Dzieje Tristana i Izoldy - romans rycerski, napisany przez Josepha Bediera, na podstawie wcześniejszych, licznych przesłanek. W odróżnieniu od chansons de geste, romanse rycerskie mają bardziej rozbudowaną i skomplikowana fabułę. Tytuł wskazuje, że w utworze są opisane czyjeś dzieje - chronologicznie, opowiedziane przez narratora, bez wgłębiania się w psychikę bohaterów.

Czas akcji: wczesne średniowiecze, po wprowadzeniu religii chrześcijaństwa, nie dający się bliżej określić.

Miejsce akcji: krainy po obu brzegach kanału La Manche: Kornwalia (zamek Tyntagiel), Lonia, Bretania, Irlandia.

Czas i miejsce są baśniowe.

Losy miłości Tristana i Izoldy, którzy na statku wypili napój miłosny i zakochali się w sobie bez pamięci. Nie mogli być razem, ponieważ Izolda Jasnowłosa była żoną Marka, króla Kornwalii. Długi czas spotykali się potajemnie, ale w końcu Tristan został wygnany przez Marka z kraju. Kochankom nie było dane żyć ze sobą długo i szczęśliwie. W końcu, z powodu zemsty zazdrosnej i upokorzonej żony Tristana, Izoldy o Białych Dłoniach, Tristan i Izolda Jasnowłosa umierają, a na ich grobie wyrasta krzak głogu - symbol miłości, trwającej nawet po śmierci.

Treść: problem nieszczęśliwej miłości, wywołanej magią (napój miłosny)

Tristan:

- na początku prawy rycerz,

- wierny wasal króla Marka,

- dzielny i odważny (walczy z Morhołtem, ze smokiem),

- nie boi się śmierci (ciężko ranny każe wysłać się na morze w łodce),

- udaje się do Irlandii, aby zabić smoka i zdobyć Izoldę Jasnowłosą na żonę dla króla Marka,

- zostaje pokonany przez miłość: aby spotykać się z Izoldą, cudzołoży, kłamie, oszukuje, zabija.

- miłość doprowadziła go do klęski jako rycerza.

Izolda:

- córka króla Irlandii,

- zna się na magii, dwa razy ratuje życie Tristana,

- gwałtowna, impulsywna,

- okrutna: skazuje swoją służebną Brangien na śmierć, ale potem tego żałuje,

- zmienna, popędliwa,

- kocha Tristana, jest mu wierna,

- sprytna i przebiegła.

Król Marek:

- idealny władca,

- sprawiedliwy, łatwo przebacza,

- Tristana traktuje jak syna,

- litościwy,

- honorowy.

Tristan i Izolda wspólnie cierpią tęsknotę, smutek i żal nieszczęśliwej miłości. Kłamią, oszukują i cudzołożą, ale nie czują się winni, bo robią to z miłości.

Wszystkie postaci są typowe: prawy rycerz, piękna księżniczka, sprawiedliwy król, wierna służebna (Brangien). Pojawiają się elementy magiczne, nie ma określonego czasu i miejsca, jest walka ze smokiem: Dzieje Tristana i Izoldy to baśń. Jest uniwersalnym mitem o miłości zwyciężającej śmierć.

Obyczajowość średniowieczna w Dziejach...:

- wychowanie Tristana na prawego rycerza: umiejętność sztuki władania bronią, poczucie honoru, rycerskiego słowa, gra na harfie, sztuka myśliwska

- opisy pojedynków, np. walka Tristana i Morhołta, walka Tristana ze smokiem (motyw baśniowy)

- obok elementów fantastycznych (magicznych) istnieje religia chrześcijańska (Sąd Boży Izoldy, pustelnik Ogryn)

- opis orszaku królewskiego,

- średniowieczna hierarchia społeczna: król, jego wasale, rycerze, mieszczanie, służba.

*(MNC)*

---