9 stycznia 2012 - EGZAMIN Z PRAWA
PRAWO - 5.12.2011
PRAWO KARNE -C.D.
Środki zapobiegawcze/ przymusu - zapobieganie utrudnianiu przez podejrzanego lub oskarżonego postępowania karnego (np. mataczenie, niszczenie dowodów, ucieczka, ukrywanie świadków, etc.).
- „Wyłom” od zasady domniemania niewinności. W świetle prawa, osoba oskarżona lub podejrzana (w sensie prawnym) jest osobą niewinną, a środki zapobiegawcze nakładają na nią określone represje.
- Nie mogą być stosowane z automatu.
- Można je stosować aż do chwili rozpoczęcia wyroku.
- Stosuje się je tak długo, jak długo istnieje potrzeba ich stosowania.
Rodzaje środków zapobiegawczych -
2.1 Środki izolacyjne - tymczasowe aresztowanie. Stosuje je wyłącznie sąd.
Tymczasowe aresztowanie:
a)musi istnieć uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego (w szczególności wtedy, gdy nie można ustalić tożsamości lub nie ma stałego miejsca zamieszkania)
b) trzeba wykazać, że ten oskarżony stwarza takie zagrożenie.
c) uzasadniona obawa matactwa procesowego (np. fałszowanie dokumentów, zacieranie śladów, zastraszanie świadków, nakłanianie ich do fałszywych zeznań)
d)wysokość kary grożącej za zarzucane danej osobie przestępstwo. Jeśli górna granica kary wynosi minimum 8 lat, to tymczasowe aresztowanie można stosować zawsze.
e)Jeśli jest uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzuci się umyślny występek popełni w przyszłości przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnego.
-przesłanki negatywne (wykluczające możliwość tymczasowego aresztowania):
1)przesłanka bezwzględna - tymczasowe aresztowanie utrudniałoby egzystencję oskarżonego lub jego najbliższej rodziny, powodowałoby nieodwracalne skutki (np. aresztowany jest żywiciel rodziny lub jest ciężko chory)
2) na podstawie okoliczności sprawy można przypuszczać, że sąd nie wymierzy oskarżonemu kary bezwzględnego więzienia *
3) maksymalna grożąca kara nie wynosi więcej niż rok pozbawienia wolności *
* Jeśli oskarżony utrudnia postępowanie karne nie stawiając się na wezwania, to przy dwóch powyższych przesłankach, można ten środek zastosować.
- Okres tymczasowego aresztowania - nie powinien przekraczać 3 miesięcy w postępowaniu przygotowawczym. Jeśli są szczególne okoliczności sprawy, sąd może przedłużyć do 12 miesięcy. Potem można do 2 lat. A potem na dalszy czas określony. Ten okres zalicza się na poczet kary.
- Można się ubiegać o odszkodowanie, jeśli aresztowanie jest oczywiście niesłuszne.
2.1 Środki nieizolacyjne - niewiążące z pozbawieniem wolności. Stosuje w postępowaniu przygotowawczym prokurator, w postępowaniu sądowym - sąd.
Poręczenie majątkowe (kaucja)
-forma pieniędzy, papierów wartościowych, zastawu.
-Może złożyć oskarżony lub podejrzany.
-Wysokość poręczenia zależy od sytuacji majątkowej.
-W razie gdy oskarżony utrudnia postępowanie, ucieka, ukrywa się to przedmiot poręczenia przepada.
Poręcznie społeczne
-może pochodzić od pracodawcy, władz szkół, uczelni, kolegium pracowniczego, organizacji społecznej, od osoby godnej zaufania. Istotą poręczenia nie jest stwierdzenie o niewinności. Wymienione osoby ręczą swoim autorytetem, że osoba nie będzie utrudniać postępowania.
Zakaz opuszczania kraju
Dozór policyjny
-obowiązek zgłaszania się na policję w określonych odstępach czasu
Zawieszenia
-uprawnień do prowadzenia pojazdu (jeśli ma związek z przestępstwem)
-prawa do wykonywania zawodu
PRAWO CYWILNE (wreszcie coś nowego)
reguluje relacje między osobami fizycznymi i prawnymi, albo o charakterze majątkowym, albo o charakterze niemajątkowym (własności, umowy najmu), które jednakowoż mogą być wyrażone w pieniądzu. Występuje prawna równorzędność podmiotów. Nie ma stosunków podrzędności i nadrzędności. Reguluje stosunki cywilno-prawne.
Stosunek cywilno-prawny
a) podmioty stosunku (między kim a kim)
b) przedmiot stosunku (zależy od rodzaju relacji - rzecz, najem, etc.)
c) prawo podmiotowe - możność domagania się od innej osoby określonego zachowania.
1. prawo podmiotowe bezwzględne - skuteczne wobec wszystkich
2. względne - prawo do wymagania tylko od strony zawartej z nami umowy
d) obowiązek określonego zachowania się.
1. Osoba uprawniona - wierzyciel
2.Osoba zobowiązana - dłużnik
3.Wyróżnia się proste stosunki cywilno-prawne: jedna osoba jest dłużnikiem, a druga wierzycielem.
4.Złożony stosunek cywilno-prawny - każda strona jest jednocześnie dłużnikiem i wierzycielem. (np. umowa sprzedaży) - najczęściej spotykane.
Systematyka prawa cywilnego (gałęzie):
1. część ogólna zawierająca przepisy wspólne dla wszystkich pozostałych części.
2. prawo rzeczowe - różne sposoby korzystania z rzeczy
3. Zobowiązania. Dotyczą relacji wynikających z umów oraz tzw. czynów niedozwolonych
4. Prawo spadkowe - normuje zasady dziedziczenia po osobie zmarłej.
Pojęcia:
1. Osoba fizyczna - każdy człowiek od momentu narodzin do śmierci. 1. Istota poczęta także może być istotą prawa cywilnego - może dziedziczyć. 2. Jeśli w okresie ciąży ktoś wyrządzi narodzonemu krzywdę, ma prawo do odszkodowania.
a) Narodziny - odłączenie się dziecka od matki i podjęcia przez nie samodzielnych czynności życiowych
b) Śmierć następuje w chwili nieodwracalnego zatrzymania pracy mózgu
c) Postępowanie o stwierdzenie zgonu - kiedy śmierć jakiejś osoby jest niewątpliwa, ale nie ma na to materialnych dowodów.
d) Uznanie za zmarłego - sytuacja informacyjnej niepewności (np. zaginiony). Potrzebny jest upływ 10 lat od końca roku, w którym mieliśmy ostatni wiarygodny sygnał, że ta osoba żyje. 1.Jeśli w chwili zaginięcia zaginiony miał 70 lat - skrócenie do 5 lat. 2. Nie uznaje się za zmarłego osoby, która nie ukończyła 23 lat.
1.1 Indywidualizacja osoby fizycznej:
-imię i nazwisko
-miejsce zamieszkania (element obiektywny - gdzie dana osoba przebywa; element subiektywny - zamiar stałego pobytu).
-numery dokumentów (nr dowodu
2. Osoba prawna - podmioty zbiorowe, którym prawo nadaje zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw. Przykłady:
-stowarzyszenia, spółdzielnie, szkoły wyższe, partie polityczne, związki wyznaniowe i kościoły, związki zawodowe.
-Teoria organów- osoby prawne funkcjonują w obrocie prawnym poprzez działanie swoich organów. (np. spółka akcyjna).
-osoby prawne działają na podstawie ustaw dot. danego rodzaju osoby prawnej (np. ustawa o partiach politycznych, o związkach zawodowych, stowarzyszeniach,
-każda osoba prawna musi mieć statut
-osoba prawna uzyskuje swoją osobowość, trzeba ją zarejestrować w sądzie.
-Indywidualizacja osoby prawnej:
- nazwa
-siedziba (tam gdzie centrala)
-numer rejestrowy
-kto reprezentuję tę osobę prawną
3.Zdolność prawna - zdolność do bycia podmiotem prawa cywilnego, wszystkie osoby fizyczne i prawne
4.Zdolność do czynności prawnych - możliwość nabywania praw i zaciągania zobowiązań poprzez własne działania:
1. Pełna zdolność do czynności prawnych - od 18 roku życia, pod warunkiem, że nie jesteśmy całkowicie lub częściowo ubezwłasnowolnieni. 1. Kobieta, która wyjdzie za mąż, za pozwoleniem sądu, w wieku 16 lat, to ma pełną zdolność do czynności prawnych.
2. Brak zdolności prawnych - osoby poniżej 13 roku życia oraz całkowicie ubezwłasnowolnione. Ubezwłasnowolnienie można orzec wtedy, gdy jakaś osoba z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego, pijaństwa, narkomanii lub innego rodzaju zaburzeń, nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem. Skutkuje to tym, że wszelkie czynności prawne są z mocy prawa nieważne. Wyjątek - umowy w drobnych sprawach życia codziennego, chyba, że dochodzi do rażącego pokrzywdzenia takiej osoby. Decyzję o braku zdolności prawnych - rodzic lub opiekun.
3. Ograniczona zdolność do czynności prawnych - osoby pomiędzy 13 a 18 rokiem życia oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo. Mogą zawierać umowy w drobnych sprawach życia codziennego, mogą swobodnie rozporządzać swoim majątkiem, mogą podejmować czynności dotyczące przedmiotów oddane im przez przedstawicieli do swobodnego użytku (np. kieszonkowe). Konieczna jest zgoda na podejmowanie czynności rodzica, opiekuna lub kuratora.
Dobra osobiste - dotyczą osób fizycznych i prawnych.
- (w przypadku osób fizycznych) Wszystko to, co służy człowiekowi do rozwoju jego osobowości, a nie jest dobrem materialnym. Np. dobre imię, godność osobista, prywatność, tajemnica korespondencji, nietykalność osobista.
- (w przypadku osób prawnych) wszystkie wartości, dzięki którym osoba prawna może prawidłowo funkcjonować (tajemnica przedsiębiorstwa, korespondencji, dobre imię)
Można wystąpić z roszczeniami, jeśli dobro zostało naruszone:
-o zaniechanie naruszenia, które obejmuje zarówno zaprzestanie naruszenia jak i zapobieżenie naruszenia.
-usunięcie skutków naruszenia (dopełnienie czynności niwelujących konsekwencje takiego naruszenia - złożenie określonego oświadczenia). Oświadczenie nie może obciążać sprawcy nadmiernie pod względem ekonomicznym. Oświadczenie nie może prowadzić do upokorzenia sprawcy, a jednocześnie ma dawać satysfakcję poszkodowanemu.
-roszczenia majątkowe- żądanie odszkodowania, jeśli jesteśmy w stanie wyliczyć konkretną kwotę, którą straciliśmy
-roszczenie o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę - szkodę niemajątkową.
Można napisać sprostowanie (korekta nieprawdziwej informacji), roszczenie o zamieszczenie odpowiedzi (dotyczy stwierdzeń naruszających nasze dobra osobiste)