Podział ciała ludzkiego dla potrzeb masażu
1. Głowa:
-część twarzowa
-Część mózgowa (część owłosiona)
-Część małżowin usznych
2. Szyja:
-Okolica przednia (szyja właściwa)
-Okolica tylna (okolica karkowa)
-Granicą między w/w okolicami stanowi M-O-S
3. Tułów:
-pole przednie: klatka piersiowa, okolica brzuszna
-Pole tylne (grzbietowe): okolica kręgowa i okolica grzbietowa
-Granicą między w/w/ polami jest linia pachowa środkowa po obu stronach tułowia
4. Kończyna górna:
-okolica stawu ramiennego i mięśnia naramiennego
-Okolica ramienia: strona przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna
-Okolica przedramienia: j.w.
-Okolica stawu nadgarstkowego
-Okolica ręki, strona grzbietowa i dłoniowa
-Okolica palców, strona: grzbietowa, dłoniowa, przyśrodkowa, boczna
5. Kończyna Dolna:
-okolica pośladkowa
-Okolica krętarzowa
-Okolica uda - strona: przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna
-Okolica stawu kolanowego
-Okolica podudzia: część przednia (piszczelowa), część tylna (łydkowa)
-Okolica kostki bocznej i przyśrodkowej
-Okolica stopy: część grzbietowa i podeszwowa
Kierunki wykonywania masażu
1. Kończyn górna
Zaczynamy od dłoni w kierunku stawu łokciowego i ramiennego
2. Kończyna dolna
Od stopy do stawu kolanowego i biodrowego
3. Miednica i okolica krzyżowa
w kierunku pachwiny i fałdów pośladkowych
4. Grzbiet
od kręgosłupa na boki oraz z dołu do góry w kierunku węzłów chłonnych pachowych
5. Kark i obręcz barkowa
w kierunku węzłów chłonnych podpotylicznych, przyusznych i pachowych
6. Głowa i twarz
W stronę węzłów chłonnych przyusznych
7.Szyja
Od żuchwy i od ucha w dół do węzłów chłonnych nad i podobojczykowych
8. Klatka piersiowa
Od mostka na boki do węzłów chłonnych pachowych oraz w górę do węzłów chłonnych nad i podobojczykowych
9. Brzuch
w kierunku węzłów chłonnych pachwinowych oraz pod łuki żebrowe
Poszczególne techniki masażu
W masażu klasycznym wyróżniamy następujące techniki:
1.głaskanie
2.rozcieranie
3.ugniatanie
4.oklepywanie
5.wibrację
6.rozstrząsanie
7. wyciskanie
8.wałkowanie
9.piłowanie
Omówienie poszczególnych technik masażu
Głaskanie
1. najczęściej stosowana technika
2. każdy masaż zaczynamy i kończymy głaskaniem
3. Głaskaniem przeplatamy poszczególne techniki i chwyty
4. w niektórych schorzeniach jedyna możliwa do wykonania technika
5. Podczas głaskania dłoń powinna przylegać ściśle do wyniosłości oraz zagłębień masowanego ciała
6. Dłoń powinna zawsze wywierać jednakowy, równomierny ucisk
7. Głaskanie najczęściej wykonujemy: całą powierzchnią dłoniową lub grzbietową ręki
Działanie lecznicze głaskania polega na:
1.Mechanicznym usunięciu złuszczonego naskórka i wydzieliny gruczołów skóry
2.Przepchnięciu krwi żylnej i chłonki w kierunku dosercowym
3.Poprawienie ukrwienie tkanek
4.Działanie bodźcowe na zakończenia nerwów czuciowych i ruchowych.
5. Zwiększa oddychanie skórne
6. Pobudza obieg krwi w naczyniach włosowatych
Efekt terapeutyczny głaskania
a)Pobudzenie krążenia obwodowego
b)Zmniejszenie zastojów i obrzęków
c)Przyspieszenie wchłaniania obrzęków pourazowych
d)Uspokojenie i relaks
e)Działanie kojące ból
f)Skóra staje się gładka i sprężysta
Metodyka wykonania głaskania
a)Wykonujemy ruch w kierunku dosercowym powtarzając ruch kilkakrotnie
b)Ręka masażysty przystosowuje się do kształtu masowanego obszaru ciała
c)Wykonujemy w tempie 22-25 ruchów na minutę
d) Ruchy wykonuje się lekko i miarowo
Podział głaskania ze względu na
Siłę wykonywania
-bardzo łagodne (muskanie) - opuszki palców lub grzbietowa strona palców
-średniej mocy - całą dłonią
- mocne - kłęby kciuków lub nadgarstki
Kierunek wykonywania
-podłużne (wzdłuż przebiegu włókien lub osi ciała)
-poprzeczne (wykonujemy poprzeczne)
-okrężne (wokół stawów, łopatek, gruczołów piersiowych)
Przeciwwskazania do wykonywania głaskania
II stadium choroby Bürgera (wykonujemy tylko ugniatania)
Przeciwwskazania do wykonywania masażu w ogóle
Rozcieranie
1. zadaniem jest rozdrobnienie i przemieszczenie na obwód wysięków pozapalnych, pourazowych krwiaków oraz usunięcie zrostów i zmiękczenie blizn
2. jedyna technika umożliwiająca zlikwidowanie zmian w postaci narośli w tkance kostnej
3. powoduje zwiększenie elastyczności aparatu więzadłowego
4. wytworzenie ciepła i przekrwienie tkanek masowanych
5. zmniejsza pobudliwość nerwową i powoduje rozluźnianie mięśni.
Ruchy rozcierania:
-koliste
-spiralne
-okrężne
Tempo ruchów: 60-100 / min.
Najczęściej wykonujemy:
-opuszkami palców 2-5 jednej ręki lub obu
-Kłębem kciuka lub nasadą ręki
-Opuszkami kciuków
Rozcieranie stosuje się jako właściwy masaż stawów i ścięgien.
Z uwagi na głębokość rozcierania dzielimy na:
1.powierzchowne (wykon. opuszkami palców lub całą dłonią)
2.głębokie (kłębami kciuków)
Ze względu na kierunek wykonywania dzielimy na:
-podłużne
-poprzeczne
-okrężne
Przeciwwskazania do wykonywania rozcierań:
1.stany zapalne ścięgien i pochewek ścięgnistych (rozcieranie podłużne)
2.miejsca obrzęku w stanach zapalnych, zwłaszcza podostrych
3.choroba Bürgera
4.skaza naczyniowa
5.stan po przebytym zakrzepowym zapaleniu żył
6.świeże podane blokady
7.przeciwwskazania do masażu ogólne
Ugniatanie
1. Technika polegająca na wykonaniu przez masażystę ruchów: unoszenia, uciskania i wyciskania tkanki mięśniowej
2. Unosimy daną grupę mięśniową od podstawy i masujemy ściskając ją naprzemiennie
3.Wykonujemy od przyczepu dalszego mięśnia do bliższego kończąc głaskaniem
4. Zasadnicza część masażu
5. Masujemy pojedyńcze mięśnie lub całe grupy
6Ugniatanie nie może sprawiać bólu
7. Najczęściej wykonujemy: oburącz chwytem kleszczowym lub szczypcowym, kciukiem i wskazicielem.
Funkcje ugniatania
1.Przepychająca krew i chłonkę z naczyń obwodowych do centralnych
2.Ssąca (wytworzenie próżni w miejscu ugniatanym, która po zwolnieniu ucisku zasysa krew i chłonkę z naczyń leżących obwodowo w stosunku do miejsca masowanego
Wykonujemy w tempie 40 - 50 ruchów / min.
Działanie ugniatania:
1.Przyspiesza usuwanie produktów przemiany materii z mięśni
2.Przywraca sprawność zmęczonym mięśnia
3.Pobudza włókna mięśniowe do aktywności
4.Działa pobudzająco na OUN
4.Powoduje wzrost dopływu substancji odżywczych do mięśni
5.Zmniejsza stopień zaników mięśniowych
6.Powoduje wzrost elastyczności ścięgien i więzadeł
7.Sprzyja rozciąganiu przykurczy
8.Powoduje przyrost tkanki mięśniowej
9.Traktowane jest jako bierna gimnastyka mięśni
10. przyspiesza proces regeneracji uszkodzonych mięśni
Ze względu na sposób wykonywania ugniatania dzielimy je na:
-ugniatanie poprzeczne
-podłużne
-pionowe (uciski)
-esowate
-ze skręceniem
-„mieszenie”
Pobudzająco na mięsnie działają:
-ugniatanie poprzeczne
-uciski naprzemienne
-ugniatanie esowate
-ugniatanie ze skręceniem
-energiczne „mieszenie”
Rozluźniającą na mięśnie działają:
-ugniatanie podłużne
-uciski
-delikatne i powolne „mieszenie”
Techniki powodujące rozciągnięcie włókien mięśniowych
-ugniatanie poprzeczne
-ugniatanie esowate
-ugniatanie ze skręceniem
Przeciwwskazania do wykonywania ugniatań
-Nie wykonujemy ugniatania podłużnego (przy obniżonym napięciu mięśniowym)
-Nie wykonujemy ugniatania poprzecznego ( w rwie kulszowej, u małych dzieci, w porażeniu spastycznym i chorobie Heinego - Medina
Teoria Daigre ugniatanie podnosi regenerację funkcjonalną mięśni i stymuluje wymianę tlenu i dwutlenku węgla
Teoria Bearda Pod wpływem ugniatania powstają podrażnienia proprioceptywne, które powodują powstawanie w OUN procesów pobudzających i torowanie eferentne
Oklepywanie
-Technika masażu polegająca na uderzaniu przez masażystę w tkanki masowane
-Jest to bardzo silny bodziec mechaniczny
-Pod wpływem oklepywania powstaje:
1.Odczyn miejscowy - przekrwienie tkanek
2.Odczyn ogólny - działanie pobudzające (wzrost pobudliwości obwodowego układu nerwowego)
oklepywanie powinno być:
-sprężyste
-krótkotrwałe
-nie powinno powodować bólu, wybroczyn
-siła uderzenie powinna być rozłożona na całej powierzchni ręki biorącej udział w oklepywaniu
-wykonywane zawsze poprzecznie w stosunku do mięśnia
-wykonujemy w tempie 100- 300 uderzeń na min.
-Niezbędne jest rozluźnienie mm.
Ze względu na siłę oddziaływania dzielimy na:
1.oklepywanie lekkie (opuszkami palców, miotełkowe - delikatne); działa uspokajająco na mm. i ukł. nerw.
2.średniej mocy (miotełkowe, półpiąstkowe); działa pobudzająco na tk. mięśniową i nerwową
3.silne (karatowe, piąstkowe); działanie rozluźniająco - hamujące na pobudliwość n-m; zastosowanie w medycynie sportowej.
Ze względu na szybkość wykonania:
a)szybkie (250-300 ud /min
b)wolne (100-120 ud / min)
Typy oklepywania
1.łyżeczkowe
2.miotełkowe
3.siekające (karatowe)
4.widelcowe
5.półpiąstkowe
6.piąstkowe
7.grzbietowo - paliczkowe
Teoria Kuncewa - Daigre (teoria bodźcowa oklepywania
1.Oklepywanie słabe:
a)zwolnienie tętna
b)zwężenie naczyń krwionośnych
2.Oklepywanie mocne:
a)podwyższenie temperatury tkanek
b)rozszerzenie naczyń krwionośnych
c)podwyższenie progu czucia bólu
d)odruchowe skurcze mięśni wpływające na zwiększenie napięcia mięśniowego
Przeciwwskazania do oklepywania
1)skaza naczyniowa
2)otyłość
3)obrzęki
4)niektóre choroby neurologiczne
5)sklerodermia
6)choroba Brugera
7)choroba Raynauda
8)żylaki
9)porażenia spastyczne
10)ostre rwy i nerwobóle
11)niektóre choroby reumatyczne
12)przeciwwskazania do wykonywania masażu w ogóle
Wibracja technika polegająca na przekazywaniu tkankom masowanym za pomocą ręki masażysty drgań mechanicznych o małej amplitudzie (do 1 cm) i częstotliwości do około 500 drgań na minutę
Zastosowanie techniki:
-dla pobudzenia mięśni prążkowanych i gładkich
-dla poprawienie przemiany materii w tkankach
-w schorzeniach nerwów obwodowych
Wibracja-wibracja ręczna jest męcząca, czas wykonania uzależniony jest od narastania zmęczenia mięśni masażysty (ok.. 10 sek.)
-Wibracja aparatem np. Aquavibron -Ruchy wykonywane są góra-dół, nie na boki
Ze względu na sposób wykonania dzielimy na:
1.Wibrację pionową (pośrednia - działanie uspokajające lub bezpośrednia - działa pobudzająco na układ mięśniowy i nerwowy)
2.Wibracja podłużna (działanie pobudzające)
3.Wibracja poprzeczna (działanie uspokajające)
Podział ze względu na siłę
-Wibracja słaba (działanie uspokajające, relaksujące)
-Wibracja silna (działanie pobudzające - zwiększa napięcie mięśni)
Techniki wibracji: Labilna - wykonywana wzdłuż przebiegu mięśni, nerwów, naczyń
Stabilna - wykonywana na punkty bolesne
Wpływ wibracji na tkanki
1.Bezpośredni:
pobudzenie OUN
a)poprawa sprawności mięśni
b)poprawa krążenia w mięśniach
c)wzrost napięcia włókien mięśniowych
2.Pośredni
a .zwiększenie napięcia naczyń krwionośnych
b. zwolnienie tętna
c .wzrost ciśnienia krwi
d. przyspieszenie przemiany materii
e .poprawa wydalania produktów przemiany materii
Przeciwwskazania do wykonywania wibracji
1.porażenia spastyczne
2.choroba Bürgera
3.choroba Raynauda
4.przeciwwskazania do masażu w ogóle
Wałkowanie
-jest to połączenie głaskania, rozcierania i ugniatania
-działanie jest wypadkową wszystkich technik
-szczególne zastosowanie przy masażu:
-palców
-ramion
-ud
-w sporcie
Sposoby wykonania wałkowania:
-powoli: działanie rozluźniające
-energicznie: działanie pobudzając
Przeciwwskazania do wałkowania;- przeciwwskazania do wykonywania masażu w ogóle
Roztrząsanie
-polega na przekazywaniu tkankom masowanym za pomocą rąk masażysty drgań mechanicznych o dużej amplitudzie i małej częstotliwości drgań - w przeciwieństwie do wibracji
-stosujemy przy masażu kończyn celem obniżenia napięcia mięśniowego i uzyskania rozluźnienia aparatu więzadłowego
-rozstrząsanie wykonywane spokojnie i delikatnie - działa uspokajająco, wykonywane energicznie działa pobudzająco
Przeciwwskazania do roztrząsania
-stan po zakrzepowym zapaleniu żył
-przeciwwskazania do stosowania masażu w ogóle
Wyciskanie
- odmiana głaskania
-jest głaskaniem głębokimi, polega na wykonaniu ruchów o jednakowym nasileniu i po całym masowanym odcinku
-główny nacisk na podstawę dłoni i kłąb kciuka
Działanie wyciskania:
-na skórę i tk. głębiej położone
-działanie pobudzające na ukł. nerwowy
-pobudzanie receptorów w tk. podskórnej
-przyspiesza przepływ krwi i chłonki
Przeciwwskazania do wyciskania
-stan po przebytym zakrzepowym zapaleniu żył
-przeciwwskazania do stosowania masażu w ogóle
Przeciwwskazania do masażu
Bezwzględne przeciwwskazania:
-Stany chorobowe przebiegające z gorączką powyżej 38C
-Krwotoki lub tendencje do wystąpienia
-Ostre lub podostre stany zapalne
-Stany zapalne i alergiczne skóry
-Zapalenie węzłów chłonnych
-Zakrzepy
-Świeże zapalenie żył
-Choroby zakaźne np.. Gruźlica
-Miażdżyca naczyń obwodowych
-Choroby krwi np.. Hemofilia
-Nowotwory łagodne i złośliwe
-Przerzuty nowotworowe
-Postępujący zanik mięśni
-Ostry zespół Sudecka
-Łamliwość kości
-Ostre stany chorobowe
-Zaawansowana cukrzyca
-Choroba wieńcowa
-Świeży zawał serca
-Niewyrównane wady serca
-Świeży udar, wylew
-Zaawansowana osteoporoza
-Nad lub niedoczynność tarczycy
-Jamistość rdzenia
-Tętniaki
-Ostry okres rwy i nerwobóli
-Zmiany dermatologiczne (łuszczyca, egzema, owrzodzenia, pokrzywka)
-Wczesny okres po złamaniach, skręceniach, zwichnięciach
-Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
-Kamica nerkowa, kamica wątrobowa
-Stany zapalne dróg żółciowych
-Skaza naczyniowa, skaza moczanowa
-Sklerodermie
-Stwardnienie rozsiane
-Choroba Raynauda (okres niestabilny)
-Choroba Bürgera (III i IV stadium)
-Tętniaki
-Obrzęki zastoinowe
-Żylaki kończyn dolnych
-Stan po z.z.ż. (ok.. 6 m-cy)
-Świeżo podane blokady dostawowe
-Ostre choroby reumatyczne
-Stany zapalne ścięgien i pochewek ścięgnistych
-Wysokie wartości ciśnienia tętniczego
-Otyłość gigantyczna (BMI powyżej 40)
-Ostre zatrucia metalami ciężkim
Przeciwwskazania względne
-Ciąża, Okres menstruacji
-Znamiona skóry
-Endoprotezy stawów
-Porażenia spastyczne
-Ugniatanie poprzecznego nie stosujemy w przypadku rwy kulszowej, u małych dzieci, w porażeniu spastycznym, w chorobie Heinego-Medina
-Ugniatania podłużnego nie wykonujemy przy obniżonym napięciu mm. np. przy porażeniu wiotkim
-Neuralgia n. III
-Świeże rany
Wskazania do masażu
Choroby skóry
-Wiotkość skóry
-Zaburzenia trofiki i ukrwienia skóry
-Blizny pourazowe i pozabiegowe
-Zrosty po iniekcjach
-Przewlekłe odmrożenia
-Popękane naczynka
-Cellulit
-Choroby naczyń limfatycznych
-Wygładzenie zmarszczek
-Tworzenie się fałdów skórnych
Choroby narządu ruchu
-Stany pourazowe
-Stany po długim unieruchomieniu
-Zmiany przeciążeniowe
-Choroby reumatoidalne (okres remisji) np.. ZZSK, RZS
-Choroby zwyrodnieniowe np. gonarthrosis, coxarthrosis,
spodnyloarthrosis
-nużliwość mięśni tzw.miastenia
-Choroby kości i stawów przebiegające z przykurczami
-Zmęczenie mięśni po wysiłku fizycznym
-Stan po przewlekłym zapaleniu mięśni, ścięgien, więzadeł, torebek stawowych
-Wylewy krwawe w tkankach miękkich po ustąpieniu ostrego odczynu miejscowego
-Wady wrodzone oraz zaburzenia rozwojowe narządu ruchu
(dysplazja stawu biodrowego, zwichnięcie stawu biodrowego, wady klatki piersiowej, wady stóp, wady postawy)
Nadmierne napięcie mięśni
-Choroby układu nerwowego
-Nerwobóle np. międzyżebrowe
-Dyskopatia
-Lumbago
-Dorsalgia
-Zaburzenia czucia
-Przewlekłe zapalenie nerwów i splotów nerwowych
-Choroba Parkinsona
-Porażenie n. VII
-Choroby układu nerwowego
-Udary, wylewy z niedowładami i porażeniami
-Choroby nerwów obwodowych
-Stany po urazach OUN
-Nerwice typu psychogennego
-Depresja
-Sympatialgie
-Kauzalgie
-Zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego (choroba Heinego - Medina)
-Uszkodzenie nerwów obwodowych
-Choroby układu krążenia
-Stany obniżonego ciśnienia krwi
-Otłuszczenie serca nieznacznego stopnia
-Przewlekła niewydolność krążenia obwodowego
-Niewydolność naczyń limfatycznych
-Choroba Raynauda (stan stabilny)
-Choroba Burgera (I i II stadium)
-Stany po z.z.ż. (minimum 6 m-cy od wyleczenia)
-Utrata sprężystości naczyń krwionośnych
-Schorzenia mięśni
-Zaniki mięśniowe
-Zmiażdżenia mięśni
-Zerwanie włókiem mięśniowych
-Wylewy krwawe śródmięśniowe
-Przewlekłe stany zapalne
-Zmęczenie po wysiłku fizycznym
Choroby układu oddechowego
-Rozedma płuc
-Przewlekły nieżyt oskrzeli
-Astma oskrzelowa (w okresie międzynapadowym)
-Stany po zabiegach torakochirurgicznych
-Niedodma płuc
-Stany po zapaleniu płuc i oskrzeli
Choroby dziecięce
-Krzywica
-Wady postawy: skolioza, klatka piersiowa i lejkowata, plecy okrągłe, płaskie, wklęsło-wypukłe
-Wady kkd: kolana koślawe, szpotawe, płaskostopie, stopa piętowa, końsko-szpotawa
-MPD
Choroby zawodowe
-Choroba przeciążeniowa
-Choroba wibracyjna
-Przewlekła postać choroby kesonowej
-Nerwobóle w wyniku zatruć
-Nerwice ruchowe i czynnościowe związane z charakterem pracy
Choroby przewodu pokarmowego
-Niedowłady żołądka i jelit
-Zaparcia nawykowe
-Opadnięcie trzewi
-Obniżenie napięcia mięśni gładkich
-Inne wskazania
-Nadwaga
-Otyłość nieznacznego stopnia
-Okres rekonwalescencji
-Zespól przewlekłego przemęczenia
-Stres
2