Teoria ekologii społecznej Parka i Burgesa. Podstawowe założenia.
Teoria ekologii społecznej to teoria socjologiczna ujmująca społeczeństwo w ścisłym powiązaniu ze środowiskiem przyrodniczym.
Teoria ta powstała w latach 20. XX w.
Główną problematyką amerykańskiej socjologii okresu międzywojennego była społeczność lokalna. Zainteresowanie tą problematyką ukształtowało się głównie w kręgu tzw. szkoły chicagowskiej; była to grupa kilku badaczy skupionych wokół Roberta Park'a. Park zwrócił uwagę na przestrzenne uwarunkowanie zjawisk społecznych. Nawiązując do ekologii wprowadził pojęcie EKOLOGII SPOŁECZNEJ.
W naturalnej historii skupisk ludzkich występuje naturalna tendencja do rozmieszczania ludności wg. określonego i powtarzalnego wzoru.
Poszczególne strefy powstające w skupiskach ludzkich stanowią naturalne obszary wyrózniające się nie tylko położeniem przestrzennym, ale i określonymi cechami społecznymi zamieszkałych tam ludzi. Te cechy to: poziom dochodów, zawód, przynależność etniczna, religijna, obyczaje, tradycja, mentalność, jezyk. Te cechy społeczne wynikają zarówno z miejsca jakie dana sfera zajmuje w całości ludzkiego organizmu, jak i tradycji ludności napływowej.
Naturalnym stanem miasta i jego ludności jest zmiana.
Główne procesy zachodzące w przestrzeni miejskiej to koncentracja, centralizacja, segregacja, inwazja i sukcesja. Zasadnicze procesy społeczne odbywają się w mieście i można je przedstawić na mapach i diagramach.
W zbiorowości terytorialnej mamy doczynienia z walką o byt, konkurencja i chwilową współpracę, jak w przyrodzie. W społeczeństwie panuje konsensus, porozumiewanie się, solidarność, dzięki kontroli społecznej oraz dzięki komunikowaniu się i działaniom społecznym społeczeństwo to nie jednostki, ale osoby, które nie tylko zajmują określone miejsce w przestrzeni ale zajmują też miejsce moralne- status przyznawany im przez inne osoby, zgodnie z wyznawanymi normami społecznymi.
Podstawowe procesy miasta to konkurencja i współpraca. Konkurencja-rywalizacja, walka o lepsze miejsce w przestrzeni. Współpraca- konkurencja jest modyfikowana przez zależności wynikające z współżycia w ramach jednego środowiska. Prowadzi do podz. Funkcji i pracy. Naturalne procesy współżycia zbiorowości i środowiska społecznego zostają zmienione przez organizacje oraz kulturę, która tworzy instytucje społeczne. Te inst. Wykorzystują prawidłowości funkcjonalne, takie że w każdej zbiorowości istnieje pewne centrum - jest to dzielnica gospodarcza, która przyciąga do siebie pozostałe obszary i różnicuje je oraz spełnia funkcje ekonom i kulturalne.
Koncentracja i centralizacja naturalna tendencja do skupiania się w określonej instytucji w pewnym obszarze np. powstanie dzielnic handlowych, przemysłowych, mieszkaniowych. Pewnym aspektem jest proces segregacji, czyli selekcji. Wynik segregacji to jednorodność obszarów pod względem typu ludności tam zamieszkującej, jej specjalizacji zawodowej, przynależności etnicznej, wykształcenia.
Centralizacja: skupianie ludności i instytucji w danej społeczności. Dla realizacji celów i zagospodarowania potrzeb np. skupianie się instytucji rządowych w stolicy danego państwa gdyż wpółzawodnictwo i chęć do emigracji prowadzi do procesu selekcji.
Sukcesja - „tam gdzie się narodziłem, tam dziedziczę”, przejmowanie przestrzeni życiowej (domów, firm itd.) „po rodzinie”. Rodzina stara się pomnożyć swoje dobra tak, by kolejnemu pokoleniu przekazać więcej...
Dominacja - „przetrwa najlepiej przystosowany”, ten, kto jest silniejszy tzn. lepiej przystosowany do panujących warunków utrzyma swoją pozycję (np. miejsce pracy, miejsce w społeczności...) i/lub zdobędzie lepszą.