SOCJOLOGIA 07/05/2011
GLOBALNE PROCESY SPOŁECZNE (rozwój i niedorozwój)
Raport o rozwoju ludzkim HDI UNDP - dla zainteresowanych (wyszukiwarka)
Teorie rozwoju światowego (ostatnia do zapamiętania)
Geneza globalizmu
Karol Marks XIX w., myśliciel angielski
Ekonomia rządzi ludzkim życiem. W społeczeństwie istnieją dwie klasy: wyzyskująca i wyzyskiwana, wyzyskiwacze to burżuazja, wyzyskiwani to robotnicy.
Kapitalizm = zasada posiadania własności prywatnej i pogoń za zyskiem. Konflikt między klasami: Proletariusze wszystkich krajów - łączcie się.
Włodzimierz Lenin:
Imperializm jest najwyższym stadium kapitalizmu
Kiedy wyczerpią się możliwości sprzedawania - robotnicy nie będą mieli za co kupować - kapitalizm upadnie
Już teraz konflikty o zasoby prowadzą do wojny
Szkoła zależności (dependyści)
Zależność:
- procesy ekonomiczne i społeczne w krajach słabo rozwiniętych (peryferyjnych) są zdeterminowane przez rozwój gospodarek krajów, tworzących centrum światowego kapitalizmu
Imanuel Wallerstein
Kiedyś istniały mini - systemy, które mogły przeradzać się w imperia światowe
Od XVI w. zaczyna się rozszerzać na cały świat system kapitalistyczny, oparty na dominacji wysokorozwiniętego centrum nad dostarczającymi surowców i taniej siły roboczej peryferiami; w wymianie pośredniczą półperyferie
Międzynarodowy porządek ekonomiczny wg Wallersteina
Peryferie - niedemokratyczna forma rządów, eksport surowców, import towarów przemysłowych, bieda, brak zabezpieczenia socjalnego
Półperyferie - państwa pośredniczące
Centrum - demokracje, państwo dobrobytu, wysokie zarobki, import surowców, eksport towarów przemysłowych
Nożyce cen:
Centrum się bogaci - peryferie biednieją, ceny produktów przetworzonych rosną, ceny surowców spadają.
Pomiar rozwoju
1990: Mahbub ul Khan i Amartya Sen
Najważniejsze odkrycie: brak korelacji między poziomem dochodu a poziomem zdrowotności i wykształcenia
Odrzucenie mitu samoregulacyjnego się rynku (K. Polanyi)
Inside Job - anatomia kryzysu (film na you tube - z tłumaczeniem)
Wskaźnik rozwoju ludzkiego przeformułowany:
Zdrowie
- oczekiwana długość życia w momencie narodzin
Wykształcenie
- średnia liczba lat spędzonych w szkole
- oczekiwana liczba lat w systemie edukacji
Poziom życia
- PKB per capita
Rozwój od 1990 r. jest nierówny.
Postęp:
130 mln ludzi wydźwigniętych ze skrajnego ubóstwa (Indie i Chiny)
2 mln mniej zgonów dzieci w ciągu roku
30 mln dzieci więcej chodzi do szkoły
1,2 miliarda ludzi uzyskało dostęp do czystej wody
Problem:
2,5 miliarda ludzi żyje za mniej niż 2 dolary dziennie
Co godzinę 1200 dzieci umiera na uleczalne choroby (10 mln)
115 mln dzieci jest ciągle poza szkołą; dzieci w Azji Południowej chodzą dwukrotnie krócej do szkoły niż w krajach bogatych
Ciągle 1 miliard ludzi nie ma dostępu do czystej wody
18 państw o łącznej populacji 460 mln ludzi zanotowało spadek wskaźnika rozwoju społecznego w latach 90-tych
Cele milenijne:
Cel 1: wyeliminować skrajne ubóstwo i głód
Cel 2: zapewnić powszechne nauczanie na poziomie podstawowym
Cel 3: promować równość płci i awans społeczny kobiet
Cel 4: ograniczyć umieralność dzieci
Cel 5: Poprawić opiekę zdrowotną nad matkami
Cel 6: ograniczyć rozprzestrzenianie się HIV/Aids, malarii i innych chorób zakaźnych
Cel 7: zapewnić ochronę środowiska naturalnego
Cel 8: stworzyć globalne partnerskie porozumienie na rzecz rozwoju
EGZAMIN - test jednokrotnego wyboru, na 4 pytania z testu, na 5 kilka opisowych
Makrosocjologia, mikrosocjologia - czym się różnią?
Wielcy socjologowie - prekursorzy, po jednym zdaniu na temat każdego z nich (jest ich 5)
Co to jest socjalizacja? Rodzaje i podział
Co to jest konformizm? (informacyjny i normatywny)
3 eksperymenty (z kreskami, z prądem, z więzieniem)
Poligymia, poliandria
Monogamia seryjna
Kultura - dowolna definicja
Kultura masowa - co to jest?
Koncepcja zderzenia cywilizacji Hemintona
Co to jest religia? (definicja z sacrum i profanum)
Monoteizm i politeizm
Koncepcja centrum i peryferie
Wskaźnik rozwoju ludzkiego - co to jest?
Co to jest grupa pierwotna? Grupa a zbiorowość.