Socjalizm Utopijny
Charakterystyka ogólna:
zdecydowana krytyka kapitalizmu, połączona ze wskazywaniem jego wad i sprzeczności.
krytyka wyzysku klasowego
głoszenie idei demokracji politycznej i społecznej
elementy fantazji i utopii
brak precyzyjnego obrazu przyszłego społeczeństwa
brak precyzyjnego obrazu dróg prowadzących do przyszłego społeczeństwa
próba dotarcia do wszystkich klas społecznych w tym działaczy politycznych i oświeconych monarchów (mieli się oni stać motorem socjalistycznych przemian)
rozwój przede wszystkim we Francji i w Anglii
Główne nurty:
kierunek industrialny (Claude Henri, hrabia de Saint-Simon: Klod Anri hrabia San Simą)
projekt budowy społeczeństwa wg. nauk ścisłych, praw matematycznych i fizycznych
walka z ubóstwem
system ma dążyć do maksymalizacji wytwórczości
nawoływanie do budowy społeczeństwa industrialnego (opartego na przemyśle) nastawionego na użyteczność i produkcję
twierdzenie o braku sprzeczności między interesami robotnika i pracodawcy
postulat zastąpienia rządów politycznych rządami specjalistów od gospodarki
antyindywidualizm
rystryktywny stosunek do własności prywatnej
interwencjonizm państwowy
brak nacjonalizacji środków produkcji
kierunek kolektywistyczny (Robert Owen: Robert Ołen, Charles Fourier: Szarl Furie)
Robert Owen (przemysłowiec, dobrowolnie poprawiał warunki pracy i płacy w swoim gospodarstwie, chciał założyć osadę komunistyczną, w której występowałaby wspólna własność):
społeczeństwo komunistyczne, bez wyzysku i niesprawiedliwości
społeczeństwo to powstaje na drodze perswazji
odrzucenie rewolucji i walki klasowej
tworzył kolektywne gospodarstwa rolne i inne przedsięwzięcia oparte na ideach uczciwej wymiany, opartej na wkładzie pracy, wspólnej własności, które jednak szybko bankrutowały (np. londyński bazar w 1832r.)
Charles Fourier (syn bogatego kupca)
sprzeciw wobec anarchii gospodarki kapitalistycznej, której powodem jest „rozproszenie własności oraz wolne lichwiarstwo (banki) i wolne kłamstwo (handel)”
postulat przeprowadzenia reformy społecznej bez rewolucji
projekt budowy stowarzyszeń wytwórców i konsumentów (falang), opartych na wspólnej własności, które miały zaspokajać wszelkie potrzeby i zapewniać urozmaiconą pracę bez przymusu (próbowali je utworzyć jego uczniowie)
jedna falanga: ok. 1600 osób zamieszkujących falanster (budynek na obszarze ok. 400ha, otoczony zabudowaniami gospodarskimi i urządzeniami dostarczającymi członkom wszelkich dóbr i usług)