Chód prawidłowy:
-Chód jest serią cyklicznych, naprzemianstronnych ruchów kończyn i tułowia, powodujących przemieszczenia środka ciężkości ciała do przodu.
-Częścią aktywną chodu jest przenoszenie środka ciężkości, a reaktywną-wykonywanie kroków oraz ruchy kończyn górnych.
-Chód jest najbardziej ekonomiczny, gdy pacjent potrafi w prawidłowy sposób przenosić ciężar ciała na obie kończyny.
Chód jest:
-Automatyczny, ekonomiczny i rytmiczny
-Szybkość: 0,91 do 1,51 m/s albo 112-120 kroków na minutę
-Długość kroków: ok. 78cm
-Szerokość ścieżki: ok8 cm
-Faza podporowa/przenoszenia: 60/40
-Powyżej 70 kroków/min włącza się kontrrotacja tułowia
-Powyżej 70 kroków jest normalny i osobniczo charakterystyczny
-Chód cechuje się rytmiczną i płynną zmianą poszczególnych jego faz, których czas trwania powinien być jednakowy tak dla jednej, jak i dla drugiej nogi
-Osie dynamiczne stóp powinny być stawiane równolegle do siebie, a kolejność ich obciążenia następująca: pięta - brzeg boczny - przodostopie- uniesienie pięty - odbicie
W czasie chodu obserwujemy harmonijne współruchy tułowia i kończyn górnych.
OCENA:
Wyznacznik I - boczne przemieszczenia miednicy w czasie ruchu chodu.
-określa konieczność bocznych przesunięć miednicy w czasie chodzu, wynikających z na przemian stronnego obciążania kończyn dolnych, determinujących drogę OSC w płaszczyźnie poprzecznej. W fazie obciążania właściwego miednica musi znajdować się w takim położeniu by rzut S.C. znajdował się nad płaszczyzną podporu ograniczoną do powierzchni stopy KD podporowej.
-W momencie gdy druga noga przyjmie funkcję podporową miednica podąża w jej stronę, co wymaga złożonych ruchów odcinka L kręgosłupa i ST. Biodrowych składających się z przywodzenia, odwodzenia i rotacji.
Wyznacznik II- ustawienie miednicy i obu stawów biodrowych w płaszczyźnie czołowej w fazie podporu jednonóż.
-Miednica ustawia się lekko ukośnie opadając w stronę KD przenoszonej . ST. Biodrowy kończyny podporowej ustawia się w przywiedzeniu, którego wartość kątowa wynosi okoló 5 stopni. ST. Biodrowy KD przenoszonej jest o tę samą wartość odwiedziony.
-Miednicę przed większym opadaniem w kierunku KD podporowej powstrzymuje mm. Pośladkowy średni strony podporowej. Jego niewydolność manifestuje się większym opadaniem po stronie przenoszenia zwiększając zakres odwiedzenia i przywiedzenia w obu stawach - określany jest objawem Trendelenburg'a.
Wyznacznik III- ustawienie miednicy i obu ST. Biodrowych w płaszczyźnie poprzecznej w okresie podwójnego podporu.
-Miednica powinna zrotwać się w osi długiej głównej ciała w kierunku nogi wykrocznej rozpoczynającej podpór w jednocześnie ku tyłowi w stronę kończyny zakrocznej, w sumie po 5 stopni w obie strony. O tyle samo muszą zrotować się stawy biodrowe obu KKD- wykroczna na zewnątrz, zakroczna do wewnątrz.
Wyznacznik IV- Wielkość kąta zięcia stawu kolanowego w fazie pełnego podporu.
-Wynosi on około 5-20 stopni. Takie ustawienie kolana pozwala na chód z minimalną amplitudą wychyleń S.C. ciała w górę i w dół w płaszczyźnie strzałkowej zbliża sinusoidalną linię, po której ten punkt się porusza do prostej, co czyni marsz bardziej ergonomicznym.
-Marsz ze sztywnym kolanem zwiększa znacznie koszt energetyczny chodu(znaczące u osób cierpiących na dużą nadwagę, na cukrzycę, choroby układu sercowo naczyniowego, amputacje KKD).
Wyznacznik V- wielkość zgięcia stawu kolanowego w fazie przenoszenia
-To wymagana wielkość skrócenia czynnościowego KD w fazie przenoszenia gdy oś poprzeczna stawu skokowo- goleniowego mija płaszczyznę czołową. KD winna przemieszczać się do przodu dokładnie w płaszczyźnie strzałkowej poprowadzonej przez staw biodrowy.
-Miednica w tej fazie po tej właśnie stronie przenoszenia jest nieco obniżona( Wskaźnik II) co wymaga znacznego, funkcjonalnego skrócenia KD po to by mogła „zmieścić się między miednicą a podłożem”
-Skrócenie odbywa się w trzech stawach ale najważniejsze jest w ST. Kolanowym by chód był prawidłowy ST. Kolanowy musi mieć możliwość zgięcia do kąta 65 stopni.
Wyznacznik VI- kątowa wielkość zakresów ruchu stawów skokowo-goleniowych,]
-Kątowa wielkość ruchów stawów skokowo-goleniowych w płaszczyźnie strzałkowej, która jest potrzebna w prawidłowym chodzi musi wynosić od 15 stopni (początek przetaczania) do 20 stopni zgięcia (koniec fazy propulsji).
Wyznacznik VII- długościowy
-Długościowy- prawidłowy stereotyp chodu jako taki, którym kroki obu kończyn są równe.
-Skracanie kroku jednej strony powoduje utykanie będące wynikiem bólu bądź ograniczenia ruchomości prowadzących do zaburzenia koordynacji czyniąc go niepewnym i męczącym(skrajna odmiana krok dostawny).
Wyznacznik VIII-czasowy
-Czasowy - czas obciążenia obu kończyn winien być równy.
-Chód antalgiczny charakteryzuje się skracaniem czasu podporu, przeskakiwaniem nad bolącą kończyną. Pacjent wydłuża fazę podporu na jednej KD przygotowując drugą ostrożnie do kontaktu z podłożem poczym bardzo szybko wykonując współruchy tułowia i KKG stara przestawić KD nie bolącą, efektem czego jest nierówność kroków i zaburzenia wzorca.
Wyznacznik IX- koordynacyjny
-Koordynacyjny- polega na prawidłowej koordynacji tułowia i KKG z KKD. W warunkach prawidłowych ruchom KKD towarzyszą jednoimienne ruchy rotacyjne miednicy i różnoimienna rotacja barków z wymachem rąk.
-Im wyższa prędkość i dłuższy krok tym większa amplituda ruchów KKG i jej obręczy, które zapobiegają nadmiernemu wychyleniu miednicy w kierunku KKD i zmniejszaja amplitudę wychylenia ŚĆ w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej.
Wszystko to razem sprawia, że chód fizjologiczny jest: dwunożny, przedsiębieżny, naprzemienny, symetryczny, harmonijny.
Chód symetryczny to:
- chód izometryczny[jednakowy czas trwania kroku lewego i prawego]
- izochroniczny[jednakowy czas trwania kroku lewego i prawego]
-izotoniczny[identycznie zaangażowane mięśnie po obu stronach]
Zakresy ruchu warunkujące prawidłowy chód:
-staw biodrowy: zgięcie ~ 30 stopni; wyprost ~ 20 stopni
-staw kolanowy: zgięcie ~ 70 stopni; wyprost ~ 0 stopni
-staw skokowy: zgięcie ~25 stopni; wyprost ~15 stopni