|
|
W większości przypadków bólu lędźwiowego związanego z chorobą tego odcinka kręgosłupa optymalne wyniki daje leczenie zachowawcze.
Wiadomo, że większość przypadków bólu tej okolicy jest pochodzenia kostno-mięśniowego.
Jeśli jednak dochodzi do uszkodzenia pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego, to kwaśne produkty rozpadu wypuklonego krążka drażnią zakończenia nerwowe dając ból dyskopochodny, który może być leczony chirurgicznie. Kiedy wskazana jest interwencja chirurgiczna, kluczowa staje się prawidłowa identyfikacja krążka międzykręgowego będącego przyczyną objawów bólowych. Jest to warunkiem powodzenia zabiegu. W pracy opublikowanej w European Journal of Radiology koreańscy naukowcy porównali przydatność obrazowania za pomocą rezonansu magnetycznego i dyskografii tomografii komputerowej w identyfikacji bolesnego poziomu i przewidywaniu uzyskania dodatnich wyników dyskografii.
Do badania włączono 47 pacjentów (20 mężczyzn) w wieku od 25 do 54 lat (średnia 43) którzy uskarżali się na przewlekły ból lędźwiowego odcinka kręgosłupa.
Z badania wykluczeni byli pacjenci u których doszło do wypadnięcia jądra miażdżystego, zwężenia kanału kręgowego, pacjenci ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgu i kręgozmykiem, zapaleniem kręgosłupa oraz poddawani wcześniej interwencjom chirurgicznym w tej okolicy.
Analizowano dane dotyczące 97 krążków międzykręgowych. U jednego pacjenta badano średnio dwa, a maksymalnie cztery poziomy.
W obrazowaniu metodą rezonansu magnetycznego oceniano obecność zmian zwyrodnieniowych krążka, występowanie obszarów podwyższonego sygnału, obniżenie wysokości krążka, zmiany dotyczące blaszki granicznej i obecność zmian zwyrodnieniowych w stawach wyrostków stawowych. Zmiany zwyrodnieniowe klasyfikowano wg kryteriów Pearce'a:
stopień 1) gdy zachowany jest rozdział jądra miażdżystego od pierścienia włóknistego, a jądro charakteryzuje się równomiernym wzmożeniem sygnału w obrazie T2-zależnym,
stopień 2) zachowany rozdział jądra miażdżystego od pierścienia włóknistego, hyperintensywny sygnał jądra z obecnością ciemnej obwódki,
stopień 3) zmiany zwyrodnieniowe umiarkowane, zamazany rozdział jądra od pierścienia, niewielkiego stopnia obniżenie sygnału jądra z niewielkimi nieregularnościami,
stopień 4) średnio nasilone zmiany zwyrodnieniowe, brak różnicy między jądrem miażdżystym a pierścieniem, obniżony sygnał jądra miażdżystego z obecnością obszarów hyperintensywnych
oraz stopień 5) - zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe z zamazaniem rozdziału pierścień-jądro i osłabieniem sygnału jądra.
Dyskografię wykonano pod kontrolą fluoroskopii u wszystkich 47 pacjentów. Badano krążki międzykręgowe zidentyfikowane jako zmienione w badaniu rezonansu. U 37 pacjentów wykonano także kontrolne badanie krążków niezmienionych w badaniu MRI. Za pozytywny wynik dyskografii uznawano pojawienie się znaczącego bólu podobnego do bólu zazwyczaj odczuwanego przez pacjenta.
Ocenę morfologii krążka w dyskografii przeprowadzono wg klasyfikacji Adamsa klasyfikując zmienione krążki jako nieregularne, ze szczelinowatym uszkodzeniem lub pęknięte.
W dyskografii tomografii komputerowej oceniano krążki w skali Dallas Discogram Description (DDD) opartej na rozległości uszkodzeń promienistych: 0 - bez uszkodzeń, 1 - kontrast przenikający do wewnętrznej części pierścienia, 2 - kontrast w zewnętrznej części pierścienia oraz 3 - kontrast poza zewnętrznym pierścieniem.
W przypadku 34 krążków wywołano w czasie dyskografii typowy ból. W przypadku 63 krążków nie uzyskano powtórzenia bólu lub był on niepodobny do typowego dla danego pacjenta.
Jak podają badacze w badaniu MRI najlepiej korelującymi z dodatnim wynikiem dyskografii były zmiany zwyrodnieniowe krążka stopnia 4 i 5. W dyskografii w tomografii komputerowej były to: szczelina lub pęknięcie krążka oraz przedostawanie się kontrastu do zewnętrznej części pierścienia lub poza niego.
Pomimo kontrowersji związanych z jej stosowaniem (inwazyjność), dyskografia pozostaje jedynym badaniem umożliwiającym dokładną identyfikację krążka będącego przyczyna dolegliwości bólowych, co jest podstawą sukcesu interwencji chirurgicznej. Powinna ona być wykonywana tylko w wypadkach, gdy inne, mniej inwazyjne metody diagnostyczne nie dały jednoznacznych rezultatów.
Wcześniejsze badania wykazały, że opieranie się wyłącznie na wynikach obrazowania metodą rezonansu magnetycznego może prowadzić do niepotrzebnego leczenia asymptomatycznych zmian. Równocześnie w przypadku zmian w obrazie rezonansowym krążka, wyniki dyskografii nie wnoszą dodatkowych informacji. Rezultaty operacji u pacjentów ze zmianami w dyskografii, a bez zmian w rezonansie nie są lepsze niż pacjentów z patologicznym obrazem rezonansu.
Badacze stwierdzili, że z powtórzeniem bólu w dyskografii najlepiej koreluje obecność zaawansowanych zmian degeneracyjnych krążka w rezonansie oraz obraz szczeliny lub pęknięcia krążka w tomografii komputerowej. U pacjentów z przewlekłym bólem lędźwiowego odcinka kręgosłupa obecność takich zmian w badaniach obrazowych wobec nieobecności ucisku na nerwy sugeruje ból dyskopochodny.