WYKŁAD 3
Zysk i zyskowność podmiotu gospodarczego.
Podstawą zarządzania kapitału jest zysk.
Zysk - dodatni wynik finansowy.
Wynik finansowy - jest różnicą między przychodami a kosztami, które podmiot gospodarczy ponosi. Dodatni wynik finansowy jest zyskiem, ujemny wynik to strata.
Zysk nie jest kategorią jednorodną i wyróżniamy:
rachunek strat i zysków uwzględniający koszty rodzajowe
rachunek strat i zysków uwzględniający koszty kalkulacyjne
Firma sporządza także rachunek przepływów pieniężnych.
Zysk operacyjny pomniejszony o koszty finansowe podmiotu gospodarczego (np. zapłacone odsetki), to otrzymamy wtedy zysk brutto.
Zysk brutto - uwzględnia zarówno koszty finansowe i koszty operacyjne. Zysk brutto jest obciążony podatkiem dochodowym i dlatego różni się od zysku netto.
Podatek dochodowy obniża zysk netto, który podmiot gospodarczy otrzymuje (pomniejsza go).
Zysk netto to zysk do podziału, odprowadzana jest dywidenda (odprowadzona do właścicieli) i wychodzi z przedsiębiorstwa (np. w spółce akcyjnej dla akcjonariuszy), a następna część zostaje w przedsiębiorstwie i stanowi element kapitału własnego i pozwala przeznaczyć tę kwotę na inwestycje. Zysk netto może być odprowadzony do rezerw (jako element kapitału własnego).
Kalkulacja zysku netto:
Przychody ze sprzedaży netto - koszty wolne sprzedaży = zysk/strata ze sprzedaży
+ pozostałe przychody operacyjne - pozostałe koszty operacyjne = zysk/strata operacyjna
+ przychody finansowe - koszty finansowe = zysk/strata na działalność gospodarczą
+ zysk nadzwyczajny - strata nadzwyczajna = zysk/strata brutto
- podatek dochodowy = zysk/strata netto
Zyskowność = rentowność = stosunek zysku do zainwestowanego kapitału.
Wskaźniki:
z sprzedaży = * 100%
ROE = * 100%
ROA = * 100%
ROE - jest relacją zysku netto do kapitału własnego (ile zysku netto przypada z jednej jednostki kapitału własnego.
ROA - zyskowność aktywów, ile zysku netto przypada na jedną jednostkę aktywów, jest wielkością, która pokazuje rentowność całego kapitału.
Dźwignia finansowa - określa udział kapitałów obcych w strukturze kapitału firmy. Ocena polega na określeniu efektu dźwigni:
ROE - skorygowana ROA
Skorygowana ROA =
(Wielkość podatku odejmujemy od odsetek)
Efekt dźwigni może być:
(+) jeżeli dodatni efekt dźwigni finansowej jest korzystny dla kapitału własnego
(0)jeżeli podmiot gospodarczy ani nie zwiększa, ani nie zmniejsza kapitału własnego
(-) jeżeli podmiot gospodarczy „przejada” własny zysk
Dodatni efekt dźwigni finansowej wystąpi, gdy zyskowność kapitału będzie wyższa od oprocentowania kapitału własnego.
> r
EBIT - jest zyskiem operacyjnym podmiotu gospodarczego
r - stopa procentowa
Aby obliczyć o ile punktów procentowych zmieni się wartość kapitałów własnych wskutek działania dźwigni finansowej, wykorzystujemy zależność:
* ( - ) * (1 - T) *100%
gdzie:
EBIT - zysk operacyjny
r - oprocentowanie długu
T - stopa podatku dochodowego
Zobowiązania - kapitał obcy
Kapitał = aktywa = kapitał ogółem
Ujęcie dynamiczne:
Stopień dźwigni finansowej - procentowa zmiana kapitału własnego do procentowej zmiany zysku operacyjnego
W spółce akcyjnej inaczej obliczamy dźwignie finansową
Dźwignia operacyjna jest zjawiskiem, którą określa zależność sprzedaży i zależność zysku. U podstaw tej dźwigni leży odpowiedź na pytanie:, jaka jest waga kosztów stałych do całości kosztów podmiotu gospodarczego. Wskaźnik:
* =
P - sprzedaż
Stopień dźwigni operacyjnej - o ile zmieni się zysk operacyjny, jeżeli sprzedaż zmieni się o jedną jednostkę, np. gdy = 14% to, jeżeli sprzedaż wzrośnie/spadnie o 1% to zysk operacyjny wzrośnie/spadnie o 14%.
Dolny próg rentowności = zyski produkcji przekraczające koszty poniesione.
Koszty zmienne zmieniają się ze zmianą produkcji.
Analiza progu rentowności:
ilościowa
Próg rentowności = S =
S - wartość przychodów ze sprzedaży
W - udział kosztów zmiennych w wartości sprzedaży
wartościowa
Q =
F - suma kosztów stałych
C - cena jednostkowa wyrobu
Zj - koszt zmienny na jednostkę
Dźwignia połączona - określa stan wrażliwości zysku operacyjnego na strukturę finansową i strukturę kosztów.
=
lub
* =
Kz - koszty zmienne
O - odsetki
Wartość pieniądza w czasie - jest to zdolność jednostki monetarnej (waluty) do nabywania produktów, towarów i usług. Zmienność wartości pieniądza w czasie liczy matematyka finansowa.
Rachunek stopy procentowej (im większa stopa procentowa tym waluta mniej warta):
WP = Wo + O
O = Wo * r *
WP = Wo (1 + * )
gdy → = n
WP = Wo (1 + * n)
Wo =
WP = Wo (1 + r)n
WP = Wo + Wo (r)n
WP = Wo (1 + )n * m
r = - 1
r = m * - 1
gdzie:
WP - wartość przyszła
Wo - wartość obecna (jest to wartość dzisiejsza pieniądza)
O - odsetki
r - stopa procentowa
t - czas
m - okres kapitalizacji (jeżeli co pół roku to 2, a jeżeli co kwartał to 4)
n - okres trwania (ilość lat)
(1 + r)n - mnożnik wartości przyszłej
(1 + )n * m - kapitalizacja międzyokresowa, (kapitalizacja - forma dopisywania do kapitału, oznacza to, że w trakcie roku mamy doczynienia z okresami, w których dokonujemy dopisania do podstaw).
Czynniki wpływające na stopę procentową:
relacje popytu i podaży na pieniądz
inflacja
ryzyko inwestycyjne
Nominalna stopa procentowa - jest to stopa procentowa skalkulowana dla danego instrumentu finansowego.
Realna stopa procentowa (rr) - jest to stopa procentowa nominalna (r) o poziom inflacji (π)
rr = r - π
Efektywne oprocentowanie lokaty jest jeśli kapitalizacja, to jest % wyższy niż nominalne oprocentowanie.
108
Nadwyżka finansowa (cash flow)
33
Wzrost kapitału
15
Dywidendy
48
Zysk netto
32
40% podatku
80
Zysk brutto
20
Zapłacone odsetki
100
Zysk operacyjny
60
200
W tym amortyzacja
Koszty
Przychody ze sprzedaży
300
Górny próg rentowności
Dolny próg rentowności
Krzywa produkcji
Linia kosztów
Koszt stały
Koszt zmienny
Ilość
Wartość