HORMONY PODWZGÓRZOWE I PRZYSADKOWE ORAZ ICH ANALOGI
Hormony podwzgórza
Somatostatyna i.v.
wyizolowany początkowo z podwzgórza, inhibitor hormonu wzrostu (somatotropiny),
hamuje wydzielanie peptydów żołądkowo-jelitowo-trzustkowych: gastryny, sekretyny, wazoaktywnego peptydu jelitowego (VIP), glukagonu i insuliny, a także pepsyny i kwasu solnego w żołądku oraz enzymów trzustkowych.
zmniejsza przepływ krezkowy i wrotny -krwotoki z przewodu pokarmowego
akromegalia
leczenie objawowe guzów wewnątrzwydzielniczego układu żołądkowo-jelitowo-trzustkowego.
działanie niepożądane: hipoglikemia, która może przechodzić w hiperglikemię,
Oktreotyd LZ Rp. Sandostatin roztwór do wstrzykiwań s.c.
cykliczny oktapeptyd o właściwościach zbliżonych do somatostatyny, ale dłuższym czasie działania
silny inhibitor hormonu wzrostu (somatotropiny), glukagonu i insuliny
zmniejsza krezkowy i wrotny przepływ krwi, hamuje wydzielanie serotoniny oraz peptydów żołądkowo-jelitowo-trzustkowych: gastryny, motyliny, sekretyny, wazoaktywnego peptydu jelitowego (VIP), polipeptydu trzustkowego, glukagonu i insuliny
w rakowiaku może łagodzić zaburzenia naczynioruchowe (zaczerwienienie skóry twarzy i górnej części ciała) i biegunki, spowodowane są nadmiernym wydzielaniem hormonów (serotoniny)
w guzach VIPoma prowadzi do zmniejszenia stężenia wazoaktywnego hormonu jelitowego, w guzach wydzielających glukagon zmniejsza stężenie glukagonu
w akromegalii powoduje zmniejszenie stężenia hormonu wzrostu i IGF-1 (somatomedyny)
Hormony przedniego płata przysadki i ich analogi
Somatropina Rp. Genotropin 16 proszek i rozp. do sporz. roztw. do wstrzykiwań
uzyskiwany metodami inżynierii genetycznej rekombinowany ludzki hormon wzrostu
wytwarzana jest przez komórki kwasochłonne przedniego płata przysadki
działa na przemianę materii bezpośrednio bądź za pośrednictwem wytwarzanych w wątrobie somatomedyn powodując: uwalnianie kwasów tłuszczowych, zwiększenie transportu aminokwasów przez błony komórkowe, zmniejszenie zużycia glukozy przez mięśnie i zwiększenie syntezy glukozy z aminokwasów w wątrobie
stymuluje rozmnażanie komórek, syntezę DNA i RNA oraz białek, w chrząstkach nasadowych kości zwiększają wcielanie aminokwasów i siarczanów, co prowadzi do wydłużania kości
przyspiesza także ziarninowanie i gojenie ran, powoduje wzrost kości, rozmnażanie i wzrost komórek, całych narządów, odgrywa rolę w procesach regeneracyjnych, w metabolizmie tłuszczów, białek i węglowodanów, gospodarce mineralne
dzieci - leczenie niedoczynności przysadki, zespołu Turnera, zaburzeń wzrostu spowodowanych niewydolnością nerek, zespół Pradera i Willego, dorośli -niedobór hormonu wzrostu.
Wazopresyna i jej analogi
Desmopresyna Rp. Minirin aerozol do nosa, tabl.
analog naturalnego hormonu wazopresyny o silniejszym i dłuższym działaniu antydiuretycznym oraz znacznie słabszym działaniu kurczącym na błonę mięśniową naczyń krwionośnych i macicy (w dawkach terapeutycznych nie wykazuje takiego działania)
wpływ na hemostazę: zwiększa stężenie krążącego we krwi cz. VIII i czynnika von Willebranda
p.o., aerozol do nosa (donosowo!) -leczenie i diagnostyka moczówki prostej pochodzenia ośrodkowego, wynikającej z braku lub niedoboru hormonu antydiuretycznego (ADH), leczenie moczenia nocnego po 5. rż.
s.c., i.m., i.v. -hemofilia A, choroba von Willebranda
Terlipresyna LZ Remestyp roztwór do wstrzykiwań
nieaktywny związek, który w organizmie ulega przekształceniu do czynnego hormonu - lipresyny
lipresyna - polipeptyd, analog hormonu antydiuretycznego (ADH) - wazopresyny
działanie wazopresyjne: powoduje skurcz mięśni gładkich obwodowych naczyń krwionośnych oraz aktywność antydiuretyczną
krwawienia z żylaków przełyku w przebiegu marskości wątroby, krwawienia pochodzącego z wrzodów żołądka i dwunastnicy, krwawienia z mięśniaków macicy
Oksytocyna LZ Oxytocin roztwór do wlewu i.v.
hormon tylnego płata przysadki mózgowej; cykliczny
powoduje skurcze mięśni - działa na specyficzne receptory w błonie mięśniowej macicy, których liczba zwiększa się w ciąży, nie działa na macicę poza okresem ciąży
powoduje laktację w trakcie karmienia piersią