoryczne.

2.Może zgłaszać dekret wątpliwości jeśli ma zastrzeżenia co do danych zawartych w deklaracji. Jeżeli ma zastrzeżenia do wątpliwości do rzetelnych danych. Należy zaznaczyć te wątpliwości muszą wynikać z dokumentów które posiada organ podatkowy.

3. organ podatkowy może również żądać złożenia wyjaśnień w sprawie przyczyn nie złożenia deklaracji. W takich przypadkach organ podatkowy może w ramach czynności sprawdzających wezwać podatnika, płatnika do złożenia deklaracji, zeznania, informacji.

4.W ramach czynności sprawdzających organ podatkowy może postanowić o przedłużeniu terminu do zwrotu podatku jeżeli przeprowadzenie czynności sprawdzających wymaga przedłużenia tego terminu do czasu zakończenia czynności sprawdzających.

5.W przypadku gdy podatnik w złożonej deklaracji wykazał odliczenia z tytułu ulg to organ podatkowy może się zwrócić do niego o okazanie do niego dokumentów lub kopii dokumentu, których do posiadania wymaga w jakimś czasie przepis prawa. Dotyczy to tylko analizy tych dokumentów w ramach czynności sprawdzających.

6.W ramach czynności sprawdzających naczelnik urzędu skarbowego, urzędu celnego mogą żądać od banku, domów maklerskich, towarzystw funduszy inwestycyjnych informacji o zdarzeniach stanowiących podstawę do skorzystania z ulg podatkowych przy zastrzeżeniu, że zostały wykazane w zeznaniu. Do informacji tych stosuje się przepisy skarbowe.

7.W ramach czynności sprawdzających organ podatkowy może dokonać oględzin lokalu mieszkalnego lub części tego lokalu, warunkiem jednak dokonania tych czynności jest zgoda podatnika a ponadto warunkiem jest aby dokonanie tych oględzin było niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej deklaracji oraz innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe. Odmowa może skutkować wszczęciem postępowania podatkowego czy wszczęciem kontroli podatkowej. Jeżeli dojdzie do oględzin to sporządza się protokół, dołącza się go do akt sprawy. W przypadku korzystania z ulg inwestycyjnych ma takie samo zastosowanie jak z korzystania ulg mieszkaniowych

3.Uprawnienia płatnika, podatnika, inkasenta w ramach czynności sprawdzających.

Czynności sprawdzające /kontrola wstępna, faktyczna/, dokonywana jest bez udziału podatnika, płatnika, inkasenta. Wykonywanie tych czynności nie wymaga obecności tych podmiotów.

1.W ramach czynności sprawdzających płatnikowi, podatnikowi inkasentowi przysługuje prawo do skorygowania lub uzupełnienia deklaracji, zeznania, informacji, wykazu. Prawo do skorygowania tej deklaracji przysługuje gdy zawiera ona błędy czy oczywiste omyłki bądź gdy wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami. Prawo do uzupełnienia przysługuje gdy dane zawarte w deklaracji są niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy.

2.W ramach czynności sprawdzających podatnikowi, który otrzymał od organu podatkowego postanowienie o przedłużeniu czynności sprawdzających dotyczącego zwrotu podatku przysługuje zażalenie na postanowienie, które otrzymał, a jeżeli przysługuje zażalenie to również skarga do Sądu Administracyjnego / obecnie do NSA od 01.01.2004 wojewódzkiego/.

3.Podatnik ma prawo nie zgodzić się na dokonanie oględzin lokalu lub jego części. Nawet gdy się umówi na dany dzień i termin. Sankcją będzie wszczęcie przez organ podatkowy kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego.

Każdy ma prawo składania skarg i wniosków.

Przedmiotem skargi może być w szczególności:

-zaniedbanie lub nienależyte wykonanie zadań przez organy lub przez ich pracowników.

-naruszenie praworządności lub interesów skarżących

- przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.

W takim przypadku podatnik może złożyć skargę w każdym przypadku prowadzenia postępowania z naruszeniem obowiązującego prawa, jeżeli ustawodawca nie przewiduje żadnego środka zaskarżenia. Skarga będzie traktowana jako odwołanie, podanie o stwierdzenie nieważności decyzji, podanie o wznowienie postępowania jeżeli w danym przypadku taki środek prawny przysługuje.

Wniesienie skargi będzie równoznaczne z wniesieniem odwołania jeżeli skarga taka wpłynie w terminie 14 dni od doręczenia decyzji albo będzie równoznaczne o wniesienie nieważności decyzji, jeżeli istnieją przesłanki do wszczęcia takiego postępowania.

Należy zaznaczyć wyraźnie, że istotą skargi jest wniesienie jej w sytuacji kiedy ustawodawca nie przewiduje żadnego szczególnego środka prawnego.

4. Zasady wszczęcia kontroli podatkowej.

Kompetencje organów podatkowych I instancji do przeprowadzenie czynności kontrolnych uszczegółowione są przez przepisy określające uprawnienia kontrolującego. Uprawnieni do przeprowadzenia kontroli podatkowej są wyłącznie pracownicy organów podatkowych. Podstawą do przeprowadzenia tych czynności jest imienne upoważnienie, którego udziela:

-pracownikom urzędu skarbowego - naczelnik tego urzędu, lub osoba zastępująca naczelnika,

-funkcjonariuszom celnym, oraz pracownikom urzędu celnego - naczelnik urzędu celnego, lub osoba zastępująca naczelnika tego urzędu,

-pracownikom urzędu gminy (miasta) - wójt, burmistrz(prezydent miasta),

-pracownikom starostwa - starosta,

-pracownikom urzędu marszałkowskiego - marszałek województwa.

Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli podatkowej zawiera:

*oznaczenie organu,

*datę i miejsce wystawienia,

*imię i nazwisko kontrolującego (kontrolujących),

*numer legitymacji służbowej kontrolującego ( kontrolujących), lub

*numer dowodu osobistego, jeżeli kontrolujący nie ma obowiązku posiadania legitymacji

*oznaczenie kontrolowanego,

*określenie zakresu kontroli,

*przewidywany termin zakończenia kontroli,

*podpis osoby udzielającej upoważnienie,

*pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego,

Kontrola podatkowa podejmowana jest z urzędu. Kontrola podatkowa nie może być ponownie wszczęta w zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną organu podatkowego.

Wszczęcie kontroli podatkowej następuje przez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia, oraz okazanie legitymacji służbowej, lub dowodu osobistego, jeżeli kontrolujący nie ma obowiązku posiadania legitymacji.

Jeżeli kontrolowanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna mniemająca osobowości prawnej, doręcza się upoważnienie, oraz okazuje legitymację służbową, lub dowód osobisty członkowi zarządu, wspólnikowi, lub innej osobie upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego, lub prowadzenia jego spraw.

W razie nieobecności ww. osób doręcza się upoważnienie, oraz okazuje legitymację, lub dowód, pracownikowi lub innej osobie wykonującej czynności na rzecz kontrolowanego - w miejscu wszczęcia kontroli. Zawiadamia się o tym kontrolowanego, gdy stawi się w miejscu prowadzenia kontroli, oraz wskazuje osobę, której doręczono upoważnienie.

Jeżeli okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli, to może być ona wszczęta bez spełnienia wymogów formalnych, po okazaniu legitymacji służbowej kontrolowanemu, lub członkom zarządu. W takiej sytuacji kontrolowanemu, lub członkom zarządu, wspólnikom, lub innej osobie upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego należy bez zbędnej zwłoki, ale nie później niż w terminie 3 dni od dnia wszczęcia kontroli, doręczyć upoważnienie do przeprowadzenia kontroli.

Organ podatkowy rozstrzyga w formie postanowienia, o umorzeniu, jak i wznowieniu postępowania.

Miejsce i czas, w których czynności kontrolne mogą być prowadzone, zostały przez ustawodawcę ściśle określone.

czynności kontrolne prowadzone są :

-w siedzibie kontrolowanego,

-w innych miejscach przechowywania dokumentacji,

-w miejscach związanych z prowadzoną przez niego działalnością i w godzinach jej prowadzenia.

5. Pojęcie strony w postępowaniu podatkowym.

Strona w postępowaniu odgrywa kluczową rolę, ponieważ do niej kierowana jest decyzja, na jej wniosek wszczyna się postępowanie. Strona ma również prawo aktywnie uczestniczyć w postępowaniu.

stroną jest:

- podatnik,

- płatnik,

- inkasent,

-następca prawny podatnika, płatnika, inkasenta.

Stroną jest:

- każdy, kto żąda czynności organu,

- do, którego czynności organu podatkowego się odnoszą,

- czyjego interesu postępowania organu podatkowego dotyczy.

stroną w postępowaniu może być również:

-osoba fizyczna,

-osoba prawna, lub

-jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej,

6. Elementy postanowienia wydanego w ramach czynności sprawdzających.

Elementy postanowienia

( elementy każdego postanowienia) jakie elementy musi zawierać postanowienie. Dotyczy to każdego postanowienia podatkowego, jak i postanowienia ostatecznego:

• oznaczenie organu podatkowego,

• datę jego wydania,

• oznaczenie strony, lub innych osób biorących udział w postępowaniu, jeżeli do nich jest skierowane,

• powołanie podstawy prawnej,

• rozstrzygniecie,

• pouczenie co do prawa wniesienia zażalenia lub skargi do NSA (czy i w jakim terminie może być wniesione)

• podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby upoważnionej.

Postanowienie musi mieć uzasadnienie faktyczne i prawne.

7. Zasady wszczęcia i prowadzenia kontroli podatkowej

Organ podatkowy I inst. przeprowadza kontrolę podatników (płatników, inkasentów, następców prawnych) w tym celu, aby sprawdzić, czy obowiązki wynikające z przepisów prawa podatkowego są przez nich wykonywane. Celem kontroli pod. jest sprawdzenie czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków. Kontrola podatkowa podejmowana jest zawsze z urzędu przez uprawnionych pracowników organów podatkowych na podstawie imiennego upoważnienia Kontrola podatkowa nie może być ponownie wszczęta w zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną organu podatkowego. Powyższy zakaz nie dotyczy jednak sytuacji wskazanych taksatywnie przez ustawodawcę, tzn. gdy:

Wszczęcie kontroli co do zasady następuje przez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz legitymacji służbowej oraz dowodu osobistego, jeżeli kontrolujący nie ma obowiązku posiadania legitymacji.

Kontrolowany jest obowiązany do pisemnego wskazania osoby upoważnionej do reprezentowania go w trakcie kontroli, szczególnie w czasie jego nieobecności. Jeżeli kontrolowany jest osobą prawną lub jednostką organizacyjną nie mającą osobowości prawnej to upoważnienie oraz legitymację doręcza się członkowi zarządu, wspólnikowi lub innej osobie upoważnionej do reprezentowania jego spraw.

Ustawodawca przewiduje możliwość wszczęcia kontroli pod nieobecność kontrolowanego. W takim przypadku upoważnienie doręcza się oraz okazuje się legitymację pracownikowi lub innej osobie wykonującej czynności na rzecz kontrolowanego w miejscu wszczęcia kontroli.

W takim przypadku kontrolujący ma obowiązek zawiadomić kontrolowanego w momencie gdy ten się pojawi w miejscu prowadzenia kontroli, oraz wskazuje osobę, której doręczono upoważnienie.

Wyjątek: w przypadku gdy okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli. Kontrola może być wszczęta po okazaniu legitymacji kontrolowanemu lub tym innym osobom w takim jednak przypadku należy nie później niż w terminie 3 dni od dnia wszczęcia kontroli doręczyć upoważnienie do przeprowadzenia kontroli. Nie doręczenie w/w powoduje, że dokumenty z czynności kontrolnych dokonanych z naruszeniem tego obowiązku (3 dni ), nie stanowią dowodów w postępowaniu podatkowym.

To zastrzeżenie nie dotyczy w przypadku, gdy nie można ustalić danych identyfikujących kontrolowanego ( wtedy mają moc dowodu).

W takim przypadku organ podatkowy może umorzyć kontrolę podatkową jeżeli w okresie 30 dni od jej wszczęcia nie ustali się danych identyfikujących kontrolowanego. Kontrola może być wznowiona w każdym czasie, gdy ustalony zostanie podmiot, w stosunku do którego może być prowadzona.

O umorzeniu kontroli, jak i o jej wznowieniu organ podatkowy rozstrzyga w formie postanowienia. Miejsce i czas w którym kontrola może być przeprowadzone, czynności kontrolne przeprowadzone są:

-w siedzibie kontrolowanego,

- w innym miejscu przechowywania dokumentacji,

-w miejscach związanych z prowadzoną działalnością i w godzinach jej prowadzenia.

Jeżeli księgi przechowywane są w innym miejscu to musi je dostarczyć lub okazać w miejscu ich prowadzenia.

Przedstawione wyżej zasady obowiązują również w przypadku, gdy kontrolowany prowadzi działalność w lokalu mieszkalnym.

8. Prawa kontrolującego

Kontrolujący ma prawo w zakresie wynikającym z upoważnienia do:

1. wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego,

2. wstępu do lokali mieszkalnych. gdy organ podatkowy za zgodą podatnika dokonuje oględzin lokalu mieszkalnego lub części tego lokalu , jeżeli jest to niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez podatnika deklaracji oraz innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe,

3. żądanie okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin,

4. żądanie udostępnienia akt, ksiąg i innych dokumentów związanych z przedmiotem kontroli ( może robić odpisy, kopie, wyciągi),

5. zbieranie innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontroli,

6. zabezpieczenie zebranych dowodów,

7. legitymować może osoby w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli,

8. żądać przeprowadzenia spisu z natury,

9. przesłuchiwać świadków, kontrolowanego oraz innych osób wymienionych w art. 287 § 4,

10. zasięgania opinii biegłych,

Kontrolujący może ponadto żądać wydania na czas trwania kontroli za pokwitowaniem:

• próbek towarów,

• akt, ksiąg, dokumentów, ale ściśle określonych przypadkach:

a.gdy są one nierzetelne (nie odzwierciedlają rzeczywistego stanu rzeczy)

b.gdy podatnik nie zapewnia kontrolującemu warunków umożliwiających wykonanie czynności kontrolnych w pomieszczeniach kontrolującego.

Ponadto kontrolujący może wzywać na pomoc: policję, agencję bezpieczeństwa wewnętrznego, straż miejską, straż graniczną, jeśli trafi na opór, który utrudnia przeprowadzenie kontroli. Kontrolę może również przeprowadzić w asyście tych organów, a one nie mogą odmówić takiej pomocy.

9. Podmioty przeprowadzające kontrolę.

kontrolę podatkową przeprowadzają wyłącznie organy podatkowe I instancji. Organami podatkowymi I instancji są:

- naczelnik urzędu skarbowego,

- naczelnik urzędu celnego,

- wójt, burmistrz, prezydenci miast,

- starostowie i marszałkowie województwa, upoważnieni przez nich pracownicy.

Uprawnionymi do przeprowadzania kontroli podatkowej są zatem naczelnicy urzędów skarbowych, naczelnicy urzędów celnych, wójtowie, burmistrzowie oraz prezydenci miast, ponieważ w obowiązującym stanie prawnym ani starosta, ani marszałek województwa nie są uprawnieni do ustalania i poboru podatków. W/w norma prawna przyznaje kompetencje do przeprowadzania kontroli podatkowej zarówno osób prawnych i fizycznych a także jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej (np. spółek cywilnych), czyli wszystkich na których ciążą obowiązki wynikające z przepisu prawa podatkowego.

10. Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli(co musi zawierać).

Kontrola prowadzona jest na podstawie imiennego upoważnienia udzielnego przez:

-Naczelnika U. S. lub osobę zastępującą Naczelnika- pracownikom Urzędu Skarbowego,

-Wójta- pracownikom urzędu gminy,

-Burmistrza (prezydent miasta) - pracownikom Urzędu Miasta.

Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli podatkowej zawiera :

1. oznaczenie organu kontrolującego, datę, miejsce wystawienia

2. imię i nazwisko kontrolującego

3. nr legitymacji kontrolującego,

4. nr dowodu osobistego

5. oznaczenie kontrolowanego,

6. zakres kontroli,

7. przewidywany termin zakończenia kontroli,

8. podpis osoby udzielającej upoważnienia,

9. pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego wynikających z przepisów niniejszego działu.

11. Dokumentowanie przebiegu kontroli podatkowej i skarbowej.

kontrolujący ma obowiązek dokumentować przebieg kontroli w protokole.

Ustawodawca określa szczegółowo, jakie elementy protokół kontroli powinien zawierać:

1. wskazanie kontrolujących - imienia, nazwiska, stanowiska służbowego, oraz organu podatkowego, w którym kontrolujący jest zatrudniony,

2. wskazanie kontrolowanego - imię, nazwisko, miejsce zamieszkania, siedziba,

3. określenie przedmiotu i zakresu kontroli, tj. granic kontroli, zagadnień objętych kontrolą, celu kontroli

4. określenie miejsca i czasu przeprowadzenia kontroli,

5. opis dokonanych ustaleń faktycznych, tj. stanu faktycznego.

Protokół kontroli jest urzędowym dokumentem stwierdzającym stany faktyczne objęte kontrolą.

Nie może natomiast zawierać porównań stanu faktycznego z obowiązującym stanem prawnym.

6. Protokół kontrolny musi zawierać ponadto pouczenie o prawie złożenia wyjaśnień lub zastrzeżeń- ta możliwość istnieje w ciągu 14 dni od dostarczenia protokołu.

7. dokumenty dot przeprowadzonych dowodów

Do protokołu dołącza się dokumentację dot. przeprowadzonych dowodów, a w protokole jedynie się wskazuje, jaka dokumentacja jest do protokołu dołączona- są to załączniki np. protokóły zeznań świadków, opinie biegłych lub oględzin.

Protokół sporządzony jest w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których 1 doręcza się kontrolowanemu

Stan faktyczny może być utrwalony w inny sposób niż protokół, może być rejestrowany za pomocą aparatury rejestrującej obraz i dźwięk oraz magnetycznych, optycznych lub elektronicznych nośników informacji .

12. Uprawnienia kontrolującego.

W myśl ordynacji kontrolujący na następujące uprawnienia:

1. ma prawo wstępu na grunt, do budynku, lokalu lub innego pomieszczenia kontrolowanego

2. ma prawo wstępu do lokali mieszkalnych, w przypadkach określonych za zgodą kontrolowanego wtedy, kiedy chce dokonać oględzin lokalu, gdy jest to niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznwego z danymi wynikającymi z deklaracji oraz innych dokumentów

3. żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin

4. żądania udostępnienia akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów i notatek.

5. zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą

6. zabezpieczania zebranych dowodów

7. legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla celów kontroli.

8. żądania przeprowadzenia spisu z natury

9. przesłuchiwania świadkowi, kontrolowanego oraz innych osób upoważnionych do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw

10. zasięgania opinii biegłych.

Kontrolujący może żądać wydania na czas kontroli

1. próbek towarów,

2. żądać wydania ksiąg, oraz wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z kontrolą w razie powzięcia uzasadnionego przypuszczenia, że one są nierzetelne, a także wtedy, gdy kontrolowany mimo istnienia takiej możliwości nie zapewnia kontrolującemu warunków niezbędnych do wykonywania czynności kontrolnych związanych z badaniem takiej księgi, czy dokumentów.

Kontrolujący może wezwać w pilnych potrzebach także ustnie pomocy policji, agencji bezpieczeństwa wewn., straży granicznej, lub straży miejskiej, jeżeli natrafi na opór uniemożliwiający lub utrudniający przeprowadzenie czynności kontrolnych. Może również zwrócić się o asystę, gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że na taki opór natrafi.

• Określone są środki, jakie mogą być stosowane, także środki przymusu bezpośredniego, czyli zagrożenia użycia siły i siły fizycznej.

• Pomocy tej można wzywać: ustnie, telefonicznie, telegraficznie, oraz przy użyciu innych środków łączności.

• Pismo o asystę musi być składane na 7 dni przed terminem wykonania tych czynności, ale w określonych przypadkach może być składane bezzwłocznie. Asysta jest udzielana po otrzymaniu pisemnego wezwania do jej udzielenia

• Organami udzielającymi pomocy lub asysty są:

Komendant Policji

Komendant granicznej placówki kontrolnej Straży Granicznej

Komendant straży miejskiej

Komendant terenowej jedn.organ. Żandamerii Wojskowej.

Szczególne uprawnienia kontrolującego -art. 282

Są uprawnienia dotyczące czynności kontrolnych kontrahenta kontrolowanego. Zgodnie z tym przepisem kontrolujący w związku z prowadzoną kontrolą po okazaniu legitymacji służbowej może dokonywać sprawdzenia prawidłowości i rzetelności badanych dokumentów u kontrahentów kontrolowanych prowadzących działalność gospodarczą. Czyli czynności kontrolne będą podejmowane u innego podmiotu, niż zostało wydane upoważnienie. Nazywa się to szczególną pomocą prawną.

Kontrolujący może zlecić przeprowadzenie tych czynności organowi właściwemu dla miejsca zamieszkania lub siedziby kontrahenta.

13. Uprawnienia dotyczące oględzin lokalu mieszkalnego.

-za zgodą kontrolowanego oględzin dokonuje kontrolujący gdy chce zweryfikować stan faktyczny z tym co wynika z deklaracji czy innych dokumentów

-dotyczy informacji gdy powzięto informację o nie zgłoszeniu prowadzonej działalności gospodarczej albo gdy są tam przedmioty przechowywane, akta, dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenia istnienia obowiązku podatkowego.

Kontrolę przeprowadzają upoważnieni pracownicy po uzyskaniu zgody na wniosek organu podatkowego, prokuratora.

Przed przystąpieniem kontrolujący okazuje kontrolowanemu postanowienie prokuratora o wyrażeniu zgody i w takim przypadku gdy zgoda jest wyrażona mają zastosowanie przepisy o KPK dotyczące przepisów o policji.

Kontrolujący w wypadkach nie cierpiących zwłoki może żądać wydania rzeczy, które mogą stanowić dowód w sprawie. W celu znalezienia rzeczy, które mają stanowić dowód kontrolujący może dokonać przeszukania osoby, odzieży i podręcznych przedmiotów.

14.Postępowanie dowodowe

Dowód -jako dowód należy dopuścić wszystko co może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy a nie jest sprzeczne z prawem, nie ma zamkniętego katalogu. Ustawa wymienia jedynie księgi podatkowe, deklaracje /zeznania, informacje/ złożone przez stronę, zeznania świadków, opinie biegłych, materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin, informacje podatkowe oraz inne dokumenty zgromadzone w ramach czynności sprawdzających lub w czasie kontroli podatkowej. Dowodem są materiały zgromadzone w toku postępowania karnego albo karno-skarbowe. Dowodem mogą być informacje bankowe. Zasady przeprowadzenia dowodów określonych w ordynacji podatkowej muszą być ściśle przestrzegane ponieważ nie dopełnienie wymogów formalnych spowoduje, że takie dowody nie będą mogły stanowić podstawy rozstrzygnięcia np. stosując dowód z przesłuchania świadków należy sporządzić protokół, pouczyć świadka o możliwości odmowy składania zeznań, jeśli organ podatkowy nie uczyni tego to wszystko co zezna świadek nie będzie mogło być wykorzystane przy rozstrzygnięciu /wymogi formalne/.

Na postępowanie dowodowe można spojrzeć z punktu widzenia strony i organu podatkowego.

Prawa i obowiązki organu podatkowego w postępowaniu dowodowym.

Podstawowym obowiązkiem organu podatkowego w ramach postępowania podatkowego jest zebranie i wyczerpujące rozpatrzenie całego materiału dowodowego. Dochodzenie prawdy obiektywnej jest zatem podstawowym obowiązkiem organów podatkowych w ramach postępowania dowodowego. Zaniedbanie tego obowiązku jest najczęstszą przyczyną uchylania decyzji przez sąd administracyjny. Organ podatkowy nie może zatem pominąć żadnego dowodu, który ma znaczenie w sprawie. Ustawodawca przyznaje organom podatkowym prawo w każdym stadium postępowania do zmiany, uzupełnienia swoich postanowień dotyczących przeprowadzenia dowodu. Nie wszystkie fakty wymagają dowodu, nie wymagają dowodu fakty powszechnie znane tzw. notoria np. umorzenie podatku na wypadek powodzi.. Jeżeli dokument znajduje się w posiadaniu strony, innej osoby to organ podatkowy ma prawo wyznaczyć termin do przedstawienia takiego dowodu, termin nie może być krótszy niż 3 dni.

Prawa i obowiązki strony w ramach postępowania dowodowego

W wyniku postępowania dowodowego ustala się rzeczywisty stan rzeczy, który jest niezbędny dla określenia lub ustalenia praw i obowiązków. Strona powinna aktywnie uczestniczyć w postępowaniu dowodowym. Ustawodawca przyznaje prawa stronie, zgłaszanie wniosków dowodowych, strona może to zrobić już w momencie kiedy zwraca się o wszczęcie postępowania podatkowego jak i w toku tego postępowania Żądanie dowodowe strony powinno być uwzględnione przez organ prowadzący jeżeli przedmiotem dowodu są okoliczności mające znaczenie w sprawie, tylko w tedy gdy okoliczność, która ma być udowodniona zgodnie z wnioskiem strony nie ma znaczenia dla sprawy organ podatkowy odmawia przeprowadzenia dowodu. Odmawia przeprowadzenia dowodu mającego znaczenie w sprawie organ podatkowy wtedy gdy okoliczność taka została wystarczająco stwierdzona innym dowodem.

15. Zakres kontroli skarbowej.

Zakres kontroli skarbowej, zarówno przedmiotowy jak i podmiotowy jest bardzo szeroki, a po wejściu do UE jeszcze się poszerzy.

Zakres przedmiotowy:

1.kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a także innych należności pieniężnych,

2.ujawnianie i kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, a także dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów,

3.kontrola źródeł pochodzenia majątku, w przypadku niezgłoszenia do opodatkowania

4.kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z UE i międzynarodowych instytucji finansowych, podlegających zwrotowi,

5.kontrola wywiązywania się z warunków finansowania pomocy ze środków publicznych oraz ze środków pochodzących z UE i międzynarodowych instytucji finansowych, podlegających zwrotowi,

6.certyfikacja i wydawanie deklaracji zamknięcia pomocy finansowej ze środków pochodzących z UE,

7.badanie celowości w czasie podejmowania decyzji i zgodności z prawem wykorzystania i rozporządzania mieniem państwowym, a w szczególności ujawnianie niedoborów, a także innych szkód w tym mieniu

,8.badanie wykorzystania mienia otrzymanego od Skarbu Państwa w celu realizacji zadań publicznych oraz prawidłowości prywatyzacji mienia SP,

9.kontrola rzetelności wypełniania zobowiązań wynikających z udzielonych przez SP poręczeń i gwarancji,

10.kontrola zgodności wykorzystania środków, których spłatę poręczył lub gwarantował SP, z ich przeznaczeniem,

11.kontrola zgodności z prawem przywozu towarów dopuszczonych do obrotu na polskim obszarze celnym lub mających inne przeznaczenie celne oraz wywozu towarów za granicę, a także kontrola i ujawnianie towarów nielegalnie wprowadzonych na polski obszar celny,

12.ujawnianie składników majątkowych podmiotów zobowiązanych do uiszczenia należności publicznych lub podejrzanych o czyny zagrożone kara grzywny lub karami pieniężnymi w celu zapewnienia skuteczności poboru tych należności oraz wykonania orzeczeń lub mandatów karnych,

13.kontrola oświadczeń o stanie majątkowym osób-obowiązanych do ich składania - zatrudnionych lub pełniących służbę w jednostkach organizacyjnych administracji celnej, podatkowej oraz kontroli skarbowej podległych ministrowi Finansów, w tym urzędzie obsługującym tego ministra,

14.kontrola resortowa jednostek organizacyjnych administracji celnej, administracji podatkowej oraz kontroli skarbowej podległych MF w tym urzędu obsługującego tego ministra,

Do zadań kontroli skarbowej należy między innymi prawidłowość obliczania i wpłacania podatku od nieruchomości, podatku rolnego, opłaty skarbowej itp.

Do zakresu kontroli skarbowej należy ponadto:

*zapewnienie ochrony fizycznej i technicznej inspektorom i pracownikom, a za zgodą generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej także innym organom i instytucjom państwowym.

Kontrola skarbowa obejmuje również:

a. badanie prawidłowości stosowania cen urzędowych, cen umownych w zakresie objętym ograniczeniami swobodnego kształtowania ich poziomu,

b. rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń związanych z obrotem z zagranicą towarami i technologiami objętymi kontrolą międzynarodową oraz naruszających prawa ochrony dóbr kultury narodowej, narodowego zasobu archiwalnego i ochrony własności intelektualnej a także wprowadzania na polski obszar celny i wyprowadzania z tego obszaru środków płatniczych pochodzących z przestępstw, a także ściganych na mocy umów i porozumień międzynarodowych,

Podmioty podlegające kontroli skarbowej:

Zakres podmiotowy kontroli skarbowej jest również bardzo szeroki. kontroli skarbowej podlegają następujące podmioty:

1.zobowiązane do świadczeń pieniężnych na rzecz SP lub państwowych funduszy celowych,

2.zobowiązane do wywiązywania się z warunków finansowania pomocy ze środków publicznych oraz środków pochodzących z UE i międzynarodowych instytucji finansowych, podlegających zwrotowi,

3.władające i zarządzające mieniem państwowym

4.Jednostki wykorzystujące mienie przekazane przez SP w celu realizacji zadań publicznych oraz sprywatyzowane mienie SP,

5.Kontrolą skarbową mogą być objęci beneficjenci poręczeń i gwarancji udzielonych przez SP oraz podmioty za które SP poręczył lub gwarantował,

6.Osoby zatrudnione lub pełniące służbę w resorcie finansów zobowiązane do składania oświadczeń o stanie majątkowym,

7.Jednostki organizacyjne administracji celnej, podatkowej oraz kontroli skarbowej podległe MF w tym urząd obsługujący tego ministra.

8.Płatnicy i inkasenci podatków i innych należności, tzn. podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a także innych należności pieniężnych budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych.

16.Organy sprawujące kontrolę skarbową.

1.Minister Finansów jako organ kontroli skarbowej. Jest on naczelnym organem kontroli skarbowej. Podlega mu Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, który jest powoływany i odwoływany na jego wniosek przez Prezesa Rady Ministrów. Minister Finansów powołuje i odwołuje dyrektorów urzędów kontroli skarbowej. Do jego kompetencji należy także określanie w drodze rozporządzenia siedziby i terytorialnego zasięgu działania urzędów kontroli skarbowej. Określa on także organizację urzędów kontroli skarbowej, zapewniając sprawne wykonywanie zadań kontroli skarbowej. Do kompetencji Ministra Finansów należy również nadawanie statutu urzędom kontroli skarbowej.

2.Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej. Jego zadania są różnorodne. Sprawuje on nadzór nad działalnością: wojewódzkich kolegiów skarbowych, dyrektorów urzędów kontroli skarbowej, inspektorów zatrudnionych w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz inspektorów i pracowników zatrudnionych w wyodrębnionych komórkach, pracowników wywiadu skarbowego Określa zadania i sprawuje kontrolę nad urzędami kontroli skarbowej. Wydaje decyzje w sprawach określonych w ustawie. Analizuje wyniki działalności kontroli skarbowej i przedstawia ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych propozycje ich wykorzystania. Koordynuje działania w zakresie kontroli, podejmowane przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej.

3.Dyrektor urzędu kontroli skarbowej. Organizuje on pracę tego urzędu i jest przełożonym zatrudnionych w nim inspektorów oraz innych pracowników. Decyduje o polityce kadrowej, a także o sprawności działania tego urzędu. Ustala plany kontroli. Decyduje zatem nie tylko o zakresie kontroli, ale również o wytypowanych do kontroli podmiotach. Upoważnia inspektorów i pracowników do przeprowadzenia czynności kontrolnych. Dokonuje zmiany inspektora lub pracownika prowadzącego czynności kontrolne.

17. Wydawanie decyzji lub wyników kontrolnych.

Po doręczeniu zawiadomienia o sposobie załatwienia zastrzeżeń do protokółu kontroli lub po upływie terminu wniesienia zastrzeżeń organ kontroli skarbowej wydaje bądź decyzję, bądź wynik kontroli.

DECYZJA:

organ kontroli skarbowej wydaje decyzje, gdy ustalenia dotyczą:

*Podatków, których określenie lub ustalenie należy do właściwości naczelników urzędów skarbowych, oraz podatku akcyzowego,

*Opłat i nie podatkowych należności budżetu państwa, których określenie lub ustalenie należy do właściwości naczelników urzędów skarbowych.

Należy zaznaczyć, że organ kontroli skarbowej nie wydaje decyzji, mimo iż są spełnione przesłanki do tego, jeżeli ustalenia kontroli dotyczą spraw zakończonych decyzją organu podatkowego lub organu celnego. W tym przypadku organ kontroli skarbowej sporządza wynik kontroli, który przekazuje właściwemu organowi podatkowemu lub organowi celnemu oraz kontrolowanemu. Jak z powyższego wynika, zakres uprawnień organów kontroli skarbowej pokrywa się w tym przypadku z uprawnieniami naczelników urzędów skarbowych, z tą jednak różnicą, że naczelnik urzędu skarbowego nie może wydać decyzji ustalającej lub określającej zobowiązanie podatkowe wyłącznie na podstawie protokółu kontroli, lecz musi wszcząć postępowanie podatkowe, którego zakończeniem będzie wydanie decyzji. Organ kontroli skarbowej wydaje natomiast decyzję na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w ramach kontroli skarbowej po doręczeniu zawiadomienia o sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń do protokółu.

KONTROLA:

organ kontroli skarbowej wydaje wynik kontroli, jednak tylko wtedy, jeżeli ustalenia dotyczą głównie:

*W zakresie nieprawidłowości w kwestii celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej i międzynarodowych instytucji finansowych, podlegającymi zwrotowi,

*W zakresie oświadczeń o stanie majątkowym, gdy nieprawidłowości nie stwierdzono albo gdy ustalenia należności celnych.

Wynik kontroli wydaje organ kontroli skarbowej po doręczeniu zawiadomienia o sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń do protokółu. W przypadku, gdy kontrolowany nie wniósł zastrzeżeń, wynik kontroli może być wydany po upływie terminu wniesienia zastrzeżeń. Przed wydaniem wyniku kontroli organ kontroli skarbowej wyznacza stronie 7-dniowy termin wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego. Organ kontroli skarbowej wydaje ponadto wynik kontroli, gdy spełnione są przesłanki wydania decyzji, jeżeli ustalenia kontroli dotyczą spraw zakończonych decyzją organu podatkowego lub organu celnego.

wynik kontroli powinien zawierać:

>Oznaczenie organu kontroli skarbowej,

>Oznaczenie kontrolowanego,

>Datę wydania,

>Zakres kontroli,

>Powołanie podstawy prawnej,

>Końcowe ustalenia i wnioski

>Termin usunięcia nieprawidłowości wskazanych przez organ kontroli skarbowej,

>Podpis organu kontroli skarbowej.

Wynik kontroli doręcz się ściśle określonym przez ustawodawcę podmiotom, a więc:

<Kontrolowanemu,

<Właściwemu organowi lub dysponentowi części budżetu, któremu doręcza się ponadto dokumentację z czynności kontrolnych.

Natomiast, wynik kontroli w zakresie

:>Należności celnych - doręcza się właściwemu dla kontroli organowi celnemu,

>Oświadczenia o stanie majątkowym - doręcza się kierownikowi jednostki organizacyjnej, w której kontrolowany jest zatrudniony,

>Kontroli resortowej - doręcza się ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.

18 .Zasady ogólne w postępowaniu podatkowym (pytanie będzie dotyczyło 2 zasad).

A.Zasada praworządności.

Podatnik: Zasada praworządności należy do nadrzędnych zasad każdego demokratycznego państwa. Zgodnie z tą zasadą podatnik (płatnik itd.) ma prawo domagać się, aby w takich samych stanach faktycznych i prawnych zapadały takie same decyzje. Jeżeli zatem w takim samym stanie faktycznym i prawnym, w jakim znajduje się podatnik, zapadło już inne, pozytywne rozstrzygnięcie, to ma on prawo oczekiwać, że jego sprawa również będzie rozstrzygnięta pozytywnie. Z zasady praworządności wynikają dla podatnika również obowiązki, między innymi obowiązek przestrzegania norm prawnych, których jest on adresatem. Nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów prawa podatkowego zagrożone jest nie tylko sankcjami karnymi, ale również egzekucyjnymi.

Organ: Zasada praworządności nakłada na organy podatkowe obowiązek przestrzegania prawa w

toku całego postępowania podatkowego. Nakłada na organy również obowiązek kontroli

przestrzegania prawa przez innych uczestników postępowania.

B.Zasada prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych.

Podatnik: podatnik ma przede wszystkim prawo oczekiwać, że organ podatkowy będzie posługiwał się w swoim działaniu siłą argumentów, a nie argumentem siły. Ponadto ma prawo liczyć na to, że pracownicy organu podatkowego będą uwzględniali jego argumentację, udzielali mu wyjaśnień itp., a także że organ podatkowy nie będzie przerzucał na niego skutków swoich błędów. Nie oznacza to jednak, że podatnik źle poinformowany może być w takim przypadku całkowicie zwolniony z obowiązku podatkowego. Udzielenie podatnikowi mylnej informacji o przepisach prawnych dotyczących załatwianej sprawy nie może prowadzić do wydania decyzji wbrew tym przepisom.

Organ: Organ podatkowy nie może ujemnych skutków swoich zaniedbań przerzucać na barki podatników. Do ustalenia odpowiedzialności organu niezbędne jest jednak, aby podatnik umiał wykazać, iż fakt dezinformacji rzeczywiście nastąpił.

C. Zasada udzielania informacji.

Podatnik: ma zagwarantowane prawo uzyskiwania informacji dotyczących obowiązujących przepisów w zakresie spraw objętych danym postępowaniem podatkowym.

Organ: Zasada udzielania informacji nakłada na organy podatkowe obowiązek informowania stron toczącego się postępowania o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania. Obowiązek ten istnieje niezależnie od tego, czy strona zwraca się w tej sprawie do organu podatkowego, czy też nie. Organ podatkowy nie ma prawa wykorzystywać błędów popełnionych przez stronę w związku z nieznajomością prawa.. Organ podatkowy ma zatem z jednej strony prawo do władczego, jednostronnego określania praw i obowiązków podatnika, a z drugiej - obowiązek udzielania podatnikowi wszelkich niezbędnych informacji dotyczących jego praw i obowiązków, oraz dbania o to, aby nie wykraczały one poza zakres ustalony przez ustawodawcę. Niedopuszczalne byłoby zatem działanie organu podatkowego polegające na wyczekiwaniu, że podatnik popełni błąd w postępowaniu podatkowym. Informacje mają dotyczyć tylko tych okoliczności faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie praw i obowiązków w toczącym się postępowaniu.

D.Zasada prawdy materialnej

Podatnik: W myśl tej zasady organ prowadzący postępowanie musi dążyć do ustalenia prawdy materialnej (prawdy obiektywnej), gwarantuje stronie, ze organ podatkowy podejmie wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, niezależnie od wyjaśnień i wniosków dowodowych przez nią składanych.

Organ: Obowiązki organu podatkowego wynikające z zasady prawdy materialnej, polegają na podejmowaniu wszelkich niezbędnych działań zmierzających do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy zgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy. Organ podatkowy jest zobowiązany zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Organ podatkowy może w związku z tym w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu. Obowiązek dochodzenia prawdy obiektywnej ciąży zatem na organie podatkowym niezależnie od tego, czy strona zgłosiła wnioski dowodowe i uczestniczy aktywnie w postępowaniu, czy też nie.

E.Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym

Podatnik: Zasada przyznaje stronie prawo udziału w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji - prawo wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Strona musi powiadomić o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodów ze świadków, biegłych lub oględzin - przynajmniej na 7 dni przed terminem.

Organ: Organy podatkowe obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji - umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Obowiązek nałożony na organy podatkowe służy zatem realizacji podstawowych praw podatnika. Obowiązkiem organu podatkowego jest zatem zawiadomienie strony o podejmowanych czynnościach oraz o możliwościach aktywnego udziału w każdym stadium postępowania. Obowiązek ten nabiera szczególnego znaczenia w postępowaniu dowodowym, ustawodawca dodatkowo zobowiązał organ prowadzący postępowanie do powiadomienia strony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodów ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na 7 dni przed terminem.

F.Zasada przekonywania

Podatnik: przyznaje mu prawo poznania przesłanek, którymi organ podatkowy kierował się, załatwiając konkretną sprawę tak, a nie inaczej.

Organ: Obowiązek organów podatkowych wynikający z zasady przekonywania polega na wyjaśnianiu stronom zasadności przesłanek, którymi organy te kierują się przy rozstrzyganiu sprawy. Nałożenie tego rodzaju obowiązku na organ podatkowy ma na celu ograniczenie do niezbędnego minimum stosowania środków przymusu przy wykonywaniu decyzji podatkowych. Obowiązek wynikający z zasady przekonywania ciąży na organie podatkowym w toku całego postępowania, ale szczególnego znaczenia nabiera przy opracowywaniu decyzji, a głównie jej uzasadnieniu. Obowiązkiem organów podatkowych jest prowadzenie postępowania podatkowego oraz uzasadnienie decyzji w taki sposób, aby strona nie miała wątpliwości, że decyzja ta jest zgodna z obowiązującym prawem i powinna być bezwzględnie wykonana.

G.Zasada szybkości i prostoty

Podatnik: Zasada szybkiego i wnikliwego załatwiania spraw przez organy podatkowe pozwala stronie oczekiwać, że organ podatkowy szybko i wnikliwie, posługując się przy tym najprostszymi środkami, załatwi jej sprawę.

Organ: Zasada szybkiego i wnikliwego załatwiania spraw nakłada na organy podatkowe obowiązek szybkiego i wnikliwego działania, a także obowiązek posługiwania się w tym celu najprostszymi środkami. Zasada szybkości i prostoty nie może być jednak realizowana z naruszeniem innych, ogólnych zasad postępowania.

H.Zasada pisemności

Podatnik: Zasada pisemności nie przyznaje wprost żadnych praw podatnikowi. Niezachowanie formy pisemnej, szczególnie w przypadku czynności mających istotne znaczenie dla sprawy, uprawnia stronę do zakwestionowania ustaleń organu podatkowego, niezachowanie szczególnej formy pisemnej, a mianowicie protokołu, np. w przypadku przesłuchiwania świadka, uprawnia stronę do żądania powtórzenia dowodu, ponieważ zeznania takie nie mają mocy dowodowej.

Organ: Obowiązek załatwiania spraw w formie pisemnej wynika z art. 126 ordynacji podatkowej, jednak przepisy szczególne mogą ustanowić wyjątek od ogólnej zasady. Przepisy prawa podatkowego nie przewidują w ogóle ustnego załatwiania spraw. Forma pisemna obowiązuje w toku całego postępowania przed organami podatkowymi. organy podatkowe maja obowiązek zachować szczególną formę pisemną, a mianowicie mają obowiązek sporządzać protokół, gdy czynności, których dokonują, maja istotne znaczenie dla sprawy, jeśli nie zostały one w inny sposób utrwalone na piśmie.

I.Zasada dwuinstancyjności i trwałości decyzji ostatecznych

Podatnik: Zasada dwuinstancyjności przyznaje stronie prawo zaskarżenia każdej decyzji organu pierwszej instancji. W myśl tej zasady odrębne postępowania prowadzą zarówno organ pierwszej, jak i drugiej instancji. W przypadku naruszenia zasady dwuinstancyjności strona ma prawo wystąpić o stwierdzenie nieważności decyzji. Wydanie decyzji z pogwałceniem tej zasady jest bowiem rażącym naruszeniem prawa.

Organ: Zasada dwuinstancyjności nakłada obowiązki na organy podatkowe zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji. Organy pierwszej i drugiej instancji mają obowiązek prowadzenia odrębnych postępowań wyjaśniających. Z zasady tej wynika jednocześnie zakaz występowania przez organ pierwszej instancji do organu drugiej instancji o wydanie dyspozycji co do rozstrzygnięcia sprawy, a także zakaz narzucania rozstrzygnięcia organowi pierwszej instancji przez organ drugiej instancji.

Z zasady trwałości decyzji ostatecznych wynika zakaz uchylania lub zmiany decyzji ostatecznych, stwierdzenia ich nieważności oraz wznowienia postępowania w innych przypadkach niż wyraźnie określone w przepisach prawa podatkowego. Organ podatkowy ma zatem prawo zmienić treść decyzji ostatecznej, uchylić ją itd. jedynie w przypadku wystąpienia przesłanek określonych taksatywnie przez ustawodawcę.

J.Zasada jawności postępowania

Podatnik: Obowiązuje w postępowaniu podatkowym w ograniczonym zakresie, ponieważ prawo do udziału w tym postępowaniu przysługuje wyłącznie stronie i umocowanym przez nią osobom postępowanie podatkowe jest jawne wyłącznie dla stron.

Organ: Organ podatkowy nie ma prawa dopuścić jako uczestników postępowania innych podmiotów niż strona i umocowane przez stronę osoby. Organ podatkowy ma obowiązek w każdym stadium postępowania umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek, kopii lub odpisów. Organ podatkowy ma obowiązek także uwierzytelnić odpisy lub kopię akt sprawy, a także wydać z akt sprawy uwierzytelnione odpisy, jeżeli jest to uzasadnione ważnym interesem strony. Może natomiast odmówić wglądu do znajdujących się w aktach sprawy dokumentów objętych ochrona tajemnicy państwowej, a także do innych dokumentów, jeżeli uzna, że przemawia za tym interes publiczny.

K.Zasada bezstronności

Podatnik: Ordynacja podatkowa przewiduje fakultatywne wyłącznie od prowadzenia sprawy tych pracowników, w stosunku do których zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności mogących budzić takie zastrzeżenia.

Organ: Zasada bezstronności wprowadza formalne przesłanki gwarantujące pełniejszą realizację jednego z najważniejszych obowiązków organu podatkowego, a mianowicie obowiązek obiektywnego zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego. Gwarancja taka jest zarówno obligatoryjne, jak i fakultatywne wyłączenie pracownika. Wynika to z faktu, ze nie można wykluczyć sytuacji, w których pracownik niepodlegający obligatoryjnemu wyłączeniu mógłby prowadzić sprawę w sposób stronniczy. Dlatego ustawodawca dopuszcza możliwość wyłączenia pracownika od prowadzenia sprawy, jeżeli istnieją wątpliwości co do jego bezstronności.

19.Negatywne skutki niedotrzymania terminu oraz sposoby ich uniknięcia

Termin uważa się za zachowany jeżeli pismo zostało złożone przed upływem terminu:

- wysłane w formie elektronicznej, za poświadczeniem przedłożenia, do organu podatkowego lub do jednostki informatycznej obsługi adm. podatkowej,

- nadane w polskiej placówce pocztowej albo złożone w polskim urzędzie konsularnym,

- żołnierz, członek załogi statku morskiego złoży podanie w dowództwie jednostki wojskowej lub kapitana statku, a także, gdy osoba pozbawiona wolności złoży pismo w adm. zakładu karnego, a aresztowana w adm. aresztu śledczego.

Terminy materialnoprawne a terminy procesowe

Sposobem na uniknięcie ujemnych skutków niedotrzymania terminu jest instytucja przywrócenia terminu ma ona zastosowanie tylko do terminów procesowych. Żądanie przywrócenia terminu materialnoprawnego musi spowodować wydanie postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania w tej sprawie. Ujemne skutki uchybienia terminowi prawa materialnego mogą być usunięte w inny sposób, np. poprzez umorzenie odsetek za zwłokę poprzez odroczenie terminu. W drugim jednak przypadku podanie musi być złożone przed upływem terminu.

Problem przy ustaleniu możliwości zastosowania instytucji przywrócenia terminu tkwi w umiejętności odróżnienia terminów materialnoprawnych od procesowych. Należy pamiętać, że złożenie przez podatnika podania (żądania) jest czynnością procesową, ponieważ powoduje wszczęcie postępowania. Natomiast złożenie oświadczenia, np. o wyborze formy opodatkowania jest czynnością prawa materialnego ponieważ organ podatkowy nie wydaje rozstrzygnięcia.

Zasady przywrócenia terminu

W przypadku uchybienia terminowi procesowemu organ podatkowy może go przywrócić jeśli spełnione są łącznie przesłanki:

- osoba, która nie dotrzymała terminu, uprawdopodobni, że uchybienie terminu nastąpiło nie z jej winy, np. choroba, nagły wyjazd,

- osoba, która nie dotrzymała terminu złoży podanie o przywrócenie terminu w ciągu 7 dni od ustania przyczyny, która spowodowała niezachowanie obowiązującego terminu

- osoba, która nie dotrzymała terminu, dokona czynności (złoży odwołanie, zażalenie, wniosek itp.) dla której był określony uchybiony termin.

Postępowanie w sprawie przywrócenia terminu toczy się przed organem podatkowym właściwym w sprawie. O przywróceniu terminu wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia organ podatkowy właściwy do ich rozpatrzenia. Postępowanie o przywrócenie terminu kończy się wydaniem postanowienia, na które przysługuje zażalenie poza tymi, które są postanowieniami ostatecznymi.

Żądanie strony dotyczące wstrzymania takiej decyzji rozpatruje organ podatkowy I instancji, może to zrobić przed rozpatrzeniem podania o przywrócenie terminu wniesienia odwołania lub zażalenia.

20.Zasady wszczęcia postępowania podatkowego.

Postępowanie podatkowe służy realizacji praw i obowiązków wynikających z prawa materialnego. Przedmiotem tego postępowania jest indywidualna sprawa rozstrzygana w drodze decyzji, należąca do właściwości organów podatkowych. Zakres postępowania podatkowego wynika z przepisów określających właściwość organów podatkowych oraz z definicji decyzji. Oznacza, to że każda sprawa wchodząca w zakres właściwości organów pod. Powinna być załatwiona przez wydanie decyzji. Każde postępowanie podatkowe musi się zakończyć wydaniem decyzji, a podstawę do jej wydania stanowić muszą przepisy prawa materialnego.

Z postępowaniem podatkowym będziemy mieli do czynienia wtedy, gdy organ podatkowy podejmuje czynności zmierzające do rozstrzygnięcia sprawy. Decyzje kończące postępowanie nie zawsze są decyzjami merytorycznymi czyli rozstrzygającymi sprawę co do istoty, ponieważ mogą kończyć decyzję w inny sposób np. wydaniem decyzji procesowej o umorzeniu postępowania.

O zakończeniu postępowania decyduje organ podatkowy. Natomiast inicjatorem może być organ podatkowy lub strona. Przepisy prawa niekiedy nie dopuszczają wszczęcia postępowania z urzędu i wtedy mamy do czynienia z postępowaniem wnioskowanym Postępowanie wnioskowe łączy się z przyznaniem podatnikowi praw.

Częściej jednak mamy do czynienia z postępowaniem z urzędu, w szczególności gdy mamy do czynienia z nałożeniem obowiązku na podatnika, np. określenie innej wysokości podatku niż wynikającej z zeznania, wydania decyzji o zabezpieczeniu zobowiązań podatkowych.

Zasadą jest, że postępowanie może zostać wszczęte tylko z inicjatywy osoby będącej stroną w postępowaniu, nieprzestrzeganie tej zasady doprowadzi do stwierdzenia nieważności decyzji.

Stroną jest: podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny podatnika, płatnika i inkasenta, a także osoby trzecie które ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe podatnika. Stroną może być także os. fizyczna, prawna, jednostka nie mająca osobowości prawnej nie będąca podatnikiem, płatnikiem

Wymogi formalne żądania wszczęcia postępowania podatkowego

Żądanie wszczęcia postępowania podatkowego mieści się w zakresie pojęcia podania dlatego muszą się tam znaleźć wszystkie te elementy co w podaniu:

- wskazanie osoby, od której pochodzi ( wraz z nr NIP),

- adres wnoszącego podanie,

- treść żądania,

- podpis osoby wnoszącej podanie lub pełnomocnika

Podanie powinno również spełniać inne wymagania ustalone w przepisach szczególnych dotyczących odwołania takich jak:

-zarzuty przeciw decyzji.

- określić istotę i zakres żądania będącego przedmiotem postępowania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.

Na żądanie wnoszącego organ podatkowy potwierdza jego wniesienie.

Żądanie wszczęcia postępowania może być wniesione na piśmie, telegraficznie, za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, ustnie do protokołu przez stronę lub pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna mająca zdolność do czynności prawnych.

W przypadku zaistnienia w podaniu błędów formalnych organ wzywa do ich usunięcia. Dopiero w przypadku braku reakcji w terminie 7 dni pozostawia podanie bez rozpoznania.

21. Postępowanie odwoławcze

od decyzji organu podatkowego wydanej w I instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Jest to potwierdzenie zasady dwuinstancyjności. Z drugiej strony z zasady tej wynika brak możliwości zaskarżania na drodze administracyjnej decyzji wydanej przez organ II instancji. Każda sprawa może być rozpatrywana przez dwa organy podatkowe - I i II instancji.

Zasada ta dotyczy wszystkich postępowań podatkowych niezależnie od przedmiotu. Każda decyzja wydana przez org. I instancji może być zaskarżona w drodze odwołania, które jest zwykłym środkiem zaskarżania.

Odwołanie jest środkiem prawnym służącym uchyleniu lub zmianie decyzji nieostatecznych. Wszczęcie post. odwoławczego umożliwia ponowne rozpatrzenie tej samej sprawy przez organ wyższego stopnia.

W post. odwoławczym można naprawić prawie wszystkie błędy organu I instancji. Postępowanie to jest bardzo szerokie, dlatego przyjmuje się, że każde podanie, w którym strona kwestionuje zasadność wydanej decyzji, niezależnie od tego jak zostanie zatytułowane powinno być traktowane jako odwołanie, pod warunkiem że strona wniosła je w przewidzianym terminie - 14 dni od doręczenia decyzji.

Zaznaczyć należy również fakt, iż w sprawach nie uregulowanych w post. odwoławczym zastosowanie mają przepisy dotyczące postępowania przed organem I instancji

W post. odwoławczym organ podatkowy nie jest związany żądaniem strony (ma możliwość naprawienia błędu który nie jest objęty żądaniem strony). Oznacza to, że rozstrzygnięcie, które w nim zapada, może wykraczać poza zakres żądania strony. Organ odwoławczy nie jest związany granicami określonymi w odwołaniu i ma obowiązek ustalić wpływ błędów popełnionych przez organ I instancji na wydanie zaskarżonej decyzji, niezależnie czy strona te błędy zauważyła i zawarła w odwołaniu. Organ odwoławczy ma zatem obowiązek naprawić wszystkie błędy jakie popełniono w post. w I instancji.

Dwuinstancyjność post. podatkowego oznacza, że również organ II instancji prowadzi odrębne postępowanie wyjaśniające. Postępowanie odwoławcze jest odrębnym samodzielnym postępowaniem , w którym prowadzi się postępowanie dowodowe. Nie ma jednak przeszkód, aby organ II instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na materiale dowodowym organu I instancji, jeżeli uzna, że jest on wystarczający do rozpatrzenia odwołania.

Organami odwoławczymi są:

1.dyrektor Izby Skarbowej i dyrektor Izby Celnej -

jako:organ odwoławczy odpowiednio do decyzji naczelnika Urzędu Skarbowego lub naczelnika Urzędu Celnego

-organ odwoławczy od decyzji wydanej przez ten organ w I instancji

1.samorządowe kolegium odwoławcze - jako organ odwoławczy od decyzji::, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa

2. Minister Finansów jest organem odwoławczym od decyzji wydanej przez tego ministra z urzędu ( jako organ I instancji) w sprawach:, -stwierdzenia nieważności decyzji

-wznowienia postępowania

-zmiany albo uchylenia decyzji

-stwierdzenia wygaśnięcia decyzji

22. Postępowanie dowodowe

W stosowaniu prawa wyróżniamy trzy elementy:

-Ustalenie treści normy prawnej,

-Wyróżnienie stanu faktycznego w języku normy prawnej,

-Podciągnięcie stanu faktycznego pod treść normy prawnej i określenie praw i obowiązków stron danego postępowania.

Z tego wynika, że dla prawidłowego określenia obowiązków i praw strony niezbędne jest ustalenie stanu faktycznego. Stan faktyczny wskazuje nam w jakim konkretnym przypadku ma zastosowanie norma prawna. Dlatego dla ustalenia stanu faktycznego niezbędne jest przeprowadzenie stanu dowodowego. Organ podatkowy chcąc ustalić stan faktyczny musi zbierać materiał dowodowy, by na ich podstawie wyciągać wnioski. Na podstawie dowodzenia wnioskujemy co istnieje, a co nie istnieje. Wnioskowanie jest zawodne, gdyż na ogół wnioskujemy na podstawie następstw, czyli tego co już miało miejsce. Dlatego im więcej dowodów zbierzemy to jest większa pewność, że stan faktyczny przez nas ustalony jest stanem rzeczywistym.

W postępowaniu wnioskujemy czy stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Katalog dowodów jest niewyczerpujący. Jako dowód należy dopuścić wszystko co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy a nie jest sprzeczne z prawem, np.:

-Księgi podatkowe, Deklaracje, Zeznania świadków, Dokumenty, Opinie biegłych, Materiały zebrane w wyniku oględzin, Informacje podatkowe, Dokumenty i protokół z kontroli podatkowej.

Jako dowód należy przyjąć wszystko co nie jest sprzeczne z prawem, ten katalog jest nie zamknięty. Te środki dowodowe muszą być stosowane zgodnie z regulacją prawną zawartą w ord. Podatkowej. W postępowaniu podatkowym obowiązuje zasada prawdy materialnej, czyli obowiązek organu podatkowego do wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy oraz zasada swobodnej oceny dowodów.

Te środki muszą być stosowane zgodnie z regulacją prawną. Im więcej dowodów tym większa pewność, że ustalony stan faktyczny jest zgodny z rzeczywistym stanem.

23. Zakończenie postępowania podatkowego.

Postępowanie podatkowe zatem zawsze musi się zakończyć wydaniem decyzji, bądź to procesowej, bądź merytorycznej.

Decyzja jest to indywidualny akt administracyjny. Kształtuje sytuację prawną konkretnego adresata w indywidualnej sprawie. Decyzja rozstrzyga sprawę, co do istoty ( merytoryczna), albo kończy postępowanie w danej instancji w inny sposób ( procesowa). Wydanie decyzji merytorycznej jest zawsze zasadą, czyli wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Decyzja procesowa, gdy nie można rozstrzygnąć, co do istoty sprawy, bo postępowanie wszczęte musi być zakończone. Do czasu wydania decyzji strona zawsze może zmienić swoje żądanie.

Czasem wydanie decyzji musi być poprzedzone wydaniem opinii innego organu, np.: organu gminy, gdy jest to jego dochód. Przepisy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, w którym mówi się, iż umorzenie, odroczenie terminu płatności, rozłożenie na raty podatków stanowiących dochód gmin, a ustalane przez US, musi być stanowisko - opinia Urzędu Gminy.

Każda decyzja musi spełniać wymogi formalne, czyli posiadać elementy wskazane przez ustawodawcę.

24. Elementy decyzji:

1) oznaczenie organu podatkowego tzn. z decyzji musi wynikać, kto jest wystawcą danej decyzji oraz w decyzji musi być pełny adres i nazwa

2) data wydania decyzji, wskazuje dzień wydania decyzji - to jest dzień, w którym jest złożony podpis na tej decyzji.

3) oznaczenie stron, - gdy podanie nie jest od osoby, która nie jest stroną w sprawie, to się jej w ogóle nie rozpatruje. Jest wtedy postanowienie o odmowie rozpatrzenia sprawy. Strona jest podmiotem każdego postępowania, to do niej kierowana jest decyzja, jej dotyczy rozstrzygnięcie. Nie oznaczenie strony w sentencji nie oznacza, że staje się nieważna. Jest ona wtedy wadliwa.

4) powołanie podstawy prawnej. Nie powołanie podstawy prawnej, to nie to samo, co brak podstawy prawnej. Nie ma podstawy lub błędnie jest podana, a w przepisach prawa ona istnieje, to nie ma podstawy, że jest nieważna. Ona jest wtedy też wadliwa. Jednocześnie należy pamiętać, że do powołania postawy prawnej muszą być przepisy prawa materialnego i procesowego.

5) rozstrzygnięcie

6) uzasadnienie faktyczne i prawne - Uzasadnienie faktyczne powinno zawierać - wskazanie okoliczności, którymi organ podatkowy kierował się przy wydawaniu decyzji. Uzasadnienie powinno zawierać:

• ocenę zebranego materiału dowodowego,

• dokonaną przez organ podatkowy wykładnię stosowanych przepisów prawnych

• ocenę przyjętego stanu faktycznego w świetle obowiązującego prawa.

Uzasadnienie faktyczne zawiera w szczególności:

1. wskazanie faktów, które organ podatkowy uznał za udowodnione

2. wskazanie dowodów, którym organ podatkowy dał wiarę

3. wskazanie przyczyn, dla których innym dowodom organ podatkowy odmówił wiarygodności.

Uzasadnienie prawne zawiera:

1. wyjaśnienie podstawy prawnej

Uzasadnienie jest szczególnie ważne przy decyzjach dotyczących ulgi. Uzasadnienie stanowi integralną część decyzji. Od uzasadnienia decyzji można odstąpić, jeżeli:

• organ podatkowy uwzględnia w całości żądania strony, ale nie przy odwołaniach lub, gdy przyznano ulgę w zapłacie podatku. W orzecznictwie S.A. -pogląd, że przedmiotem odwołania może też być samo uzasadnienie decyzji.

7) pouczenie - o odwołaniu, jeżeli przysługuje (tryb odwoławczy) zgodnie z ustawą art.214 OP - błędne pouczenie strony, co do prawa odwołania, wniesienia powództwa do sądu powszechnego, wniesienie skargi do NSA albo brak takiego pouczenia nie może szkodzić stronie.

8) podpis - osoby upoważnionej z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego. Należy rozgraniczyć brak podpisu i brak pieczątki. Brak podpisu powoduje, że decyzji nie wydano. Brak pieczątki imiennej jest wadą, ale nie jest to istotne i nie ma powodu aby uchylić decyzję.

4 elementy decyzji niezbędne dla ważności decyzji:

• oznaczenie organu podatkowego,

• oznaczenie strony

• rozstrzygnięcie

• podpis

Gdy te 4 elementy zawiera jakieś pismo, to możemy mówić, że jest to decyzja, ale wadliwa. Jeżeli brak 1 elementu z tych 4 to znaczy, że nie ma decyzji.

25. Skutki braku niektórych elementów decyzji

Decyzja niewadliwa to decyzja zawierająca wszystkie (8) elementy Waga poszczególnych elementów nie jest jednak taka sama, ponieważ bez jednych decyzja nie może w ogóle istnieć, natomiast w przypadku braku innych byt prawny decyzji jest uzależniony od wpływu tego uchybienia na rozstrzygnięcie w sprawie. Tak więc bez takich elementów jak:

*oznaczenie organu podatkowego, oznaczenie strony (adresata), rozstrzygnięcie w sprawie, Podpis upoważnionego pracownika organu podatkowego w ogóle nie można mówić o decyzji.

Brak któregokolwiek z tych czterech elementów w decyzji organu podatkowego oznacza, że organ podatkowy nie wydał decyzji, a tym samym nie zakończył postępowania podatkowego. W takich okolicznościach strona ma prawo zgłaszać wnioski dowodowe itd.

Jednocześnie za decyzję należy uznać każde pismo organu podatkowego zawierające wymienione elementy. Decyzją jest zatem każde pismo organu podatkowego (rozstrzygające sprawę co do istoty lub w inny sposób kończące postępowanie w danej instancji), które zawiera co najmniej:

*oznaczenie tego organu,

*oznaczenie adresata tego aktu,

*rozstrzygnięcie o sprawie,

*podpis upoważnionego pracownika organu.

Tym samym od takiego rozstrzygnięcia adresatowi pisma przysługuje odwołanie itp.

Oznacza to jednocześnie, że nie każda wadliwa decyzja powinna być wyeliminowana z obrotu prawnego, chociaż co do zasady, każda decyzja powinna się składać ze wszystkich elementów. Jedynie pominięcie któregoś z czterech wymienionych elementów zawsze powinno skutkować uchyleniem takiej decyzji.

Brak pozostałych elementów może, ale nie musi powodować uchylenia decyzji. Należy zaznaczyć, że w większości przypadków potrzeba taka nie istnieje, ponieważ rzadko kiedy brak pouczenia lub uzasadnienia ma wpływ na rozstrzygnięcie, jeśli oczywiście brak taki nie jest skutkiem nieustalenia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Naruszenie w sposób istotny dla rozstrzygnięcia zasady prawdy materialnej musi skutkować uchyleniem decyzji. Organ podatkowy uchyla decyzję organu I instancji i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia, gdy sprawa wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznym stopniu.

26. Usunięcie formalnych uchybień w decyzji organu podatkowego

Organ podatkowy jest związany decyzją od momentu jej doręczenia. Nie może więc w dowolny sposób jej zmieniać. Gwarancją tego jest ogólna zasada postępowania- zasada trwałości decyzji ostatecznych. Zasada ta nie wyklucza jednak możliwości naprawienia błędów formalnych decyzji, tzn. błędów pisarskich, błędów rachunkowych, uzupełniania decyzji co do rozstrzygnięcia lub co do prawa wniesienia odwołania, powództwa do sądu powszechnego, skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a także błędnych pouczeń w tych sprawach oraz wyjaśniania wątpliwości w zakresie treści decyzji. Wszystkie te działania organu podatkowego nie mogą jednak spowodować zmiany treści rozstrzygnięcia. Oznacza to, że organ podatkowy może dokonywać sprostowań, zmian itp. Wyłącznie w przypadkach i w zakresie określonymi przez ustawodawcę.

A.uzupełnienie lub sprostowanie decyzji ,organ podatkowy może uzupełnić decyzję zarówno na wniosek strony (wniesiony w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji), jak i z urzędu. Uzupełnienie decyzji w tym trybie może nastąpić wyłącznie w zakresie:

>rozstrzygnięcia,

>prawa odwołania,

>wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego.

Organ podatkowy może ponadto na żądanie strony lub z urzędu, sprostować zawarte pouczenie dotyczące tych kwestii (prawa wniesienia odwołania itp.)Uzupełnienie lub sprostowanie decyzji następuje w drodze decyzji. Jest to decyzja wydana przez organ podatkowy I instancji, a to oznacza, że przysługuje od niej odwołanie. Tym samym stronie przysługują dwa odwołania. Jedno od decyzji, której sprostowanie dotyczy, a drugie od decyzji o sprostowaniu lub uzupełnianiu decyzji. W jednym i drugim przypadku termin wniesienia odwołania biegnie od dnia doręczenia decyzji o sprostowaniu lub uzupełnieniu decyzji. Termin wniesienia odwołania od decyzji, której treść jest uzupełniana lub prostowana, zaczyna biec dopiero po doręczeniu decyzji o uzupełnieniu lub sprostowaniu przez organ podatkowy. Ustawodawca wyznacza zatem inny moment rozpoczęcia biegu terminu złożenia odwołania gdy zostaje wydana decyzja o uzupełnieniu lub sprostowaniu decyzji. Zasada ta ma również zastosowanie, gdy organ podatkowy odmawia uzupełnienia lub sprostowania decyzji (na żądanie strony). Odmowa następuje jednak nie w formie decyzji, lecz postanowienia na które stronie przysługuje zażalenie.

B.prostowanie błędów rachunkowych i innych oczywistych omyłek oraz wyjaśnienie wątpliwości

Zasada trwałości decyzji ostatecznych stoi na straży gwarancji praw nabytych i nie pozwala organowi podatkowemu w dowolny sposób zmieniać treści decyzji ostatecznych. Również decyzje ostateczne (od których nie przysługuje odwołanie) nie mogą być swobodnie modyfikowane. Decyzja od momentu jej doręczenia obowiązuje i wiąże organ podatkowy, który ją wydał. W związku z tym jakakolwiek zmiana treści doręczonej decyzji może nastąpić tylko w ściśle określonych przez ustawodawcę wypadkach. Dotyczy to również przepisów dopuszczających prostowanie błędów rachunkowych oraz innych oczywistych omyłek. organ podatkowy może, z urzędu lub na żądanie strony, prostować w drodze postanowienia błędy rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanej przez siebie decyzji, oznacza to iż chodzi wyłącznie o błędy wynikające z treści decyzji.nie można natomiast prostować błędów rachunkowych niewynikających z treści decyzji.mogą być prostowane także inne oczywiste omyłki, tzn. wynikające z treści decyzji.Organ podatkowy, który wydał decyzje, jest ponadto obowiązany, na żądanie strony lub organu egzekucyjnego wyjaśnić wątpliwości co do treści decyzji. Postanowienie dotyczące wyjaśnienia treści decyzji nie może być więc wydane z urzędu. Na postanowienie w sprawie sprostowania i wyjaśnienia służy zażalenie.

27. Wymogi formalne odwołania

Odwołanie powinno zawierać:

*treść żądania,

*wskazanie osoby od której pochodzi, oraz

*adres tej osoby (miejsce zamieszkania lub pobytu) a także

*czynić zadość innym wymogom ustalonym w przepisach szczególnych

Przepis szczególny, określa dodatkowe elementy każdego odwołania. Zgodnie z tym,odwołanie od decyzji organu podatkowego powinno zawierać:

A)zarzuty przeciw decyzji,

B)określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania

C)wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.

a.zarzuty przeciw decyzji

Za Zawarte w odwołaniu zarzuty mają stanowić wyraz niezadowolenia strony z otrzymanej decyzji. Skarżący powinien wskazać konkretne uchybienia organu podatkowego I instancji, które zauważył uczestnicząc w postępowaniu, Przedstawienie zarzutów ma wyłącznie charakter formalny, ponieważ organ podatkowy jest obowiązany analizować również uchybienia nieobjęte zarzutami i brać je pod uwagę przy wydawaniu decyzji. Organ odwoławczy nie jest związany granicami skargi, dlatego gdy uzna, że sformułowane w odwołaniu zarzuty są niezasadne, ale inne, nieprzedstawione przez stronę, okoliczności uzasadniają uwzględnienie odwołania, to ma obowiązek naprawić błąd organu I instancji i ewentualnie uchylić lub zmienić jego decyzję. Błędy popełnione przez organ I instancji nie mogą zatem pozostać niezauważone przez organ odwoławczy, niezależnie od tego, czy strona je przedstawiła czy nie. Organ odwoławczy w ramach postępowania odwoławczego powinien zawsze dokonać oceny rozstrzygnięcia organu podatkowego I instancji pod kątem legalności i słuszności.Strona we własnym interesie powinna dołożyć starań, aby w odwołaniu przedstawić wszelkie możliwe zarzuty. Mają one wpływ na merytoryczną stronę postępowania odwoławczego. Wymogiem formalnym, od którego uzależnione jest merytoryczne rozpatrzenie odwołania, jest postawienie przez stronę jakiegokolwiek zarzutu przeciwko decyzji, a więc również takiego, który ostatecznie okaże się bezpodstawny, niedorzeczny.

b. istota i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania

Jest to kolejny element odwołania bez którego odwołanie nie będzie merytorycznie rozpatrywane. Ten element odwołania ma istotny wpływ na zakres praw i obowiązków odwołującego się. Wyznacza zakres ewentualnego wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji. W postępowaniu podatkowym wniesienie odwołania nie wstrzymuje odwołania decyzji. Jednocześnie trzeba pamiętać, że organ odwoławczy nie jest ograniczony zakresem żądania stron.

c.dowody uzasadniające żądanie zawarte w odwołaniu

Kolejny element bez którego nie może być merytorycznie rozpatrywane odwołanie. Istotne jest to, że odwołujący ma wskazać dowody a nie je przedkładać. Wymóg formalny jest w tym przypadku spełniony, gdy skarżący wskaże jakiekolwiek dowody, czy które nie mają związku ze sprawa. Wymóg formalny będzie spełniony- organ odwoławczy rozpatrując odwołanie nie może się zgodnie z zasadą prawdy materialnej ograniczyć do przeprowadzenia dowodów wskazanych przez stronę ale musi wyjaśnić wszystkie istotne okoliczności sprawy. Organ odwoławczy prowadzi odrębne postępowanie, w którym może wydać decyzje wyłącznie w oparciu o dowody zgromadzone w postępowaniu przed organem I instancji, jeżeli uzna, że ustalono wszystkie istotne okoliczności sprawy, ale może czy ma taki obowiązek przeprowadzić własne postępowanie wyjaśniające lub zlecić go organowi I instancji jeżeli uzna, że wszystkich okoliczności sprawy nie ustalono.

28. RODZAJE ROZSTRZYGNIĘĆ KOŃCZĄCYCH POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE.

Organ odwoławczy prowadzi odrębne postępowanie, nawet wtedy gdy opiera się na materiale dowodowym I inst. Nie prowadząc dodatkowych wyjaśnień dokonuje odrębnej analizy tego materiału dowodowego.

I. Jeżeli dochodzi do wniosku że w postęp. podatk. prowadzonym przez organ I instancji ustalono wszystkie istotne dla sprawy okoliczności i po analizie dochodzi do tych samych wniosków do których doszedł organ I inst. to utrzymuje w mocy dec.organu I instancji.

Utrzymanie w mocy dec. organu I inst. nie jest zatwierdzaniem dec., ale jest to odrębne samodzielne rozstrzygnięcie merytoryczne. Jest to zatem dec. merytoryczna czyli rozstrzygająca sprawę co do jej istoty, kt. kończy postęp. odwoławcze.

II. Dec. uchylająca decyzję organu I instancji - gdy organ po ocenie materiału dowodowego dochodzi do innych wniosków niż organ I inst. W takim przypadku musi jednocześnie orzekać o przedmiocie tego postępowania. I tu mogą zapadać zarówno decyzje merytoryczne, procesowe jak i kasacyjne.

A/ dec. merytoryczne czyli rozstrzygające sprawę co do istoty - zapadają one zarówno gdy organ odwoławczy opiera się wyłącznie na materiale dowodowym zgromadzonym przez organ I inst. jak i wtedy, gdy ten materiał dowodowy został uzupełniony w postęp. odwoławczym.

Organ wyciąga po prostu inne wnioski jak organ I instancji albo rozstrzyga inaczej po uzupełnieniu materiału dowodowego.

B/ dec. procesowe to decyzje uchylające dec. organu I inst. i umarzające postęp w sprawie - organ II inst. dochodzi do wniosku że dec. wydana w I inst nie powinna być dec. merytoryczną ale procesową, organ odwoławczy uważa, że postępowanie nie powinno się w ogóle toczyć, a organ I inst. nie powinien rozstrzygać co do istoty

C/ dec. uchylające dec. organu I inst. i przekazujące sprawę do rozpatrzenia organowi właściwemu - tj. dec. kasacyjna, jeżeli organ stwierdzi że dec. została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości

III. Dec. umarzające postępowanie odwoławcze - dec procesowa - kiedy organ odwoławczy nie może wydać dec. merytorycznej mimo iż były ku temu przesłanki gdy rozstrzygał organ I instancji. Zatem nie ma przedmiotu postępowania, przedmiot przestał istnieć już po wydaniu decyzji, zaistniało jakieś zdarzenie uniemożliwiające rozstrzygnięcie sprawy co do istoty

IV. Uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania z uwagi na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części - to szczególny rodzaj dec. kasacyjnej. Sprawa wraca z powrotem do organu I inst. i organ ponownie prowadzi postęp, od początku.

!!!!! Inne trochę uprawnienia ma samorządowe kolegium odwoławcze w przypadku sparw należących do właściwości j.s.t., kt. rozstrzygnięcie jest uzależnione od tego czy dec. została wydana w ramach tzw. uznania administracyjnego czy nie.

Organ odwoławczy w sprawach należących do właściwości j.s.t. może uchylić dec. i rozstrzygać sprawę co do istoty wyłącznie kiedy nie była wydana w ramach uznania adm. W przypadku dec. uznaniowych organ odwoławczy nie może uchylić dec. i rozstrzygać sprawy co do istoty, ale może jedynie wydać:

*dec. utrzymującą w mocy zaskarżoną decyzję lub

*dec. kasacyjną tj. uchylić i przekazać do ponownego rozpoznania organowi podatkowemu I inst.

29. Wznowienie postępowania podatkowego.

Wznowienie postępowania podatkowego może nastąpić w przypadku zaistnienia przesłanek Gdy wznowienie jest dopuszczalne org.pod wydaje postanowienie w tej sprawie. Ustawodawca zaznacza, że niedopuszczalne jest wznowienie postępowania po upływie terminów przewidzianych w Ord. Pod. Np. nie można wznowić postępowania po upływie 3 lat, a w niektórych przypadkach po upływie 5 lat. Wznowienie postępowania rozstrzyga się w formie postanowienia, na które nie służy zażalenie. Do wznowienia postępowania wystarczy jednak, że wnioskodawca uprawdopodobni istnienie, którejś z przesłanek wymienionych w art. 240. Wydanie postanowienia o wznowieniu nie przesądza jednak istnienia, którejś z przesłanej, ponieważ po wznowieniu prowadzi się w I etapie tego postępowania postępowanie dowodowe zmierzające do tego, żeby ustalić czy faktycznie przesłanki istnieją.

Innymi słowy w momencie, kiedy wpływa podanie o wznowienie postępowania przedawniło się już prawo do wymiaru lub przedawniło się zobowiązanie podatkowe organ podatkowy stwierdza niedopuszczalność wznowienia postępowania. Jeżeli te terminy nie upłynęły, a podatnik powołuje się na przesłanki OP ,to organ podatkowy wydaje postanowienie o wznowieniu postępowania. Jeżeli natomiast wnoszący odwołanie jako podstawę wznowienia wskazuje inne okoliczności niż wymienione wOP, albo z treści podanej wynika, że okoliczności, na które się powołuje nie mogą stanowić przesłanki określonej w OP to organ podatkowy decyzją odmawia wznowienie postępowania.

Postępowanie po wydaniu postanowienia o wznowieniu postępowania jest dwuetapowe:

1. Pierwszy etap - organ podatkowy bada, czy faktycznie w danym przypadku okoliczności stanowiące podstawę wznowienia postępowania istnieją, czy też nie istnieją. Jeżeli przesłanki istnieją organ podatk przechodzi do następnego etapu.

2. Drugi etap - prowadzenie postępowania w sprawie rozstrzygnięcia istoty sprawy.

Wznowienie post. następuje z urzędu jak i na wniosek strony.

Okoliczności stanowiące podstawę wznowienia postępowania.

1.Fałszywe dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne.

2.Wydanie decyzji w wyniku przestępstwa.

3.Decyzja wydana przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu

4.Brak udziału strony w postępowaniu nie z własnej winy, kiedy strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu..

5.Ujawnienie istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, nieznanych organowi, który wydał decyzję.

6.Decyzja wydana bez wymaganego prawem stanowiska innego organu.

7.Decyzja wydana na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądu, które zostały następnie uchylone lub zmienione w sposób mogący mieć wpływ na treść wydanej decyzji.

8.Decyzja wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją RP, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny.

30. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych.

Decyzja od momentu doręczenia obowiązuje i gdy nie jest wykonana, będzie przymuszenie do wykonania tego obowiązku przez działania egzekucyjne. Obowiązuje i podlega wykonaniu również taka decyzja, która kwalifikuje się do stwierdzenia nieważności. Stwierdzenie nieważności następuje co do decyzji. Jest to decyzja wydana w I instancji, a więc od decyzji tej przysługuje odwołanie. Organ właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji wydaje decyzję jako organ I instancji. Właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji jest organ wyższego stopnia co do zasady, ale w niektórych przypadkach organ który wydał decyzję jest organem właściwym do wydania decyzji Minister właściwy do spraw finansów publicznych, izba skarbowa lub samorządowe kolegium odwoławcze - są właściwe jako organ I instancji stwierdzić nieważność decyzji. Jeżeli decyzja została wydana przez ten organ. W przypadku wszczęcia postępowania z urzędu właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej jest Minister Finansów.

Stwierdzić nieważność decyzji można wtedy kiedy wystąpi któraś z przesłanek wymienionych w art. 240 Ord. podatk. Przepisy te muszą być interpretowane ściśle ponieważ stanowią wyjątek od ogólnej trwałości decyzji ostatecznej.

Przesłanki stwierdzające nieważność decyzji ostatecznych:

1. Wydanie decyzji z wydanej z naruszenia przepisów o właściwości.

Właściwość miejscowa., rzeczowa, funkcjonalna

2. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zostały wydane bez podstawy prawnej.

3. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa.

4. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które dotyczą sprawy rozstrzygniętej w innej decyzji.

5. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zostały skierowane do osoby niebędącej stroną w sprawie.

6. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które były niewykonalne w dniu ich wydania i ich niewykonalność ma charakter trwały.

7. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zawierają wadę powodującą ich nieważność na mocy wyraźnie wskazanego przepisu prawa.

8. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, których wykonanie wywołałoby czyn zagrożony karą. W przypadku tej przesłanki chodzi o jakikolwiek czyn zagrożony karą.

9. Ustawodawca przewiduje przypadki, w których nie można wszcząć postępowania. Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji gdy:

*żądanie zostało wniesione po upływie 5 lat od dnia doręczenia decyzji;

*sąd administracyjny oddalił skargę na tę decyzję z wyjątkiem przypadków, kiedy żądanie stwierdzenia nieważności decyzji oparte jest na podstawie art. 241 &1 pkt 4, czyli w sprawie rozstrzygnięto już inną decyzją ostateczną. Wszczyna się postępowanie mimo, iż sąd oddalił skargę.

Powyższe okoliczności uwzględnia się również w zakresie wszczęcia postępowania z urzędu.

Pytania dodatkowe

Charakter czynności sprawdzających na tle postępowania podatkowego i kontroli podatkowej.

Przepisy podatkowe formalnie rozgraniczają formy między czynnościami podatkowymi od kontroli podatkowej i postępowania podatkowego. Nie można wykluczyć przypadku kiedy czynności organizacyjne podatkowe nie będą mieściły się w zakresie postępowania podatkowego a nie wydał postanowienia o wszczęciu postępowania.

Sformalizowane jest wszczęcie kontroli podatkowej ponieważ kontrolujący musi doręczyć upoważnienie. Czynności sprawdzające podejmuje się bez wydania aktu administracyjnego. Mogą pojawić się spory pomiędzy podatnikiem, inkasentem a organem podatkowym. Czy podejmowane przez organ podatkowy czynności są jeszcze czynnościami sprawdzającymi czy są to już czynności do zakwalifikowania w kontroli czy postępowaniu podatkowym.

Należy wyraźnie podkreślić, że podstawowym kryterium, które rozgranicza te postępowania to jest cel dokonywanych czynności. Każde z tych postępowań ma inny cel. Dokonując tego rozgraniczenia należy ustalić co zamierza osiągnąć organ podatkowy przeprowadzając jakieś czynności. Czy są to czynności prawne wywołujące skutki prawne czy są to czynności materialno-techniczne.

Postanowienia (Nie kończą postępowania w sprawie, ale są wydawane w toku postępowania. Zdarza się jednak, że organ wydaje postanowienia, które rozstrzygają co do istoty - wtedy, gdy przepisy szczególne tak stanowią, np. postanowienie o kosztach postępowania.

Art. 216. § l. W toku postępowania organ podatkowy wydaje postanowienia. § 2. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania podatkowego, lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy, chyba, że przepisy niniejszej ustawy stanowią inaczej.

Art. 217§ 2. Postanowienie zawiera uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie. Nie muszą zawierać uzasadnienia postanowienia: w sprawie wyrażenia zgody w sprawie ulg, w sprawie wszczęcia postępowania podatkowego, o podjęciu post. podatk., o wznowieniu post. podatkowego, stwierdzające niedopuszczalność odwołania itd.

Zażalenie przysługuje wtedy, gdy ustawa tak stanowi, jeżeli ustawodawca milczy tzn., że postanowienie jest ostateczne.

Forma postanowienia - art. 218. „Postanowienie, od którego służy zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, doręcza się na piśmie." Inne też bo obowiązuje zasada pisemności. Tak więc wszystkie postanowienia muszą być wydawane z zachowaniem formy pisemnej

Terminy materialnoprawne a terminy procesowe

Sposobem na uniknięcie ujemnych skutków niedotrzymania terminu jest instytucja przywrócenia terminu ma ona zastosowanie tylko do terminów procesowych. Żądanie przywrócenia terminu materialnoprawnego musi spowodować wydanie postanowienia o odmowie wszczęcia wszczęcia postępowania w tej sprawie. Ujemne skutki uchybienia terminowi prawa materialnego mogą być usunięte w inny sposób, np. poprzez umorzenie odsetek za zwłokę poprzez odroczenie terminu. W drugim jednak przypadku podanie musi być złożone przed upływem terminu.

Problem przy ustaleniu możliwości zastosowania instytucji przywrócenia terminu tkwi w umiejętności odróżnienia terminów materialnoprawnych od procesowych. Należy pamiętać, że złożenie przez podatnika podania (żądania) jest czynnością procesową, ponieważ powoduje wszczęcie postępowania. Natomiast złożenie oświadczenia, np. o wyborze formy opodatkowania jest czynnością prawa materialnego ponieważ organ podatkowy nie wydaje rozstrzygnięcia

Zasady modyfikacji żądania stanowiącego podstawę wszczęcia postępowania

Wniesienie przez stronę żądania powoduje wszczęcie postępowania w sprawie określonej w tym żądaniu. W przypadku postępowań wnioskowanych o przedmiocie postępowania decyduje strona, oznacza to, że do czasu wydania decyzji przez organ I instancji strona może wystąpić o rozszerzenie zakresu żądania lub zgłosić nowe żądania, niezależnie czy wynika to z tej samej podstawy, ale musi dotyczyć tego samego stanu faktycznego. Termin do załatwienia sprawy biegnie na nowo od dnia złożenia modyfikacji. Odmowa uwzględnienia żądania następuje w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie

Strona w postępowaniu

Zasadą jest, że postępowanie może zostać wszczęte tylko z inicjatywy osoby będącej stroną w postępowaniu, nieprzestrzeganie tej zasady doprowadzi do stwierdzenia nieważności decyzji.

Stroną jest: podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny podatnika, płatnika i inkasenta, a także osoby trzecie które ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe podatnika. Stroną może być także os. fizyczna, prawna, jednostka nie mająca osobowości prawnej nie będąca podatnikiem, płatnikiem itd., jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego przed powstaniem obowiązku podatkowego ciążą na niej szczególne obowiązki lub zamierza skorzystać z uprawnień

Wymogi formalne żądania wszczęcia postępowania podatkowego

Żądanie wszczęcia postępowania podatkowego mieści się w zakresie pojęcia podania dlatego muszą się tam znaleźć wszystkie te elementy co w podaniu:

- wskazanie osoby, od której pochodzi ( wraz z nr NIP),

- adres wnoszącego podanie,

- treść żądania,

- podpis osoby wnoszącej podanie lub pełnomocnika

Podanie powinno również spełniać inne wymagania ustalone w przepisach szczególnych dotyczących odwołania takich jak:

-zarzuty przeciw decyzji.

- określić istotę i zakres żądania będącego przedmiotem postępowania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.

Na żądanie wnoszącego organ podatkowy potwierdza jego wniesienie.

Żądanie wszczęcia postępowania może być wniesione na piśmie, telegraficznie, za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, ustnie do protokołu przez stronę lub pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna mająca zdolność do czynności prawnych.

W przypadku zaistnienia w podaniu błędów formalnych organ wzywa do ich usunięcia. Dopiero w przypadku braku reakcji w terminie 7 dni pozostawia podanie bez rozpoznania.

Wezwanie do usunięcia braków w podaniu

Organ podatkowy wzywa do usunięcia braków w terminie 7 dni . Wezwanie musi zawierać pouczenie o niedopełnieniu tego warunku czyli o wydaniu postanowienia o pozostawieniu podania bez rozpatrzenia. Na takie postanowienie przysługuje zażalenie.

Organ podatkowy wzywa również do usunięcia w przypadku nie wniesienia opłaty, która powinna zostać uiszczona z góry istnieją jednak przypadki, w których organ ma obowiązek rozpatrzenia podania mimo braku opłaty:

- gdy za niezwłocznym rozpatrzeniem podania przemawia ważny interes publiczny lub interes strony ( podjęcie takiej decyzji ma charakter uznaniowy, jednak nie daje organowi pełnej swobody, a nakłada na niego obowiązek wzięcia pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy),

- gdy wniesienie podania stanowi czynność dla której jest ustanowiony termin zawity (to termin, po którego upływie czasu wygasa prawo do dokonania określonej czynności np. 14-dniowy termin wniesienia odwołania),

- gdy podanie wniosła osoba zamieszkała za granicą

Skutki wniesienia podania do niewłaściwego organu

Nie wywołuje ujemnych skutków po stronie wnoszącego podanie. Dlatego, że organ, do którego wniesiono podanie jest niewłaściwy w sprawie ma obowiązek niezwłocznie przekazać organowi właściwemu, zawiadamiając o tym wnoszącego. Podanie wniesione przed upływem terminu do niewłaściwego organu uważa się za wniesione zgodnie z zachowaniem terminu.

Natomiast jeżeli podanie powinno zostać złożone do różnych organów, to organ rozpatruje sprawę do niego należącą i zawiadamia wnoszącego, że inne sprawy powinien wnieść odrębnie do właściwego organu. Natomiast, gdy organ stwierdzi, że właściwy sprawie jest sąd to podanie zwraca wnoszącemu z pouczeniem.

Podział decyzji może jeszcze być:

Deklaratoryjna - to takie, które wskazują okoliczności, które spowodowały powstanie obowiązków lub praw, np.: decyzja określająca wysokość podatku

Konstytutywne, - które powodują powstanie obowiązków lub praw, np.; decyzja w sprawie karty podatkowej, ustala ona zobowiązanie.

Ostateczne decyzje - od których nie służy odwołanie - organu podatkowego I instancji po upływie 14 dni od doręczenia staje się ostateczna, pod warunkiem, że nie złożono odwołania oraz decyzja II instancji.

Decyzje nieostateczne, - od których złożono odwołanie w ciągu 14 dni, wydana w I instancji. Decyzja ostateczna stanie się ponownie nieostateczną, gdy podatnik złoży wniosek o ponowne rozpatrzenie - przywrócenie terminu o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Decyzje wymiarowe - ustalają lub określają wysokość podatku lub wysokość ulg i zwolnień, rozłożenie na raty, umorzenie zaległości i o odroczeniu zaległości.

Decyzja procesowa - wydana z inicjatywy strony, ale wtedy organ podatkowy umarza postępowanie- tylko wtedy, gdy zgodę na to wyrażają również inne strony, jeśli są.

Okoliczności stanowiące podstawę wznowienia postępowania.

1.Fałszywe dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne. Występują fałszywe dowody na podstawie, których ustalono istotne okoliczności sprawy np. w materiale dowodowym znajduje się dokument, który został sfałszowany. Podstawa wznowienia będzie wtedy, gdy rozstrzygnięcie opierało się na treści tego dowodu. 2.Wydanie decyzji w wyniku przestępstwa. Nie będzie podstawą wznowienia wydanie decyzji w wyniku wykroczenia. Z drugiej strony skoro ustawodawca mówi ogólnie o przestępstwie to oznacza, że podstawą wznowienia będzie zarówno przestępstwo popełnione przez urzędnika organu podatk jak i przez podatnika. Wznowienie postępowania w związku z popełnieniem przest. Przy wydaniu decyzji następuje po stwierdzeniu tego faktu przez sąd lub inny właściwy organ. Jeżeli jednak popełnienie przest. jest oczywiste , albo z uwagi na przedawnienie lub z innych przyczyn orzeczenie dotyczące tego przestępstwa nie może zapaść to może nastąpić wznowienie postep. Na podstawie tej przesłanki mimo braku orzeczenia sądu.

3.Decyzja wydana przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu zgodnie z przepisami ord,podat. Postępowanie potoczy się jeszcze raz.

4.Brak udziału strony w postępowaniu nie z własnej winy, kiedy strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu. Wznowienie następuje na wniosek strony. Ustawodawca określa termin zawity miesięczny, który zaczyna biec od momentu powzięcia wiadomości o wydaniu decyzji. Po tym terminie odwołanie nie będzie rozpatrywane. Przesłanka nie będzie rozpatrywana, gdy organ nie zagwarantował stronie udziału w postępowaniu. Sam fakt, że podatnik nie brał udziału w postępowaniu nie stanowi przesłanki do odwołania - jeśli podatnik był przez organ prawidłowo zawiadomiony.

5.Ujawnienie istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, nieznanych organowi, który wydał decyzję. Muszą to być dowody istotne lub okoliczności dla sprawy, czyli takie na których może być oparte rozstrzygnięcie. Ponadto muszą one być nieznane organowi podatkowemu, który wydał decyzję a nie np. pracownikowi organu. Muszą to być dowody lub okoliczności, które istniały w momencie wydania decyzji. Wszystkie wymienione przesłanki muszą wystąpić łącznie, aby na tej podstawie można było wznowić postępowanie podatkowe.

6.Decyzja wydana bez wymaganego prawem stanowiska innego organu. Niekiedy wydanie decyzji musi być poprzedzone uzyskaniem stanowiska innego organy. Brak takiego stanowiska stanowi przesłankę wznow. Postęp. Niezależnie od tego, czy stanowisko to było zgodne z rozstrzygnięciem organu podatkowego. Nie ma również znaczenia, czy stanowisko innego organu jest wiążące dla organu, który wydał decyzję.

7.Decyzja wydana na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądu, które zostały następnie uchylone lub zmienione w sposób mogący mieć wpływ na treść wydanej decyzji. Rozstrzygnięcie zawarte w decyzji nierzadko jest konsekwencją wcześniejszego rozstrzygnięcia innego organu administracyjnego sądu. Byt prawny takiej decyzji jest ściśle związany z tym rozstrzygnięciem. Uchylenie lub zmiana takiego orzeczenia wymagają zmiany lub uchylenia decyzji organu podatkowego. 8.Decyzja wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją RP, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny. Wznowienie postępowanie może być konieczne mimo iż w chwili wydawania decyzji przepis, na którym decyzja była oparta, był powszechnie obowiązujący. Jeżeli TK orzeknie o niezgodności tego przepisu z Konstytucją, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową, przestanie on obowiązywać i organ podatkowy musi wznowić postępowanie ( z urzędu lub na wniosek strony) i uchylić lub zmienić taką decyzję.

Przesłanki stwierdzające nieważność decyzji ostatecznych:

1.Wydanie decyzji z wydanej z naruszenia przepisów o właściwości.

Ustawodawca mówi ogólnie o właściwości. Stwierdzić nieważność należy zarówno wtedy, gdy decyzja została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości miejscowej jak i rzeczowej. Przesłankę taką stanowi również naruszenie właściwości funkcjonalnej.

Właściwość miejscowa jest naruszona, wtedy kiedy decyzja wydana została przez organ podatkowy w sytuacji, kiedy sprawa nie dotyczy jego terytorialnego zakresu działania.

Właściwość rzeczowa - decyzja została wydana w sprawie nie należącej do przedmiotowego zakresu działania danego organu podatkowego, (gdy US wydał decyzję w zakresie podatku rolnego).

Właściwość funkcjonalna - decyzja została wydana przez organ niewłaściwy do orzekania w danej instancji np. gdy US wydał decyzję po wniesieniu przez stronę odwołania, nie uwzględniając w całości jej żądania.

2. Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zostały wydane bez podstawy prawnej.

Przesłanką do stwierdzenia nieważności decyzji nie może być nie powołanie podstawy prawnej, czy powołanie niewłaściwej podstawy prawnej, ale taka sytuacja kiedy podstawa prawna w ogóle nie istnieje, czyli nie ma podstawy do wydania decyzji, chociażby ta podstawa w niej zawarta została zawarta.

3.Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa.

Z rażącym naruszeniem prawa mamy do czynienia, gdy decyzja wydana została wbrew jakiemuś nakazowi lub zakazowi. O rażącym naruszeniu prawa mówimy wtedy, kiedy jest oczywiste, że zostało naruszone prawo. Granica pomiędzy naruszeniem prawa a rażącym naruszeniem prawa jest nieostra. Rażący to inaczej: wyjątkowo negatywny, oczywisty, zły bezsporny, niewątpliwy..... Ta przesłanka rzadko kiedy stanowi o stwierdzeniu nieważności decyzji.

4.Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które dotyczą sprawy rozstrzygniętej w innej decyzji. Trzeba określić przedmiot i podmiot rozstrzygnięcia Nigdy przedmiotem rozstrzygnięcia nie jest podatek, ale czynność np. ustalenie podatku, zaległość podatkowa, odroczenie podatku, rozłożenie podatku na raty. Organ podatkowy wydaje decyzję odmowną, a podatnik za 3 m-ce znowu składa odwołanie. Nie może toczyć się postępowanie w sprawie, w której jest wydana decyzja ostateczna. Podatnik powinien wnosić o zmianę decyzji odmownej.

W postępowaniu podatkowym obowiązuje zasada, że w tej samej sprawie nie prowadzi się ponownie postępowania (zasada powagi rzeczy osądzonej), z wyjątkiem przypadków przewidzianych w prawie podatkowym. Istotne jest zatem ustalanie, kiedy mamy do czynienia z tożsamością sprawy, tzw. W jakiej sytuacji ta sama sprawa będzie drugi raz rozstrzygana. Decyzja będzie dotyczyła sprawy już rozstrzygniętej, gdy w obu decyzjach będzie tożsamy zarówno przedmiot, jak i podmiot postępowania, a także podstawa rozstrzygnięcia ( np. wydanie ponownej decyzji odmawiającej umorzenia zaległości podatkowej temu samemu podatnikowi za ten sam okres). Ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy musi być zatem poprzedzone uchyleniem lub zmianą wcześniejszej decyzji, np. w wyniku wznowienia postępowania lub w trybie art. 253 lub 253a ordynacji podatkowej.

5.Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zostały skierowane do osoby niebędącej stroną w sprawie.

Skierowanie decyzji do osoby, która nie jest stroną powoduje, że decyzja musi być z obrotu prawnego wyeliminowana. Powoduje to konieczność stwierdzenia nieważności decyzji. Organ podatkowy w formie postanowienia odmawia wszczęcia postępowania, gdy żądanie zostanie wniesione przez osobę nie będącą stroną postępowania

6.Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które były niewykonalne w dniu ich wydania i ich niewykonalność ma charakter trwały.

Chodzi tu o niewykonalność faktyczną, a nie prawną Decyzje takie występują bardzo rzadko.

7.Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, które zawierają wadę powodującą ich nieważność na mocy wyraźnie wskazanego przepisu prawa. Przepis ten wprowadza obowiązek wydania decyzji o stwierdzeniu nieważności, gdy przepis szczególny tak stanowi.

8.Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznych, których wykonanie wywołałoby czyn zagrożony karą. W przypadku tej przesłanki chodzi o jakikolwiek czyn zagrożony karą.

9.Ustawodawca przewiduje przypadki, w których nie można wszcząć postępowania. Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji gdy:

*żądanie zostało wniesione po upływie 5 lat od dnia doręczenia decyzji;

*sąd administracyjny oddalił skargę na tę decyzję z wyjątkiem przypadków, kiedy żądanie stwierdzenia nieważności decyzji oparte jest na podstawie art. 241 &1 pkt 4, czyli w sprawie rozstrzygnięto już inną decyzją ostateczną. Wszczyna się postępowanie mimo, iż sąd oddalił skargę.

Powyższe okoliczności uwzględnia się również w zakresie wszczęcia postępowania z urzędu.

Czynności sprawdzające

Czynności sprawdzające nazwane są jako kontrola formalna bądź postępowanie wstępne. Kontrola to sprawdzenie czy stan rzeczywisty zgadza się ze stanem pożądanym oraz ustalenie odstępstw od pożądanego stanu oraz czuwanie nad prawidłowym przebiegiem.

Mówimy o czynnościach jako o postępowaniu wstępnym ponieważ część tych działań jest podobna do postępowania podatkowego. Wszystkie działania w ramach czynności sprawdzających mają charakter materialno-techniczny, tzn. nie zmierzają one do stworzenia nowej normy porządku prawnego czyli głównym zadaniem organów podatkowych w ramach czynności sprawdzających jest analiza zeznań podatkowych, informacji podatkowych ale pod kontem formalnym i ewentualnie weryfikacja.

Czynności te w sposób pośredni mogą spowodować skutki w sferze przepisów prawa materialnego.

---