Zasady stosowania kas rejestrujących w 2010 r.
Podatnicy stosujący kasy rejestrujące, lub spodziewający się wejścia w ten obowiązek niestety nie mają szczęścia, jeśli chodzi o uchwalanie zmian przepisów dotyczących tego zagadnienia. Zazwyczaj dopiero w ostatnich dniach każdego kolejnego roku uchwalane są odpowiednie zmiany, czy to bezpośrednio w ustawie o VAT czy też w przepisach wykonawczych do tej ustawy. Nie inaczej stało się na przełomie roku 2009 i 2010.
Zarówno zmiana ustawy o VAT dokonana ustawą z dnia 2 grudnia 2009 r., jak i zmiana rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku stosowania kas rejestrujących opublikowane zostały w Dzienniku Ustaw dopiero w ostatnich dniach grudnia 2009 r.
Na szczęście w porównaniu do stanu prawnego obowiązującego w 2009 r. nie wprowadzono istotnych zmian dotyczących zasad stosowania kas rejestrujących.
Zasady regulujące stosowanie kas rejestrujących w 2010 r. określone są w następujących aktach prawnych:
a) art. 111 ustawy o VAT,
b) rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących,
c) rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2008 r. w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących (Dz. U. nr 228, poz. 1509),
d) rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. nr 212, poz. 1338).
1. Zmiana zapisów ustawowych dotyczących kas rejestrujących
Od 1 stycznia 2010 r. mocą ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług znowelizowany został art. 111 ust. 8 ustawy o VAT, który upoważnia Ministra Finansów do wprowadzania zwolnień z obowiązku stosowania kas rejestrujących.
Zmiana ta została wymuszona wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego (z dnia 16 lipca 2009 r., sygn. akt K 36/08), który orzekł, że art. 111 ust. 7 pkt 3 w związku z art. 111 ust. 8 ustawy o VAT jest niezgodny z Konstytucją RP.
Znowelizowany art. 111 ust. 8 określa wytyczne, jakimi Minister Finansów musi kierować się przy wprowadzaniu zwolnień z obowiązku stosowania kas rejestrujących i są to m.in.:
wielkość i proporcje sprzedaży zwolnionej od podatku u danej grupy podatników,
stosowane zasady dokumentowania obrotów przez podatników,
możliwości techniczno-organizacyjne prowadzenia przez podatników ewidencji przy zastosowaniu kas.
Zmiana ta w praktyce pozostaje bez wpływu na zasady stosowania kas rejestrujących.
2. Nowe rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku stosowania kas rejestrujących
Z dniem 1 stycznia 2010 r. obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Na mocy tego rozporządzenia, do 31 grudnia 2010 r. podatnicy mogą korzystać ze wszystkich zwolnień z obowiązku ewidencjonowania, które obowiązywały w 2009 r. W skrócie przypominamy jakiego rodzaju są to zwolnienia.
2.1. Zwolnienia podmiotowe
Zwolnienia podmiotowe dotyczące całej prowadzonej przez podatnika działalności, określone w § 3 rozporządzenia w sprawie zwolnień, dotyczą wyłącznie tych podatników, którzy nie mieli obowiązku stosowania kas fiskalnych w latach poprzednich (§ 3 ust. 6 tego rozporządzenia).
Podatnicy, których obroty na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych nie przekroczyły w 2009 r. kwoty 40.000 zł, zwolnieni są z obowiązku ewidencjonowania do 31 grudnia 2010 r., jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania. Zwolnienie to jednak traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w trakcie 2010 r. przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40.000 zł, z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, tj. ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych (§ 3 ust. 1 pkt 3 i ust. 4 omawianego rozporządzenia).
Podatnicy rozpoczynający sprzedaż w 2010 r. zwolnieni są z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2010 r., z tym że w przypadku przekroczenia kwoty obrotów w wysokości 20.000 zł, z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ww. ustawy, zwolnienie obowiązuje do dnia przekroczenia tej kwoty (§ 3 ust. 5 ww. rozporządzenia).
Podatnicy dokonujący sprzedaży towarów i usług wymienionych w poz. 1-33 załącznika do ww. rozporządzenia, zwolnieni są z ewidencjonowania do 31 grudnia 2010 r., jeżeli w poprzednim roku podatkowym udział obrotów z tytułu tej sprzedaży w obrotach ogółem z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT był wyższy niż 70% (§ 3 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia).
W przypadku podatników, który rozpoczęli sprzedaż po 31 grudnia 2009 r., zwolnienie podmiotowe przysługuje pod warunkiem, że będą oni wykonywali czynności wymienione w poz. 1-33 załącznika do rozporządzenia, a przewidywany przez nich udział obrotów z tytułu tej sprzedaży w obrotach ogółem z tytułu sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, planowanej do zrealizowania do końca 2010 r. - będzie wyższy niż 70%.
Zwolnienie to jednak traci moc po upływie dwóch miesięcy:
1) licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po sześciomiesięcznym okresie prowadzenia sprzedaży w 2010 r., jeżeli w okresie tym udział obrotów ze sprzedaży zwolnionej z obowiązku ewidencjonowania wymienionej w poz. 1-33 załącznika do rozporządzenia, w obrotach ogółem podatnika, z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, był równy albo niższy niż 70% - w przypadku podatników kontynuujących działalność lub rozpoczynających działalność w pierwszym półroczu 2010 r.,
2) licząc od 31 grudnia 2010 r. - w przypadku podatników rozpoczynających działalność w drugim półroczu 2009 r., u których udział obrotów ze sprzedaży zwolnionej z obowiązku ewidencjonowania wymienionej w poz. 1-33 załącznika do rozporządzenia, w obrotach ogółem podatnika, z działalności określonej w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT będzie do końca 2010 r. równy albo niższy niż 70%.
W porównaniu do stanu prawnego obowiązującego przed 1 stycznia 2010 r., bez zmian pozostały zwolnienia z ewidencjonowania dotyczące podatników rozliczających podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
2.2. Zwolnienia przedmiotowe
Zwolnienia przedmiotowe dotyczące ściśle określonych czynności uregulowane są w § 2 omawianego rozporządzenia. W myśl tego przepisu, do 31 grudnia 2010 r. bez względu na wysokość obrotu i bez względu na to, czy podatnik stosuje już kasy do ewidencjonowania innych czynności - zwolniona z ewidencjonowania jest sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do tego rozporządzenia. W porównaniu do poprzedniego rozporządzenia, lista zwolnień wymienionych w załączniku utrzymana jest bez zmian, co w praktyce oznacza przedłużenie zwolnień na rok 2010.
Mimo burzliwych dyskusji dotyczących tego zagadnienia nadal na liście usług zwolnionych z ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących, bez względu na osiągnięty obrót pozostają usługi prawnicze i usługi w zakresie ochrony zdrowia.
2.3. Czynności wyłączone ze zwolnienia
Niezależnie od wysokości osiągniętych obrotów, Minister Finansów nadal wyklucza z prawa do skorzystania ze zwolnienia stosowania kas rejestrujących przy sprzedaży usług i towarów, które szczegółowo zostały określone w § 4 omawianego rozporządzenia. Wśród towarów, których sprzedaż nie podlega zwolnieniu, są m.in.: usługi przewozów pasażerskich, usługi taksówkowe, sprzedaż gazu płynnego, części do pojazdów mechanicznych, sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, sprzętu fotograficznego, wyrobów z metali szlachetnych, nagranych płyt CD, DVD, kaset magnetofonowych, taśm magnetycznych (w tym kaset wideo), dyskietek, kart pamięci, kartridży, wyrobów tytoniowych i napojów alkoholowych.
Powyższe wyłączenia nie dotyczą dostawy towarów przez podatnika na rzecz jego pracowników oraz przez spółdzielnie mieszkaniowe na rzecz członków.
Wynika to z § 4 ust. 2 omawianego rozporządzenia, w myśl którego przepis § 4 ust. 1 pkt 4-7 nie ma zastosowania do zwolnień wynikających z poz. 34 załącznika do tego rozporządzenia, z wyjątkiem sytuacji, w których ma zastosowanie § 3 ust. 6, lub podatnik utracił lub utraci prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania zgodnie z przepisami rozporządzenia również z innego tytułu.
Z ewidencjonowania zwolniona jest więc dostawa towarów wymienionych powyżej, jeśli dokonywana jest na rzecz pracowników podatnika oraz przez spółdzielnie mieszkaniowe na rzecz członków lub innych osób, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub które są właścicielami lokali położonych w budynkach administrowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe, jak również przez wspólnoty mieszkaniowe na rzecz właścicieli lokali.
Na koniec warto wspomnieć, iż prawodawca nie wprowadził żadnych zmian w rozporządzeniu w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących oraz w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące. Nadal zatem podatnikom rozpoczynającym stosowanie kas rejestrujących przysługuje ulga w wysokości 90% ceny zakupu kasy (netto), nie więcej jednak niż 700 zł.