1) Czynniki ryzyka chorob sercowo-naczyniowych na ktore ma wplyw dieta
2) Wartosc energetyczna i odzywcza produktow zbozowych i suchych straczkowych
3) Przewlekle choroby niezakazne, przyczyny
4) Rodzaje otylosci
5) Klasy czystosci wody oraz stopien zanieczyszczenia wod w Polsce
6) Zasady higieny w gabinecie zabiegowym
7) Promowanie zdrowia w pracy - cele i zasady
1) Czynniki ryzyka chorob sercowo-naczyniowych na ktore ma wplyw dieta
-otyłość, niewspółmierne spożywanie energii do zapotrzebowania na nią; spożywanie dużej ilości tłuszczów zwierzęcych; niskie spożycie kwasów tłuszczowych wielonienasyconych; duże spożycie cholesterolu > 300 mg/dobę; duże spożycie soli > 6g/dobę; alkohol, nieodpowiednia podaż K, Ca, Mg; duże spożycie węglowodanów łatwo przyswajalnych zwłaszcza cukru; niskie spożywanie warzyw i owoców; małe spożycie białka: cielęcina, dziczyzna; małe spożycie błonnika i węglowodanów, ryb.
2) Wartosc energetyczna i odzywcza produktow zbozowych i suchych straczkowych
Kaloryczność: średnia.
chleb żytni razowy: 196 kcal; bułka wrocławska: 226 kcal; fasola sucha: 346 kcal
Kasza gryczana: 339 kcal
Ograniczenia w diecie lekkostrawnej.
Białko: średnia zawartość, dostarcza 20% zalecanej ilości białka. Jest to białko niepełnowartościowe (niska zawartość lizyny, treoniny, tryptfofanu).
Zawartość białka w produktach. Strączkowych jest wyższa 35%, o większej wartości odżywczej (aminokwasami ograniczającymi są a. siarkowe)
Węglowodany: wysoka zawartość. Są to węglowodany złożone
Błonnik: bardzo dobre źrodło: manna, ryż, kasze mało oczyszczone (jęczmienna, gryczana, kukurydziana).
Tłuszcze: mała zawartość. W 80% jest to tłuszcz nienasycony, w niektórych produktach wielonienasycone n-9.
Witamina E: wyższa zawartość w produktach mało oczyszczonych (płatki owsiane). Udział w pokrywaniu zapotrzebowania wynosi 10%.
Witaminy z gr. B: Im ciemniejsza mąka, pieczywo, kasze tym większa zawartość
wit. B. Istotne źródło tiaminy.
Żelazo: Zawartość dość wysoka, ale niski stopień wykorzystania (żelazo niehemowe
i obecność fitynianów)
Wapń: zawartość niska.
Zbożowe: fundament naszego menu, główne źródło energii dla pracy mięśni i funkcjonowania organizmu. Dostarczają: białko, węglowodany złożone, witaminy B1 i B6, magnez, żelazo, cynk i błonnik pokarmowy. Dobre: pieczywo ciemne, płatki owsiane, jęczmienne, kasza gryczana, jęczmienna, ryz brązowy.
Uwaga: 1 kromka chleba to ~125 kcal 1 bochenek chleba (1 kg) to ~2500kcal •Produkty zbożowe: 196 - 359 kcal; średnia wartość kaloryczna Chleb żytni razowy: 200 Ryż: 350 Fasola: 350 Nie powinny być spożywane w dużej ilości przez osoby otyłe i z nadwagą.
3) Przewlekle choroby niezakaźne, przyczyny
1. Choroby sercowo-naczyniowe
2. Otyłość
3. Cukrzyca
4. Nowotwory
5. Osteoporoza
6. Choroby przewodu pokarmowego
7. Choroby zębów (próchnica)
nieprawidłowe żywienie, niedobór witamin, jodu nadmierne spozycie nasyconych kwasów tłuszczowych, niedobór błonnika, nadmierne spozycie soli i alkoholu, zbyt mało owoców i warzyw, dużo cukrów prostych mała aktywność fizyczna, palenie papierosów, NT, zaburzenia lipidowe
4) Rodzaje otyłości
Otyłość gynoidalna (pośladkowo- udowa)
-wystepuje głównie u kobiet,
-dotyczy przede wszystkim dolnych części ciała (ud, bioder, pośladków), obwód ramion nieznacznie powiększony
Otyłość androidalna (brzuszna, wisceralna)
-występuje częściej u mężczyzn
-obejmuje górne partie ciała (ramiona, kark, brzuch)
-w jamie brzusznej tłuszcz gromadzi się w dużych ilościach w otoczeniu ważnych życiowo narządów, co prowadzi do uniesienia przepony, pogorszenia wentylacji płuc, otłuszczenia mięśnia sercowego;
Ryzyko otyłości brzusznej- na podst. pomiaru obwodu talii (cm):
M >120 bardzo wysokie >110 K
110- 120 wysokie 90-109
80-99 niskie 70-89
<80 bardzo niskie <70
Otyłość uogólniona:
-ilość tkanki tłuszczowej zwiększa się w obrębie całego ciała, często przyrost masy ciała od wczesnego dzieciństwa- objawy dysplastyczne i pofałdowania skóry: fartuch tłuszczowy, pasy tłuszczowe wokół bioder i w okolicy śródbrzusza.
I stopień otyłości -BMI 30,0-34,5;
II stopień otyłości- BMI 35,0- 39,9;
III stopień otyłości- BMI >40, 0
5) Klasy czystości wody oraz stopień zanieczyszczenia wód w Polsce
-stan czystości wód powierzchniowych ocenia się porównując właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne ze standardami jakości wód;
-o zaliczeniu wód do klasy czystości decyduje wskaźnik najbardziej niekorzystny;
- w ciągu ostatnich lat zmniejszyła się długość nadmiernie zanieczyszczonych rzek;
-głównym problemem jezior jest przyspieszona eutrofizacja (zakwity glonów, spadek przeźroczystości, deficyty tlenu);
-w 2005 roku mieliśmy3,3% jezior I-wszej klasy czystości i 49,2%- II-giej
Klasy czystości wód:
Klasyfikacja trójstopniowa
Klasa I - źródło zaopatrzenia ludności w wodę pitną, jako źródło zaopatrzenia przemysłu spożywczego i innych gałęzi przemysłu wymagających tej klasy czystości wody oraz hodowli ryb łososiowatych (ok.2,9%)
Klasa II - źródło zaopatrzenia w wodę hodowli zwierząt, do celów rekreacji, sportów wodnych i kąpielisk oraz do hodowli ryb z wyjątkiem łososiowatych(ok.20,3%)
Klasa III - źródło zaopatrzenia w wodę zakładów przemysłowych z wyjątkiem tych, dla których wymagana jest klasa I i II oraz do celów nawodnienia terenów rolnych i ogrodniczych (ok.33%)
Reszta to wody pozaklasowe.
Klasyfikacja pięciostopniowaI. Klasa pierwsza Wody powierzchniowe w tej klasie charakteryzują się bardzo dobrą jakością.II. Klasa druga o charakterze dobrym.III. Klasa wody zadowalające.IV. Klasa czwarta niezadowalającej jakości.V. Klasa piąta wody złej jakości.
6) Zasady higieny w gabinecie zabiegowym
Gabinet zabiegowy charakteryzuje duży poziom ryzyka zakażeń, do których może dochodzić przez skażone drobnoustrojami narzędzia, sprzęt i powierzchnie. Dotyczy to wyposażenia, które penetruje przez skórę, wnika do jałowych przestrzeni ciała oraz penetruje system naczyniowy. Wyposażenie to wymaga wstępnej dezynfekcji, oczyszczania poprzez mycie, a następnie sterylizacji. Wymagania te stosują się do narzędzi wielokrotnego użytku, służących do zabiegów związanych z naruszeniem ciągłości tkanek, bądź wymagających kontaktu z błoną śluzową lub uszkodzoną skórą (jak np. opatrunki i zdejmowanie szwów przy użyciu sprzętu medycznego). Inne narzędzia i sprzęty, mogące łatwo ulec zanieczyszczeniu krwią lub innym materiałem zakaźnym (jak np. kozetka lekarska, fotel do iniekcji dożylnych i pobierania krwi), należy dezynfekować preparatami o szerokim spektrum działania, za każdym razem w przypadku zanieczyszczenia oraz po zakończeniu dnia pracy. Kozetka lekarska powinna być pokryta prześcieradłem jednorazowego użytku, zmienianym dla każdego pacjenta. Dotyczy to także stołu do pielęgnacji niemowląt.
-Mycie i dezynfekcję całego pomieszczenia i sprzętów powinno się przeprowadzać codziennie po zakończeniu dnia pracy.
-Sterylizacja narzędzi musi być przeprowadzana według stosownych metod i zasad oraz z wykorzystaniem odpowiedniego aparatu sterylizacyjnego i właściwych metod kontroli skuteczności jego działania. Każde narzędzie powinno być poddane dezynfekcji natychmiast po użyciu, następnie powinno zostać starannie oczyszczone i wysuszone, a dopiero po tych zabiegach skierowane do sterylizacji.
-Odpady powstające w gabinecie zabiegowym. Zużyty sprzęt jednorazowego użytku, materiały opatrunkowe, rękawiczki itp., powinno się gromadzić w specjalnych pojemnikach i utylizować zgodnie z zasadami przyjętymi dla tego rodzaju odpadów. Przedmioty ostre, jak igły, po użyciu należy wrzucać do specjalnych plastikowych pojemników o twardych, nieprzekłuwalnych ściankach. Po napełnieniu do 3/4 objętości pojemniki należy zamknąć i traktować jak inne odpady medyczne. Pojemniki na skażony sprzęt i materiały powinny być oznaczone czerwonym kolorem
7) Promowanie zdrowia w pracy - cele i zasady
Promocja zdrowia to połączenie działań edukacyjnych, organizacyjnych, ekonomicznych i środowiskowych w celu krzewienia zdrowia. A zatem promocję zdrowia należy rozumieć jako umacnianie zdrowia w szerszej skali społecznej poprzez skoordynowane działania oświatowe i wychowawcze, tworzenie odpowiednich przepisów prawnych, sprzyjająca politykę społeczną, kształtowanie warunków dla racjonalnego żywienia i innych zachowań prozdrowotnych, a także ochronę środowiska bytowania i pracy ludzkiej. Wyróżnia się następujące obszary działań: kształtowanie prozdrowotnej polityki, tworzenie wpływowych grup społecznych na tym polu, wzmacnianie oddolnych działań na rzecz zdrowia, rozwijanie indywidualnych umiejętności i postaw służących zdrowiu, reorientacja służby zdrowia.
Promocja koncentruje się na zdrowiu (w szerokim znaczeniu tego słowa) a nie na chorobie. Celem działań, w którym uczestniczą jednostki, grupy i społeczeństwo jest zwiększenie zdrowia (jego potencjału), lepsze samopoczucie i jakość życia. Aby to uzyskać człowiek powinien;
- posiadać odpowiednią wiedzę, postawy i umiejętności dotyczące zdrowia
-chcieć i mieć możliwości:
*leczenia chorób,
*zapobiegania chorobom,
*zdrowego stylu życia,
*zmieniania swojego środowiska fizycznego i społecznego, tak aby sprzyjały zdrowiu i dobremu samopoczuciu.
A więc- zakład pracy promujący zdrowie jest to społeczność, która:
-podejmuje starania, aby poprawić swoje samopoczucie i zdrowie,
-uczy się jak żyć zdrowo i tworzyć środowisko sprzyjające zdrowiu,
-dąży do rozwiązywania problemów, planuje ich rozwiązanie i dokonuje ewaluacji działań