Bieżąca ewidencja operacji w księgach rachunkowych
Pod jaką datą ująć w księgach rachunkowych zakup, np. paliwa do samochodu służbowego, udokumentowany fakturą VAT, wystawioną 5 lutego, jeśli pracownik dostarczył ją do spółki 10 lutego 2010 r. i w tym dniu odebrał pieniądze z kasy (wcześniej zapłacił z własnych środków)? Mamy również wątpliwości jak ujmować faktury zakupu towarów przychodzące pocztą (np. faktura wystawiona 1 lutego, która wpłynęła do spółki 11 lutego 2010 r.). Wystawienie i wpływ faktur ma miejsce w tym samym miesiącu. Czy takie dokumenty powinny zostać zaksięgowane pod datą wystawienia, czy też pod datą wpływu do spółki?
Ustawa o rachunkowości nie reguluje wprost problemu przedstawionego w pytaniu. Niemniej jednak w przedmiotowej sprawie należy mieć na uwadze zasadę memoriału (art. 6 ust. 1 ww. ustawy), w myśl której w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami, dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Jest to zasada o generalnym charakterze i ma zastosowanie do ujęcia w ewidencji bilansowej jednostki wszystkich operacji gospodarczych. Zatem w księgach rachunkowych danego okresu sprawozdawczego powinny zostać ujęte zarówno przychody, jak i koszty dotyczące tego okresu.
W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o rachunkowości, do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić, w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym. Zapisów w księgach rachunkowych dokonuje się (zgodnie z art. 23 ustawy o rachunkowości) w sposób trwały, bez pozostawiania miejsc pozwalających na późniejsze dopiski lub zmiany. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera należy stosować właściwe procedury i środki chroniące przed zniszczeniem, modyfikacją lub ukryciem zapisu. Zapis księgowy powinien zawierać co najmniej:
1) datę dokonania operacji gospodarczej,
2) określenie rodzaju i numer identyfikacyjny dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu oraz jego datę, jeżeli różni się od daty dokonania operacji,
3) zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji, z tym że należy posiadać pisemne objaśnienia treści skrótów lub kodów,
4) kwotę i datę zapisu,
5) oznaczenie kont, których dotyczy.
Zapis księgowy zawiera m.in. datę dokonania operacji gospodarczej oraz datę zapisu. Z danych zawartych w pytaniu wynika, iż faktury VAT otrzymane pocztą, zostały wystawione i wpłynęły do jednostki w tym samym miesiącu. W takim przypadku mogą one zostać wprowadzone do ksiąg rachunkowych pod datą otrzymania lub pod datą wystawienia, w zależności od ustaleń polityki rachunkowości. Jeżeli jednak faktura zostanie wystawiona w jednym miesiącu, a wpłynie do jednostki w miesiącu następnym, będzie miała zastosowanie zasada memoriału. Ustawa o rachunkowości wymaga ponadto, aby księgi rachunkowe były prowadzone bieżąco (art. 24 ust. 5). Warunek ten jest spełniony, jeżeli m.in. ujęcie wpłat i wypłat gotówką, czekami i wekslami obcymi oraz obrotu detalicznego i gastronomii następuje w tym samym dniu, w którym zostały dokonane. Oznacza to, że w przypadku dostarczenia przez pracownika pytającej spółki faktury VAT na zakup paliwa po kilku dniach od dnia zakupu, rozliczenie tego zakupu w kasie powinno być ujęte w raporcie kasowym pod datą wypłaty środków pieniężnych pracownikowi. |