Tranzystory są to trójkońcówkowe przyrządy półprzewodnikowe służące do wzmacniania sygnałów prądu stałego i zmiennego , przy czym przez wzmacnianie należy rozumieć proces sterowania przepływem mocy większej mocą mniejszą. Jest to dwuzłączowa i trówarstwowa struktura półprzewodnikowa mająca trzy końcówki : emiter - E , bazę - B i kolektor - C.

Tranzystory bipolarne są najczęściej wykonywane z krzemu. Ze względu na kolejność ułożenia warstw półprzewodnika rozróżniamy : tranzystory n-p-n oraz tranzystory p-n-p.

Zasada działania tranzystora bipolarnego :

Złącze emiterowe (EB) spolaryzowane przewodząco wstrzykuje nośniki większościowe do obszaru bazy. W obszarze bazy pewna ilość wstrzykniętych nośników rekombinuje z nośnikami większościowymi tego obszaru (niewielka ilość bo baza jest wąska i słabiej domieszkowana) , tworząc w końcówce bazy przepływ prądu bazy Ib. Zdecydowana większość dociera do warstwy zaporowej złącza kolektorowego (CB) i jest unoszona przez pole tej warstwy tworząc w końcówce kolektora przepływ prądu kolektora Ic.

Zmieniając prąd wejściowy (Ie) możemy sterować prądem wyjściowym (Ic) i dlatego mówi się , że tranzystor bipolarny stanowi żródło prądowe sterowane prądem.

Algorytm w jaki sposób rozpoznajemy nieznany tranzystor.

Pierwsze przykładam minus miernika do jednej z nóżek i jeżeli przykładając zacisk plusowy do dwóch pozostałych nóżek ustala się na mierniku taki sam wynik okazuje się, że nóżka z minusem to baza naszego tranzystora. Z tego można więc wnioskować, że jest to tranzystor PNP, skoro zaś wynik na mierniku jest w zakresie 0,2- 0,3 tak jest to tranzystor wykonany z germanu. Kolejną czynnością jest ustalenie, która z pozostałych dwóch nóżek jest kolektorem a która emiterem, w tym celu wykorzystujemy funkcje miernika, którą jest pomiar parametru h₂₁ zwany inaczej betą. W momencie kiedy wynik pomiaru jest większy to szukane nóżki znajdują się w odpowiednich zaciskach.

B E

C

Wyniki pomiarów bety dla tranzystora PNP ( germanowego)

Lp.	Temperatura w stopniach Celsjusza	Prąd w [mA]	Beta
1.	pokojowa	-	125
2.	30	20	143
3.	40	40	186
4.	50	60	252
5.	60	90	462

Wyniki pomiarów bety dla tranzystora NPN ( krzemowego)

Lp.	Temperatura w stopniach Celsjusza	Prąd w [mA]	Beta
1.	pokojowa	-	253
2.	30	20	258
3.	40	40	270
4.	50	60	282
5.	60	90	298
6.	70	110	306
7.	76	130	315

Wnioski:

W ćwiczeniu tym poznawaliśmy w jaki sposób rozpoznać nieznany tranzystor oraz wykonywaliśmy pomiar wzmocnienia prądowego dla różnych temperatur zaczynając od temperatury pokojowej poprzez 30, 40, 50, 60 dla tranzystora wykonanego z germanu i 70, 76 dla tranzystora wykonanego z krzemu. Z wykonanych pomiarów oraz z charakterystyk można zaobserwować, iż wraz ze wzrostem temperatury rośnie beta czyli wzmocnienie prądowe.

Spis przyrządów:

• Model do badania tranzystorów bipolarnych.

• Miernik analogowy LM-3

• Dwa mierniki cyfrowe YF-3503

---