LIBERALIZM SOCJALNY - Leonard Hobhouse
Leonard Hobhouse (1861-1929) – społeczny wymiar własności (Ipoł. XXw.)Powstają podstawy doktryn liberalizmu socjalnego. Nauka o wolności - społeczny wymiar wolności: wolność nie oznacza prawa czynienia tego co się chce. To prawo do wolności takiej samej, jaką posiadają wszyscy inni członkowie społeczeństwa. W efekcie Hobhaus stawia znak równości między wolnością a równością. Wolność przestaje być prawem naturalnym. Nie ma wolności bez jej ograniczenia przez prawo. Prawo i wolność są ze sobą nierozłącznie powiązane: z jednej strony prawo ogranicza jednostkę w jej działaniach, ale z drugiej ogranicza też innych w postępowaniu z nią wedle ich woli. Prawo wyznacza zakres naszej wolności. Jesteśmy równi w swej wolności.
Wizja społeczeństwa: społeczeństwo nie jest agregatem autonomicznych (wolnych) jednostek, stanowi wspólnotę. Człowiek jest częścią tej wspólnoty i to co ma oraz to kim jest zawdzięcza tej wspólnocie. Człowiek jest tym kim stworzy go społeczeństwo.
Społeczny wymiar własności: własność jest dobrem społecznym – nie uzyskalibyśmy jej, nie moglibyśmy się nią cieszyć, gdyby nie dorobek innych ludzi i ochrona ze strony instytucji społecznych.
Hobhaus podkreśla, że społeczeństwo ma prawo domagać się zapłaty za spełniane funkcje. Ten kto wzbogacił się powinien spłacić dług zaciągnięty wobec społeczeństwa poprzez podatki. Hobhaus wprowadził podatki progresywne, im masz więcej tym więcej płacisz.
Państwo ingeruje w gospodarkę, aby pomóc słabszym. Społeczna funkcja państwa: państwo traktowane jest jako reprezentant wspólnoty. Powinno zapewnić sprawiedliwe korzystanie z dorobku wspólnoty (sprawiedliwy podział dóbr). Państwo ma tutaj funkcję redystrybucyjną.
LIBERALIZM TRIUMFUJĄCY - James Mill
James Mill: „Rządzący zawsze są skłonni nadużywać swej władzy” – w imię własnego interesu, w demokracji rządzący mają te same interesy co rządzeni.
Mill uważa, że potrzebna jest demokracja – jest ustrojem gwarantującym realizację interesów rządowych.
Państwo jest potrzebne, ale władza jest niebezpieczna, niech rządzą rządzeni. Niech jeden z rządzonych zostanie rządzącym i w ten sposób jego interesy będą wspólnymi interesami.
Mill uważa, że należy znieść cenzus majątkowy po to, aby jak najwięcej ludzi wzięło udział w demokracji. Powinno się wprowadzić cenzus wieku – brać udział w wyborach mogą osoby, które ukończyły 40 lat.
Tę koncepcję Milla wykorzystuje Bentham, chce znieść pozostałości ustroju feudalnego (monarcha, Izba Lordów), chce zliberalizować prawo wyborcze.
Rządy reprezentacyjne jako najlepsza gwarancja wolności. Praw wyborczych nie powinni mieć tylko analfabeci, pozostali mają prawa wyborcze.
Nie postuluje przyznania praw wyborczych kobietom (I poł. XIXw) – demokracja dla mężczyzn.
Mill i Bentham: wszyscy jesteśmy tacy sami, mamy takie same interesy, nie zauważają, że ludzie mają też sprzeczne interesy i nie będą z tej demokracji korzystać. Powstaje klasa robotnicza, która ma inne interesy.