Narząd wzroku

Mianem narządu wzroku (organum visus) określa się oko i narządy pomocnicze (oculus et structurae pertinentes).

Oko (oculus) tworzy:

• gałka oczna (bulbus oculi)

• nerw wzrokowy (nervus opticus).

Do narządów pomocniczych czyli dodatkowych oka (structurae pertinentes id est accessoriae oculi) należą:

• brew (supercilium)

• powieki (palpebrae)

• spojówka (tunica coniunctiva)

• narząd łzowy (apparatus lacrimalis)

• zewnętrzne mięśnie gałki ocznej (musculi externi bulbi oculi)

• okostna oczodołu (periorbita)

• przegroda oczodołowa (septum orbitale)

• pochewka gałki ocznej (vagina bulbi oculi)

• powięzie mięśniowe (fasciae musculares)

• ciało tłuszczowe oczodołu (corpus adiposum orbitae).

Zobacz też strony: widzenie; ruchy gałek ocznych; odruchy związane z narządem wzroku.

Struktury osłaniające oko
		Umieszczone w oczodole oko od przodu chronione jest przez parę powiek. Powieka górna (palpebra superior)[1] i powieka dolna (palpebra inferior)[2] łączą się w przyśrodkowym i bocznym kącie oka (angulus oculi medialis[3] et lateralis[4]) za pomocą spoidła powiek przyśrodkowego i bocznego (commissura palpebrarum medialis[5] et lateralis[6]). Na brzegach obu powiek widoczne są dwie krawędzie: krawędź przednia (limbus anterior palpebrae)[7] i krawędź tylna (limbus palpebrae posterior)[8]. Powieki zamykają szparę powiek (rima palpebrarum)[9]. Do tylnej krawędzi powiek przyczepia się delikatna błona śluzowa - spojówka (tunica coniunctiva)[10]. Nieraz po długim siedzeniu nad anatomią widoczne są jej naczynia krwionośne. Jako spojówka powiek (tunica coniunctiva palpebrarum) pokrywa tylną powierzchnię powiek, następnie w górnym i dolnym sklepieniu spojówki (fornix coniunctivae superior et inferior) przechodzi na powierzchnię gałki ocznej (tunica coniunctiva bulbi) kończąc się na pierścieniu spojówki (anulus coniunctivae) rogówki. W ten sposób powstaje worek spojówkowy (saccus coniunctivalis). W przyśrodkowym kącie oka wyraźnie widoczne jest mięsko łzowe (caruncula lacrimalis)[11]. Bocznie od niego obserwuje się fałd półksiężycowaty (plica semilunaris)[12] spojówki. Oko chronione jest też specjalnymi włosami. Na wysokości łuku brwiowego (arcus superciliaris) kości czołowej widać brwi (supercilia)[13]. Na brzegach powiek znajdują się rzęsy (cilia)[14].
Gałka oczna
		Bezpośredniemu badaniu dostępna jest jedynie przednia część gałki ocznej. Przez spojówkę widoczna jest biało zabarwiona twardówka (sclera)[1]. W części środkowej twardówka przechodzi w przezroczystą rogówkę (cornea)[2] w rąbku rogówki (limbus corneae)[3]. Ponieważ rogówka uwypukla się ponad krzywiznę twardówki, na ich granicy powstaje płytka bruzda twardówki (sulcus sclerae). Patrząc z boku widać też szczyt rogówki (vertex corneae). Przez rogówkę widać tęczówkę (iris)[4] otaczającą źrenicę (pupilla)[5]. Tęczówka jest przednią częścią błony naczyniowej gałki ocznej. Charakterystyczny osobniczo rysunek tęczówki wywołany jest przez beleczki (trabeculae)[6] związane z przebiegem naczyń tęczówki oraz zatoki (cryptae)[7]. Wokół źrenicy widać pierścień mniejszy tęczówki (anulus iridis minor)[8] z brzegiem źrenicznym tęczówki (margo pupillaris)[9]. Zewnętrznie widoczny jest szerszy pierścień większy tęczówki (anulus iridis maior)[10] odgraniczony brzegiem rzęskowym, który ukryty jest za rąbkiem rogówki. Za pomocą oftalmoskopu obejrzeć można również 'dno oka': wewnętrzną powierzchnię siatkówki i jej naczynia.
Narząd łzowy
		Mianem narządu łzowego (apparatus lacrimalis) określa się gruczoł łzowy (glandula lacrimalis) leżący w górno-bocznej części oczodołu i leżące przyśrodkowo przewody odprowadzające łzy do przewodu nosowego dolnego. U żywego człowieka obserwujemy łzy (lacrimae) - wydzielinę gruczołu łzowego - ciągle nawilżające spojówkę i zmywające z niej zanieczyszczenia. Łzy zbierają się na granicy gałki ocznej i brzegu powiek w korytku łzowym (rivus lacrimalis)[1] oraz w przyśrodkowym kącie oka tworząc jeziorko łzowe (lacus lacrimalis)[2]. W pobliżu przyśrodkowego kąta oka na brzegach obu powiek widoczne jest niewielkie wzniesienie - brodawka łzowa (papilla lacrimalis) i na jej szczycie otworek - punkt łzowy (punctum lacrimale). Punkt łzowy prowadzi do kanalików łzowych, którymi łzy dostają się do woreczka łzowego i dalej do przewodu nosowo-łzowego.

 

Pagina principalis > Narząd wzroku

© Zakład Anatomii Prawidłowej
Centrum Biostruktury AM w Warszawie
AD2000

---