LIBERALIZM (łac. liber - wolny)

Powstała w XVII w. orientacja w sferze myśli społecznej czyniąca wolność ludzkiego indywiduum nadrzędną kategorią, a zarazem najwyższą wartością w całym porządku społecznym. Wolność ta rozumiana jest w sposób negatywny i utożsamia się z brakiem jakichkolwiek ograniczeń w realizacji przez człowieka jego naturalnych popędów. Liberalizm ściśle splata się tu z indywidualizmem i oświeceniowym racjonalizmem w filozofii człowieka.

Liberalizm najsilniej zaznaczył się na gruncie myśli politycznej, broniąc tezy, iż jedyną funkcją państwa jest obrona i gwarancja praw wszystkich obywateli. W dziedzinie ekonomii absolutyzował prywatną własność oraz zasadę nieograniczonego zysku ekonomicznego i wolnej konkurencji, odmawiając państwu prawa do jakiejkolwiek interwencji w sferze życia gospodarczego. W płaszczyźnie religijno-kulturowej głosił zasadę oderwania Kościoła od państwa i laicyzacji wielu dziedzin życia społecznego.

W latach międzywojennych pod wpływem wzrostu tendencji etatystycznych i totalitarnych myśl liberalna odradza się pod postacią neoliberalizmu. Nowością jest tu akceptacja ograniczonej interwencji państwa w życie społeczno-gospodarcze. Nauka społeczna Kościoła broni wolności ludzkiej, ale w sposób jednoznacznie krytyczny odnosi się do liberalizmu, zarówno w jego klasycznej, jak i zmodyfikowanej postaci. Głównym przedmiotem krytyki jest tu niemożliwa do zaakceptowania z chrześcijańskiego punktu widzenia absolutna autonomia jednostki charakterystyczna dla każdej odmiany liberalizmu.

---