Przedmiot i zadania metodologii geografii

Metodologia-część logiki zajmuje się metodami uzasadniania twierdzeń naukowych, mówi też o klasyfikacji nauk, więc opiera się na osiągnięciach 2 gałęzi logiki:

-semantyka logiczna-bada wyrażenia językowe od strony ścisłości znaczeniowej, wskazuje jak uściślić wypowiedź

-logika formalna-dostarcza schematów niezawodnego wnioskowania

Sięga też do filozofii (3 działy)

-teoria poznania ( w tym teoria prawdy)

-prakseologia-formuje zasady sprawnego działania , prekursor-Tadeusz Kotarbiński „Traktat o dobrej robocie”

-erystyka-sztuka dyskutowania, teoria prowadzenia sporów

Teoria poznania-epistemologia- dostarcza wiedzy abyśmy mogli powiedzieć o tym, co jest prawdziwe a co nie jest. Teoria poznania na podstawie źródeł buduje teorie prawdy

Prawda-własność sądów, polega na ich zgodności z rzeczywistością, o zgodności decyduje kryterium prawdy, sprawdzanie czy cos jest prawda przez praktykę, empirycznie

Praktyka-swobodna i celowa działalność ludzka, która zmierza do przekształcenia przyrody i środowiska społecznego

Zastosowanie metodologii ogólnej w dziedzinie nauki jest różne:

Na metodologie ogólna składają się metodologie szczegółowe np. metodologia geografii. Metodologia szczegółowa-nauka obejmująca całokształt metod badawczych zastosowanych w danej dziedzinie.

3 elementy metodologii nauk geograficznych:

1. określenie przedmiotu badań geografii-zmieniał się w czasie

2. charakterystyka czynników poznawczych

3. rozpatrywanie wyników badań jako zbiorów twierdzeń w badanej dziedzinie -twierdzenia składają się na teorię

-różne w geografii fizycznej i w geografii społeczno-ekonomiczne

Teoria-minimum 1 twierdzenie nieobserwacyjne, reszta obserwacyjna

- zbiór twierdzeń weryfikowalnych

- minimum 1 twierdzenie niewyjaśnione

Główna metoda geografii -indukcja

Metodologia jest potrzebna w interpretacji danych

Interpolacja powinna prowadzić do syntezy-wymaga dużej złożonej wiedzy, różne dziedziny się zmieniają i uzupełniają.

Do interpelacji syntez w geografii potrzebna jest wiedza socjologiczna, psychologiczna i inna.

Prognozy-najlepiej przygotować trzy: max, min i pośrednia

Stan metodologii geografii na tle dorobku światowego

Okres starożytny

-opis krajów lub ich części (Chiny, Grecja), ale jeszcze brak terminu geografia

- IV w. p.n.e pojawia się termin, Grecja, geografia antyczna

2 nurty:

1) kartograficzno-matematyczny

- udowodnienie kulistości Ziemi,

- pojawienie się siatki kartograficznej (Erastotenes),

- pierwszy pomiar wielkości Ziemi,

- Ptolemeusz-geocentryczny pogląd na układ wszechświata,

-Dialektyka - wywodzenie za pomocą pytań i odpowiedzi prawd i praw, z różnego punktu widzenia na ten sam problem, droga dochodzenia do różnych wartości poprzez przeciwstawianie odmiennych poglądów

2) nurt regionalny

-najstarsza forma opisu -Iliada i Odyseja Homera VIII w p n.e

-pierwszy opis geograficzno naukowy- Dzieje Herodota V w.p.n.e

-Hektoteusz- opracowanie topograficzne

-Erastotenes
-Strabon-17 ksiąg Geographica

Okres średniowieczny

-nauka podporządkowana religii-Stary i Nowy Testament

-porzucenie osiągnięć starożytnych

-opieranie się na naukach biblijnych i teologicznych

Renesans

-odrodzenie geografii XIII/XIV w.

-Bacon (1214-1294) duże znaczenie przypisywał eksperymentom

-Pablo Toscanelli- Portugalczyk, przygotował mapy, wg których Kolumb opłyną zachodnie Indie

-Vespucci-wyznaczył granice nowego kontynentu

W renesansie poznaliśmy Świat na wielka skalę. Powstały kosmografie (nowe spojrzenia na świat) oraz kolorowe mapki typowe dla krajów europejskich.

-Mikołaj Kopernik-układ heliocentryczny

-Galileusz-ciała poruszają się ruchem jednostajnie przyspieszonym

1609-odkrył lunetę

1612-skonstruował termometr

-Bacon-wprowadził do nauki metodę indukcyjną i etapy; 1.zmysłowe doświadczenie, 2.zbudowanie modelu idealnego obszaru, 3.uogólnienie, 4.prawa i teorie

-Kartezjusz-filozof, fizyk, matematyk, twórca geometrii analitycznej, twórca nowożytnego racjonalizmu, krytycyzmu dedukcyjnego

Rozwinęły się produkcje kartograficzne

-Merkator- XVI pierwsza szkoła kartografii w Holandii

-Ortelius- mapy i atlasy

-Frautier -pierwsza praca z hydrografii na temat prądów morskich (1503)

-Varelius -(Geographa generalia)-rozróżniał geografie na ogólna i regionalną

Okres pomiarów

-1650-1850- liczne obserwacje i pomiary geograficzne

-usamodzielnienie licznych gałęzi geografii ogólnej i fizycznej

-geomorfologia- Stensen- zajmował się wodami

- Buffon- wyłącza geologię z geografii XVII w.

-klimatologia-Aleks Von Humbolt, metoda izarytmiczna w klimatologii

-femologia

-Polska 1739-1815 mapy szczegółowe dla większości ziem

-kopczyki

-Monteskiusz- wpływ czynników geograficznych na człowieka-determinizm geograficzny

-Krichler- podział Ziemi na krainy naturalne-zróżnicowanie Świata

Humbold i Ritter- uważali, że geografia składa się z uniwersalnej wiedzy, „Kosmos” -zróżnicowanie pow. Ziemi, metody analityczne i indukcyjne

Kanony Milla'e:

1. kanon pojedynczej zgodności,

2. kanon pojedynczej różnicy

3. synteza obu kanonów

4. każdemu rodzajowi relacji towarzyszą zmiany

5. kanon reszt

XIX/XX w. -przełom wieków

-rozłam geografii na geografie fizyczna i ekonomiczną (społeczno-ekonomiczną)

▪różnica metodologiczna

▪ rozdzielanie specjalizacji

- Ratzel -kierunek antropogeniczny-determinizm geograficzny

Główne problemy antropogeniczne

-zagadnienie aklimatyzacji

-problemy optymalnych warunków klimatu s rozwoju odmian i ras ludzkich

-geografia medyczna- wpływ czynników klimatycznych na zdrowie człowieka

-problemy statystyczno-demograficzne i żywieniowe, przyrost naturalny

-Wincenty Pool- „Pieśń o Ziemi naszej” Opisy ziemi polskich

-odrodzenie materializmu opartego na dialektyce przyrody

-rozwój dualny geografii fizycznej i geografii człowieka

-potrzeba precyzyjnej definicji geografii

Martwe F.- geografia obejmuje badania form powierzchni Ziemi i stosunków wzajemnych różnych gałęzi świata organicznego. Odróżnia się od innych nauk poprzez ukazanie rozpowszechnienia tworów organicznych i nieorganicznych na powierzchni |Ziemi

-syntetyczne ujęcie antropogeografii

W krajobrazie-podstawa badan wszystkich gałęzi geografii

-nowe kierunki myślenia;

1.

2. nihilizm (indeterminizm)człowiek jest zupełnie niezależny od przyrody

Okres międzywojenny (+zaraz po wojnie)

-stabilizacja geografii

-Polska-rozwój geografii:

- pełne kompendim wiedzy dostarcza decyzji podstawowych

-rozwój metodologii geografii był zdeterminowany rozwojem szybkich nauk ścisłych i techniki (ale rozwój nauk ścisłych był uwarunkowany szybkim rozwojem nauk humanistycznych)

-element pragmatyczne

Pragmatyzm -poznanie ludzkie jest narzędziem do realizacji potrzeb człowieka.

Kierunki metodologii nauk geograficznych w historii

-empiryzm-Roger Bacon

-krytycyzm dedukcyjny-Kartezjusz

-idealizm krytyczny Kanta

-rozprzestrzenianie metody dialektycznej-Hegel

-indukcja eliminacyjna-kanony Milla

-dialektyka przyrodnicza- Engels (1820-1895)

Najważniejsze prawa składają się na zasady:

-Mayer-zasada zachowania energii

Ziemia jest układem otwartym, który się zmienia

Praktycyzm- zasada objąć te elementy, które można wykorzystać

3 prawa rozwoju społ.

1. sposób produkcji dóbr materii-wpływ na rozwój społeczny

- wszystko dla wszystkich

Feudalizm-posiadający i nieposiadający

Kapitalizm-na produkcje wpływa kapitał

2. decydująca rolę w kształtowaniu świadomości społecznej odgrywają warunki bytu społeczeństwa

3. w każdym społeczeństwie tworzą się grupy, klasy, warstwy

Każda forma społeczna występuje w różnych krajach wysokości innego ustroju

Każde państwo stanowi model społeczno-ekonomiczny czyli stosunki- producent -pracownik- kapitał -itp.

Kapitalizm-zmiana stosunków uwłaszczenia ziemi, wynagrodzenie za pracę, bogacenie się pewnych grup.

Wiedza geograficzna:

-charakter idiograficzny-nauka o krajobrazach, regionach, częściach składowych środowiska

-charakter generalizująco- matematyczny

Modele obserwacji-klasyfikacje

-jednorodne-odnoszą się do innego punktu, zmienność czasowa

-wielokrotne- zależą od warunków pogodowych, dotyczą zjawisk

-stacjonarne-szybko i często się zmieniają

Wg charakteru

-jakościowe

-ilościowe

-….. -obserwacja specjalna, trzeba posiadać przyrząd pomiarowy

1. Obserwacje bezpośrednie-dziś ich rola się zmniejsza

2. Obserwacje pośrednie-informacje podatkowe, statystyczne, sondaże

Ad.1 Między obserwatorem a obiektem nie ma żadnego pośrednika

Ad.2 Jest obserwator w obserwowanych badanych obiektach

Metodologia szczegółowa

Kraje arabskie (USA, Anglia)-z geografii w latach 60 i 70 wyodrębniła się regional science. Na niektórych uczelniach zlikwidowano geografię

-podzielona na geologię, nauki biologiczne, społeczne i inne

-Regional Science Association-jej członkiem jest Polska

- Europie regionalizm mniej popularny.

I Geografia społeczno-ekonomiczna

Największy wpływ II wojna światowa-różne podejścia:

-metodologiczne,

-pozytywistyczne

-neopozytywistyczne

-behawioralne

-radykalne

Geografia społeczno-ekonomiczna (typowy podział)

Tabela

	KLASYCZNE	SJENTYSTYCZNE	BEHAWIORALNE	RADYKALNE
					1. Przedmiot i cel badania	Miejsce, lokalizacje, związek środowiska przyrodniczego z człowiekiem i trwałymi elementami działalności ludzkiej. Poznanie i opis zróżnicowań przestrzennych.	Lokalizacja, struktura i organizacja przestrzenna gospodarki społeczeństw. Dążenie to teoretycznego wyjaśniania i przewidywania przestrzennych rozkładów i lokalizacji.	Percepcja zachowania jednostek, grup społecznych, organizacji. Zrozumienie motywacji działań i zachowań.	Przestrzenny wyraz struktury systemu społeczno politycznego. Wyjaśnienie i zmiana mechanizmów i sił rządzących klasami i organizacjami w przestrzeni
					2. Skala przestrzeni i sposób uzyskania informacji o przedmiocie badań	Skale lokalne i regionalne Dane pierwotne i kartograficzne	Makro i mezoskale : dane wtórne, zagregowane próby statystyczne	Głównie mikroskala; obserwacje uczestniczące, wywiady, ankiety	Głównie makroskala, dane wtórne i pierwotne
					3. Metody i koncepcje badawcze	Opis porządkujący i klasyfikacje	Statystyka opisowa i matematyczna, analiza systemów i modelowanie	Testy nieparametryczne, skalowanie, statystyka probabilistyczna	Analiza historyczna, dialektyka
					4. Podstawa badanie i sposób widzenia przedmiotów badań	Bezpośredni obserwator, osobisty stosunek do przedmiotu	Obserwator zewnętrzny, neutralny, geograf „fotelowy”	Badacz świadomy, wartościujący uczestnik	Obserwator społeczno zaawansowany, interpretacja z pozycji ideologicznych
					5. Źródła inspiracji, powiązanie z innymi dyscyplinami	Geografia fizyczna, histor. , antropologia	Ekonomia, nauki przyrodnicze, ścisłe statystyka	Psychologia, socjologia, filozofia	Ekonomia polityczna, filozofia marksistowska, socjologia
					6.Typowe pojęcia ogólne	Region , krajobraz	Analiza przestrzenna ”regional sjence”, struktura, system, układ przestrzenny	Zachowania przestrzenne, percepcje, znaczenia ,wartości preferencje, decyzje	Nierówność i niesprawiedliwość społeczna i przestrzenna, deprywacje, segregacje
					7. Koncepcja człowieka	Człowiek jest elementem środowiska geograficznego	„home oecomuniurs” popul. zagregowane	„Homopsychologius” wartościujący, podejmujący decyzje	Klasa, grupa społeczna
					8. Koncepcje przestrzenne	Przestrzeń absolutna ( geograf. )	Względne (topologiczne)	Względne (subiektywne) przestrzegane	Względne(wyraz sil i nauk społecznych
					9. Postulaty sformułowane pod aspektem danego podejścia badawczego	Inwentaryzacja faktów, dążenie do syntezy opisu literackiego	Ujęcie ilościowe, ścisłość, spójność logiczna, weryfikowanie, predykcja	Zgodność badań z odczuwaniami człowieka, prawda subiektywna	Społeczna istotność badanych problemów
					10. Podstawowe formy uogólnień Wyników badań	Monografia, syntezy regionalne, mapy	Prawidłowości statyczne, prawa , teorie	Mapy wyobrażeniowe, analiza porównawcza studiów indywidualnych	Rozwój teorii marksistowskiej, postulaty zmian społecznych

1 Nurt Sjentestyczny -w geografii najlepiej jest rozwinięty w krajach dobrze rozwiniętych(w krajach zachodnich)

2. Nurt Behawioralny- jest drugim z kolei najlepiej rozwiniętym nurtem, troska o przyrode, człowiek świadomy swej omylności

3. Nurt klasyczny

4. Nurt radykalny- najmniej popularny

Przedmiot i cel badań-produkcja i wytwarzanie

Dane-zagregowane, losowe metody bardzo szczegółowe, więc duża jest istotność (dokładność ) badań

Metody- dialektyczna, nie ma jednorazowych metod do danego problemu, bardzo szybko zmieniają się parametry zachowań ludzkich ludzie są nieprzewidywalni.

II Geografia fizyczna

W zasadzie zespół nauk logicznych, badających strukturę i dynamikę epigosfery w ujęciu przestrzennym, zakładając wzajemny związek wszystkich jej komponentów.

2 nurty:

▪analityczny

▪syntetyczny-poszukiwanie współzależności, uogólnień. Nie można wyznaczyć granic -geografia fizyczna- wykorzystanie osiągnięć fizyki i chemii

Właściwy rozwój geografii fizycznej-XIX wiek

Od XIX w. geografia fizyczna porozbijana na poszczególne dziedziny

XIX w-ujęcie holistyczne, całościowe

XX w.-dezintegracja geografii fizycznej, badania szczegółowe. Pojawia się geografia krajobrazu- kompleksowe wyjaśnienie zjawisk na podstawie wielu różnych dziedzin

Perspektywy rozwój geografii fizycznej:

1. stan obecny w najbliższym czasie nie wykazuje zmian

2. pojawia się nazwa kierunku, która z czasem rozwiną się odrębnie nauki

3. w procesie specjalizacji poszczególne dziedziny szczegółowe wyodrębniają się od geografii, pozostanie tylko geografia ogólna

geomorfologia-najsilniej rozwinięta gałąź geografii fizycznej, głównie w ostatnich 30-tu latach

Rozwój geomorfologii:

-Carl Gilbert- początek XX w., badał obszary górskie, sformułował Prawo ewolucji krajobrazu geomorfologicznego

- Romel- zapoczątkował rozwój polskich studiów geomorfologii, stworzył podstawy geomorfologii klimatycznej

- Dawis- uważany za twórcę ewolucji rzeźby

-King L-teoria pedyglanacji

Teorie te dostarczały podstaw do badania zewnętrznej warstwy ziemi.

Dziedziny w ramach geomorfologii:

- studia nad kształtem rzeźby

- nad osadami auto- i alochtonicznymi

-nad procesami geomorfologicznymi

-nad ewolucją i historią krajobrazów geomorfologicznych

Nowe podejście w geomorfologii:

-podejście ilościowe-badanie ilości, nie cech procesów

-podejście do równowagi dynamicznej-sprzężenia zwrotne

-podejścia systemowe-przyroda jest systemem

-prabalistyczne podejście w geomorfologii- oparte na rachunku prawdopodobieństwa, np badanie zjawisk katastrofalnych

Główne koncepcje metodologiczne

-koncepcja progów geomorfologicznych i wpływu erozji (Schumm )

-powierzchniowe zróżnicowanie form rzeźby przy wykorzystaniu matematycznej analizy , Zipser

-Mapa geomorfologiczna-monograficzne ujęcie ; Onage

-Teoria katastrof Gregory i Graf

Ośrodki badawcze

-USA, ostatnio Australia, następnie W. Bryt.

-USA rozwój geomorfologii na podstawie geologii, głównie badania geologii dynamicznej, badania interdyscyplinarne, inżyniera geomorfologii

-Kanada- g. poszukiwawcza

-szkoła brytyjska-opracowania metodyczne, geomorfologia dynamiczna

Polska

-W-w - prof. Jahn

-Kraków-Klimaszewski

-Łódź-Galon

Główna tendencja geomorfologii:

-geomorfologia eksperymentalna

- badania systemowe procesów geomorfologicznych w skali globalnej

-studia porównawcze-rzeźba Ziemi a rzeźba innych planet

-paleogemorfologia- interdyscyplinarne, badania czwartorzędu

-geomorfologia dynamiczna-poszukiwanie modelów funkcjonowania procesów geomorfologicznych

Hydrologia-bada wody ziemi, ich występowanie, obieg rozmieszczenie, właściwości fizyczne i chemiczne. Bada też związek wód z wodami naturalnymi i ich wykorzystanie w działalności człowieka

3 podstawowe kierunki w hydrologii:

-wody kontynentalne

-wody atmosferyczne

-wody podziemne

Najszybszy rozwój -XIX w.

-rozwój teorii cykli, badania bilansu obiegu wód

-wynik wzrastających potrzeb człowieka, budowy zapór

-poznawanie praw przyrody

-państwowe służby hydrologiczne- wyniki rozwoju w XIX w.

Perspektywy rozwoju hydrologii

-wzrost badań terenowych w zlewniach badawczych

-badanie zmian dynamiki……

Klimatologia

-rozwój w latach 70 XX w-problemy suszy

Główne ośrodki

-W. Brytania, Austria, Szwajcaria, Niemcy, Rosja, USA

-światowe konferencje klimatyczne

-prognozy klimatyczne-wpływ człowieka na zmiany klimatyczne

-studia topoklimatu- topoklimatologia

-szkoły klimatyczne

▪ wschodnia Anglia-badania zmian klimatycznych w ostatnim tysiącleciu

▪ determinizm-przeszłość wpływa na to co jest dziś

-wahania regionalne klimatologii

-klimat górski-badanie pięter klimatycznych

-tendencje badawcze

▪ przejście od opisywania do metod fizycznych, badania fizyczne zmian klimatycznych

▪ monitorowanie klimatu-techniki satelitarne

▪ badanie bilansu cieplnego

▪ rozwijanie metod klimatologii synoptycznej

III Geografia regionalna

-uwzględnia wszystkie czynniki geograficzne-geografia uniwersalistyczna

-przemiany w geografii regionalnej

▪ jakościowa-nowe kategorie relacji człowiek-środowisko

-dawne kierunki

▪ zróżnicowanie regionu- od podziału na regiony (wg cech klimatycznych, fizjograficznych itp.) W geografii społeczno-ekonomicznej metoda regionalizacji polega na podziale według cech demograficznych

▪

Metoda regionalizacji-wyznaczanie regionów o mniej/bardziej intensywnych cechach

-geografia regionalna to geografia kompleksowa- łączy cechy fizyczno-gospodarcze i społeczno-ekonomiczne

-klasyczny rozwój geografii od lat 40-tych XX w.

-studia monograficzne-kierunek ważny do dziś, do dziś pożądany

-obszary można dzielić na różne typy regionów (ok.400 rodzajów podziału)

▪ turystyczna

▪ glebowa

▪ przemysłowa

▪ usług

- największa zaleta regionalizacji- układnie wiedzy systematycznie, wyznaczanie hierarchii regionów

- XIX/XX w.-spadek znaczenia geografii regionalnej-nie było jej na studiach, na uniwersytetach

-dzieła bardzo wartościowe-encyklopedie kolejny krok po monografii

- typy monografii:

▪ zwykła sucha informacja, ujęcie encyklop., w typowym układzie

▪ określenie regionalne syntezy, których układ podporządkowano głównie problemom tych regionów

-władze administracyjne potrzebują opracowań regionalnych m.in. do opracowania strategii rozwoju

-geograf regionalny tworzy studia syntetyczne wykorzystywane w instytutach będących pod wpływem wielu czynników

Zadania geografii regionalnej

-dostarczanie wiedzy o określonych regionach świata

- badanie miejsc z perspektywy ekol., widzenia świadomości historycznej, wewnętrznego zróżnicowania, funkcjonowania w stosunku do innych regionów

-wydzielanie regionów wg kilku cech

- geografia regionalna jest geografią stosowną.

IV Kartografia

-wywodzi się z klasycznej geografii

-kartografia tematyczna-ścisły związek ze specjalizacją geograficzną

- do początku XX wyniki badań nie zmieniały się w nauce

-termin kartografia pierwszy raz 1843

-pierwsze zdjęcie kartograficzne Europy powstało ze względu na zaopatrzenie wojska

-dziedziny pomocnicze

▪ matematyka- odwzorowania kartograficzne, kartometria

3 podstawowe problemy 2 poł. XX wieku:

♂ wybór odwzorowań kartograficznych- zależy od tego jaki element ma być wiernie odwzorowany

♂ przedstawienie rzeźby

♂ generalizacja

- nurty kartografii w XX wieku

▪ doskonalenie map topograficznych-wykorzystanie geodezji

▪ optymalne rozwiązanie przeglądowej mapy ogólnogeograficznej

-od 2 poł. XX kartografia uważana za dyscyplinę naukową

-duże znaczenie zdjęć lotniczych, obrazów satelitarnych

-kartografia komputerowa-dziś wzrost znaczenia

6 podstawowych koncepcji i orientacje kartografii

a) teoria grafiki mapy (Inhof)

b) koncepcja kartografii jako działu semiotyki (Freitag)

c) petakartografia- Bunga gł. Lata 60

d) teoria przekazu kartograficznego (Board)

e) koncepcja kartografii jako nauki formalnej (Kretechner)

f) koncepcja kartografii jako nauki poznawczej

kartografia teoretyczna-badania lub działania nie prowadza bezpośrednio do produkcji map, ale prowadzą do postępu w tej dziedzinie

Kartografia stosowana-kartografia opisowa+ kartografia analityczna

4 podstawowe dziedziny (metody) kartograficzne dziś:

-doskonalenie języka mapy

-kartografia komputerowa

-kartograficzna metoda badań

-badania psychologiczne

Prognozowanie

Geografia zajmuje się zjawiskami aktualnymi lub z niedalekiej przeszłości. Wraz z oddziaływaniem człowieka wzrasta rola przewidywania. Pierwsze przedmioty prognozowania- rozpoznawanie …Prognozowanie powinno towarzyszyć planowaniu działań ludzkich.

Planowanie strategiczne-plan realizacji kolejności potrzeb

Realia w sytuacji metodologicznej ostatniego pół wieku

4 główne cechy geografii

1.- geografia cechowała się technizacją-wpływ na wyniki, badania

2.- oddzielenie metodologii i koncepcji geografii

3.- geografia tylko w ujęcie nawiązywała do filozofii (izolacja od filozofii)

4.- …….

Nauka bez metodologii jest chaosem

Polska

-wyniki badań coraz bardziej praktyczne

- zwiększył się dostęp do…

- dobre światowe oprzyrządowanie

- znaczne zmiany na przestrzeni badań geografii

- zmieni się znaczenie przestrzeni

Stan i perspektywy polskiej geografii

3 konce3pcje (podejścia badawcze)

a) koncepcja przedmiotowa- odrębne pola badawcze i metody

□ badanie procesów przestrzennych

□ relacje w środowisku

□ procesy fizyczne

b) koncepcja podmiotowa

▪ badanie uwarunkowania procesów w przyrodzie

▪ badanie zbiorowości ludzkich

▪ poszukiwanie własnych rozwiązań na styku dyscyplin

c) koncepcja metodyczna

• metody statystyczne i taksonomiczne

• badania zmienności zjawiska w czasie i przestrzeni

• podejście analityczne

• stawianie hipotez badawczych

• adaptacja podstaw teoretycznych

Dylemat- wynik braku dostatecznej definicji badanego zjawiska, sposób wnioskowania

Dylematy współczesnej geografii

-brak wyraźnie określonego przedmiotu badań geograficznych

-dezintegracja geograficzna- brak całościowego wykorzystania wiedzy geograficznej

-za dużo czerpie się z innych nauk

-za dużo stosuje się statystyk, technik ilościowych

-izolacjonizm-słabe kontakty między krajami

-brak zgodności terminologicznej

Współczesne tendencje rozwojowe geografii (główne problemy)

-nikłe wykorzystanie wyników badań w praktyce

-słabe podstawy metodyczne

-brak marketingu, na dofinansowania

-badania interdyscyplinarne-szansa

Zagrożenia

-marginalizacja geografii

-niski prestiż

-przejęcie dziedzin przez inne marki

---