Biafra (Republika Biafra) - państwo, które istniało w południowo-wschodniej Nigerii od 30 maja 1967 do 15 stycznia 1970. Jego nazwa pochodzi od Zatoki Biafra, część Zatoki Gwinejskiej.
NIGERIA - BIAFRA
W styczniu 1966 oficerowie nigeryjskiej armii, pochodzący z ludu Ibo, przeprowadzili nieudany zamach stanu. W maju i wrześniu tego samego roku doszło do masowych wystąpień wobec ludności Ibo w północnej Nigerii. Większość z 8 milionów członków ludu Ibo zamieszkiwało jednak ówczesny Region Wschodni. Gubernator wojskowy tego regionu, pułkownik Chukwuemeka Odumegwu Ojukwu ogłosił go niepodległym państwem ze stolicą w Enugu. Nowe państwo zostało uznane tylko przez kilka państw świata, w tym przez RPA. Głosy poparcia ze strony kraju prowadzącego politykę apartheidu, spowodowało jednak, że wiele rządów afrykańskich, sympatyzujących z ruchem, wstrzymało się od udzielenia poparcia secesjonistom.
Nigeria odpowiedziała początkowo na zbrojną rebelię blokadą ekonomiczną. W czerwcu 1967 zebrała siły wojskowe i rozpoczęła operację militarną. Początkowo wojska Biafry odnosiły sukcesy, wdzierając się nawet na terytorium Nigerii. Później jednak armii nigeryjskiej udawało się stopniowo zajmować kolejne tereny oderwanego regionu, zmuszając rebeliantów do kilkakrotnego przeniesienia stolicy Biafry, początkowo do miasta Aba, potem do Umuahia, na sam koniec do Owerri.
W 1970 Biafra, całkowicie spustoszona przez wojnę, była już na granicy upadku. Generał Ojukwu uciekł z kraju, a reszta terytorium Biafry powróciła do Nigerii. Ocenia się, że w trakcie konfliktu zginęło około milion osób, głównie z powodu głodu i chorób.
Wojny w Wietnamie
Nazywane Wojnami Indochińskim.
Wietnam włączony został do Indochin Francuskich w drugiej połowie XIX wieku.
Gdy w 1945 roku Japonia chyliła się ku upadkowi, Wietnamczycy uznali, że jest to sprzyjająca okazja do zdobycia niepodległości. Zaraz po zrzuceniu bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki - rozpoczęło się powstanie. A już 2 września 1945 roku przy poparciu USA - ogłoszono powstanie Demokratycznej Republiki Wietnamu.
Ale Wietnamczycy wciąż nie potrafili dogadać się z Francuzami i Chińczykami. Było to główną przyczyną Pierwszej Wojny Indiochińśkiej. Rozpoczęła się 20 listopada 1946 roku, obaleniem przez Francuzów rządu Wietnamskiego. Rozpoczęły się długotrwałe walki. Francja za wszelką cenę nie chciała stracić swoich kolonii, a Wietnam chciał utrzymać dopiero co zdobytą niepodległość. Krwawa, zacięta i bezwzględna wojna trwała 8 lat.
Wietnamczykom sprzyjała pogoda - ich naturalne środowisko - monsunowe deszcze nie przeszkadzały tak jak francuzom. Ostatecznie po szturmie Wietnamczyków - wojska francuskie poddały się 7 maja 1954.
Klęska wojsk kolonialnych przesądziła o losach zmagań o panowanie nad Wietnamem. Społeczeństwo francuskie nie chciało więcej rozlewu krwi i dalszych ofiar. Nowy premier, po przeprowadzonych w Genewie rokowaniach, musiał podpisać układy, które podzieliły Wietnam na dwie części według 17. równoleżnika: północną Demokratyczną Republikę Wietnamu (w istocie komunistyczną) oraz Republikę Wietnamu (znaną jako Wietnam Południowy), a Laosowi i Kambodży przyznały niepodległość.
Wojną wietnamską (drugą wojną indochińską) określa się działania militarne na Półwyspie Indochińskim w latach 1957-1975. Głównymi stronami konfliktu były z jednej strony Demokratyczna Republika Wietnamu (wspierana przez inne kraje komunistyczne).
Z drugiej strony Republika Wietnamu i wspierająca ją międzynarodową koalicja obejmująca: Stany Zjednoczone, Koreę południową, Tajlandię, Australię, Nową Zelandię i Filipiny.
Przyczyną konfliktu była zimna wojna. Państwa komunistyczne jak ZSRR i Chiny starały się wprowadzać rządy socjalistyczne w krajach trzeciego świata i lokować w nich swoje jednostki wojskowe. Jednym z takich krajów był Wietnam.
Pod koniec lat 50. stało się jednak jasne, że wietnamscy komuniści nie zamierzają rezygnować z opanowania całego terytorium dawnych Indochin Francuskich. Porozumienia genewskie z 1954 r. pozwoliły im na zdobycie trwałej bazy terytorialnej i zaplecza ludzkiego. Po ustabilizowaniu swojej władzy w Wietnamie Północnym, komuniści ponownie rozpoczęli przygotowania do ekspansji na południe. A Stany Zjednoczone nie mogły na to pozwolić. Rozpoczęła się Druga Wojna Indochińska - w 1957 były to raczej sporadyczne zamachy komunistów, ale to miało się niedługo zmienić. W lipcu 1964 r. amerykański prezydent Lyndon B. Johnson wydał rozkaz zwiększenia obecności militarnej w Wietnamie Południowym. Wysłano tam doradców wojskowych zwiększając łączną liczbę wojsk USA w tym kraju do 21 tys. USA rozpoczęło działania zbrojne. Podczas nalotów dywanowych na masową skalę stosowano napalm i defolianty, aby zniszczyć dżunglę, która była oparciem partyzantki wietnamskiej. Na gęsto zaludnione tereny Amerykanie zrzucali specjalne bomby rozrywające tzw. bomby kulkowe i ananasowe.
Toczono krwawe walki, masakrowano miasta i wioski cywilów. Był to pierwszy konflikt tak nagłaśniany przez media - opinia publiczna mogła śledzić każdy dzień tej okropnej wojny. A wieści nie były optymistyczne. Mimo trzech lat pobytu - wojska amerykańskie nie potrafiły jednoznacznie pokonać partyzantów z Vietcongu (Co znaczy dosłownie = wietnamski komunista). Spadło zaufanie i poparcie ludności oraz samego prezydenta USA. Władzę przejął Nixon - zagorzały antykomunista - która nadal starał się wygrać wojnę wietnamską.
Wojska amerykańskie mordowały ludność cywilną i paliły wioski - były tak samo brutalne i bezwzględne jak partyzanci Vietcongu. W 1969 rozpoczęły się rozmowy pokojowe w Paryżu. Amerykanie nie wzmacniali się - w przeciwności do komunistów którzy chcąc wykorzystać okazję - rozpoczęli intensywne przygotowania do ostatecznego ataku, który rozpoczął się w 1975 roku. Nixon stracił władzę w związku z aferą Watergate - więc tym samym - nie przysłał wsparcia, gdyż nowe władze, już nie zgodziły się na to. 30 kwietnia 1970 Republika Wietnamu przestała istnieć, a władzę przejęli komuniści. W efekcie polityki nowego reżimu, w ciągu następnych 14 lat życie straciło ok. 300 tysięcy osób. Drugie tyle uciekło do Tajlandii.
W styczniu 1957 reaktywowano Czeczeńsko-Inguską ASRR, rehabilitując jej wcześniejszych mieszkańców i zezwalając im na powrót do domów.
Pierwsza wojna w Czeczenii
Procesy pieriestrojki oraz rozpad ZSRR doprowadziły do odrodzenia się w Czeczenii nastrojów niepodległościowych. W październiku 1991 w wyborach prezydenckich zwyciężył były generał radzieckiego lotnictwa Dż. Dudajew, twórca partii Droga Islamu oraz przywódca Kongresu Czeczenów, który proklamował w listopadzie 1991 niepodległość Czeczenii. Rosja odpowiedziała wprowadzeniem w listopadzie 1991 stanu wyjątkowego w Czeczenii i sąsiedniej Inguszetii, a także wysłała nieudaną ekspedycję wojskową, która została zablokowana przez oddziały Dudajewa na lotnisku w stolicy kraju Groznym. W grudniu 1991 od Czeczenii oddzieliła się Inguszetia. Moskwa nałożyła na Czeczenię blokadę ekonomiczną.
Od 1994 nasiliła się ingerencja Rosji w sprawy Czeczenii (popieranie opozycji czeczeńskiej, inspirowanie zamachów na prezydenta Dudajewa, m.in. marzec 1992 i maj 1994). W grudniu 1994 trzy kolumny pancerne wojsk rosyjskich (ok. 50 tys. żołnierzy) wdarły się na terytorium republiki. Do walki z nimi przystąpiło ok. 20 tys. bojowników czeczeńskich stawiających zaciekły opór. Rosjanie zdobyli Grozny (styczeń 1995) oraz główne miasta czeczeńskie: Argunu, Gudermesu i Szali (marzec 1995). Przejęli kontrolę nad krajem powołując marionetkowy rząd republiki z gen. N. Koszmanem jako premierem. Działania zbrojne charakteryzowały się dużym okrucieństwem, symbolem którego stała się eksterminacja ludności wsi Samaszki dokonana w kwietniu 1995. Sukcesy rosyjskie zmusiły Czeczenów do podjęcia akcji terrorystycznych (m.in. czerwiec 1995 zajęcie przez oddziały Sz. Basajewa szpitala w Budionnowsku i wzięcie 890 zakładników). Rozpoczęte negocjacje doprowadziły do podpisania w lipcu 1995 układu rosyjsko-czeczeńskiego, przewidującego zakończenie walk, złożenie broni przez czeczeńskich bojowników oraz wycofanie większości wojsk rosyjskich. Kwestię przyszłości politycznej republiki miano określić w 2001. Na złożenie broni zdecydowała się jedynie część oddziałów czeczeńskich.
Wojna przyniosła ogromne zniszczenia kraju. Straty rosyjskie wyniosły ok. 3,5 tys. żołnierzy. Szacuje się, że po stronie Czeczenów zginęło ok. 30-40 tys. osób. W kwietniu 1996, w wyniku rosyjskiego ostrzału rakietowego, zginął prezydent Dudajew, nowym prezydentem został Z. Jandarbijew. W maju 1996 B. Jelcyn i Z. Jandarbijew podpisują porozumienie o zawieszeniu broni, rozejm trwał do lipca, w sierpniu Czeczeni przeprowadzają udany atak na Grozny. 31 sierpnia 1996 zawarto kończące wojnę porozumienie w Chasawjurcie, pomiędzy szefem sztabu sił czeczeńskich A. Maschadowem a sekretarzem Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej A. Lebiediem, zastąpione podpisanym później traktatem pokojowym. W grudniu 1996 rosyjskie siły zbrojne wycofują się z terytorium. Na początku 1997 A. Maschadow zostaje wybrany prezydentem, jego rząd zostaje uznany prze Rosję. W maju 1997 prezydenci Rosji i Czeczeni, B.N. Jelcyn i A. Maschadow, podpisali na Kremlu formalne porozumienie pokojowe (zastępujące porozumienie z Chasawjurtu), normujące także wzajemne stosunki powojenne między obydwoma krajami (m.in. uczestniczenie Rosji w odbudowie Republiki Czeczenii).
Druga wojna w Czeczenii
Pomimo oficjalnego zakończenia działań zbrojnych na granicy systematycznie dochodziło do ataków oddziałów rosyjskich oraz uprowadzeń rosyjskich urzędników i wojskowych (m.in. W. Własowa maj 1998, gen. G. Szpiguna marzec 1999). 1997-1999 w Czeczenii doszło również do licznych porwań obywateli z różnych krajów świata. Ponownej eskalacji konfliktu sprzyjało także wspomaganie przez bojowników islamskich z Czeczenii (m.in. S. Basajewa) rebelii w Dagestanie 1999 oraz udzielanie schronienia powstańcom. Strona rosyjska oskarżała także Grozny o szkolenie terrorystów, którzy we wrześniu 1999 dokonali pięciu zamachów bombowych w rosyjskich miastach.
Od września 1999 Rosja koncentrowała nad granicami republiki liczącą ponad 150 tys. armię, a jej lotnictwo dokonywało nalotów na Czeczenię. Prezydent Maschadow ogłosił w październiku 1999 stan wojenny na terenie republiki "z powodu rosyjskiej agresji" oraz wezwał do ogłoszenia "świętej wojny". Siły rosyjskie w Czeczenii, dowodzone przez gen. W. Kazancewa, szybko zajęły ważne czeczeńskie rejony, wkraczając w grudniu 1999 na przedmieścia stolicy. Działania zbrojne zmusiły ponad 190 tys. Czeczenów do emigracji do sąsiedniej Inguszetii, gdzie koczują w tragicznych warunkach. W Czeczenii walczy ok. 12-15 tys. bojowników, w tym 1,5 tys. najemników zagranicznych. W lutym 2000 rosyjskie oddziały przejmują Grozny, znaczna część miasta została zrównana z ziemią. W czerwcu 2000 A. Kadyrow został szefem prorosyjskiej administracji czeczeńskiej. 2001 W. Putin przekazuje kontrolę nad operacjami w Czeczenii Federalnym Służbom Bezpieczeństwa (FSB), S. Iliasow zostaje czeczeńskim premierem. W 2001 konflikt nie słabnie, rosyjskie oddziały łamią prawa człowieka, a czeczeńscy partyzanci występują przeciwko oddziałom rosyjskim. Rosyjski rząd traktuje operację w Czeczenii jako antyterrorystyczne działania skierowane przeciwko fundamentalistom islamskim związanym z Al-Kaidą.
We wrześniu 2001 ma miejsce czeczeńska ofensywa w Gudermesie. W listopadzie 2001 w Moskwie odbywają się, pierwsze od 1999, rozmowy na temat ustanowienia pokoju pomiędzy wysłannikiem A. Maschadowa A. Zakajewem i wysłannikiem Rosji W. Kazancewem.
W październiku 2002 czeczeńscy partyzanci zajmują moskiewski teatr na Dubrowce żądając wycofania rosyjskich oddziałów z Czeczenii, w wyniku akcji przeprowadzonej przez rosyjskie oddziały specjalne ginie 170 osób.
W marcu 2003 odbyło się referendum (zbojkotowane przez czeczeńskich partyzantów), większość opowiedziała się za projektem konstytucji republikańskiej uznającej Czeczenię za część Federacji Rosyjskiej. W wyborach prezydenckich w październiku 2003 zwyciężył Achmad Kadyrow - wybory zbojkotowały rosyjskie organizacje praw człowieka, także nie uczestniczyli w nich zachodni obserwatorzy.
W 2004 w zamachu ginie były prezydent Z. Jandarbijew. W maju 2004, również w wyniku zamachu bombowego, ginie A. Kadyrow. W sierpniu na stanowisko prezydenta wybrano Ału Ałchanowa.
W marcu 2005 ginie Asłan Maschadow, zastrzelony w swojej kryjówce w Tołstoj Jurcie, w trakcie akcji rosyjskich służb specjalnych.
W marcu 2006 premierem promoskiewskiego rządu został kandydat Ałchanowa - Ramzan Kadyrow (syn Achmada Kadyrowa), współodpowiedzialny za masowe łamanie praw człowieka, zbrodnie wojenne, porwania i tortury. Za jego zabicie Sz. Basajew oferuje 25 tys. dolarów.
W czerwcu 2006 rosyjska armia zabija przywódcę czeczeńskich mudżahedinów Abdula Chalim Sadułajewa.
W lipcu 2006 rosyjska Federalna Służba Bezpieczeństwa poinformowała o zabiciu Sz. Basajewa.
WOJNA WIETNAMSKA 1964 - 1973
1. Przyczyny:
Układy genewskie nie były przestrzegane przez oba państwa Wietnamskie. W 1965 r. Premier państwa południowowietnamskiego NGO DINH DIEM w wyniku referendum proklamował Republikę Wietnamu Południowego (WRP), stając się jej prezydentem. Był on przeciwnikiem wspólnych wyborów, obawiając się ich sfałszowania przez DRW i narzucenia komunizmu w całym kraju. W tej sytuacji płn. Wietnam przystąpił do tworzenia na terenie RPW komunistycznej partyzantki - Viet Congu, wymierzonej przeciwko rządom Diema. Od 1957 r., rozpoczęły się pierwsze walki partyzanckie, z upływem czasu przybierające na sile i wspierane przez regularne jednostki armii północnowietnamskiej. W grudniu 1960 r. Viet Cong powołał do życia Narodowy Front Wyzwolenia Wietnamu Południowego, otwarcie wysuwajacy hasło zjednoczenia kraju pod rządami komunistycznymi. Sytuacja w Wietnamie wywołała zaniepokojenie Stanów Zjednoczonych, które w obawie przed rozszerzaniem się wpływów komunistycznych w Azji Południowo - Wschodniej oraz ze zobowiązaniami wynikającymi z podpisanego w 1954 r. Paktu SEATO udzieliły Południowemu Wietnamowi poważnego wsparcia wysyłając doradców wojskowych i duże ilości sprzętu. 1 listopada 1963 r. Z inspiracji amerykańskich służb specjalnych doszło w Sajgonie do wojskowego zamachu stanu, podczas którego zginął coraz bardziej niepopularny w społeczeństwie Diem. Prezydentem dzieki poparciu armii południowowietnamskiej został NAUGYEN VAN THIEU.
2. Przebieg:
2 sierpnia 1964 r. Północnowietnamskie kurty torpedowe zaatakowały w Zatoce Tonkińskiej jeden z niszczycieli amerykańskich, co umożliwiło prezydentowi Lyndonowi Johnsonowi wydanie rozkazu podjęcia działań militarnych przeciwko DRW. Amerykanie rozpoczęli wówczas bombardowanie Wietnamu Północnego i obszarów na południu, kontrolowanych przez siły Viet Congu. Jednocześnie stale zwiększali kontyngent swoich wojsk, który pod koniec 1965 r. Osiągnął ok. 180 tys. Żołnierzy, a w 1967 r. Ponad 400 tys. Żołnierzy. Niewielkie kontyngenty wojsk wysłały także Australia, Korea Południowa, Nowa Zelandia, Tajlandia i Filipiny. Armia południowowietnamska liczyła ok. 400 tys. Żołnierzy, jednakże na skutek infiltracji komunistów była w znacznym stopniu zdemoralizowana. Wojska amerykańskie dowodzone przez gen. Westmorelanda stosowały taktykę desantów lotniczych na tereny opanowane przez Viet Cong. Lotnictwo zaczęło używać także napalmu i środków chemicznych. Wietnam Północny otrzymał ogromne wsparcie w sprzęcie wojennym od ZSRR i Chin, które wysłały nawet ok. 300 tys. armię „ochotników”. 30 stycznia 1968 r armia DRW i siły Viet Congu rozpoczęły niespodziewanie wielką ofensywę przeciwko Wietnamowi Południowemu, zwaną ofensywą Tet, której plany opracował gen. Nauygen Vo Giap. Zaatakowane zostały prawie wszystkie większe miasta i wioski, w tym także Sajgon. Zacięte walki toczyły się do 25 lutego 1969 r. Siłom komunistycznym udało się jedynie przejściowo zdobyć dawną stolicę Wietnamu Hue, gdzie dokonały one masowych mordów ludności cywilnej. Rosnące straty wojsk amerykańskich oraz pacyfistyczny ton informacji prasowych spowodowały narastanie protestu społecznego w samych Stanach Zjednoczonych. Pod naporem opinii publicznej prezydent Johnson ogłosił 31 marca 1968 r. zawieszenie bombardowań DRW, a w maju Amerykanie i przedstawiciele rządu północnowietnamskiego rozpoczęli w Paryżu wstępne negocjacje pokojowe.
Nowy prezydent USA - Richard Nixon zainicjował w marcu 1969 r. „wietnamizację wojny”, która miała polegać na rezygnacji z udziału wojsk amerykańskich w wojnie, przy utrzymaniu pomocy wojskowej dla armii południowo wietnamskiej. Paryskie rokowania pokojowe zakończyły się podpisaniem 27 stycznia 1973 r. porozumienia o zawieszeniu bronii. Jego stronami były: Stany Zjednoczone, Wietnam Południowy, DRW, i przedstawiciele VIET CONGU. Ustalono wówczas wycofanie wojsk amerykańskich z Wietnamu, przy jednoczesnym pozostawieniu wojsk DRW na zdobytych terenach Wietnamu Południowego. W Marcu 1973 r. z Wietnamu wyjechały ostatnie oddziały sił USA.
3. Skutki:
Wietnam* Północny pomimo zawartego porozumienia w styczniu 1975 r. wspólnie z Viet Congiem rozpoczął wielką ofensywę, zajmując do kwietnia pozostałe obszary Wietnamu Południowego. W marcu wojska południowowietnamskie poniosły klęskę w dolinie Mekongu, a 30 IV padł Sajgon, co stanowiło zakończenie wojny. Na zdobywtych terenach DRW rozpoczął masowe egzekucje ludności oraz deportacje i tworzenie „obozów reedukacyjnych”.
W wojnie wietnamskiej zginęło 55 tys. żołnierzy amerykańskich, a* 300 tys. odniosło rany. Straty w sprzęcie wyniosły m.in. ponad 900 samolotów. Wojska południowowietnamskie straciły ok. 300 tys. żołnierzy, a DRW z Viet Congiem ok. 500 tys. zabitych i 2 mln rannych.
* Wojna zakończyła się klęską polityczną Stanów Zjednoczonych, a społeczeństwo amerykańskie odzyskało nadszarpnięte morale dopiero w okresie prezydentury Ronalda Regana i Georga Busha.
Konsekwencją* wojny wietnamskiej był także wzrost wpływów DRW na terenie Laosu i Kambodży, w której odzdziały północnowietnamskie pomogły w zdobyciu władzy przez komunistyczną partyzantkę Czerwonych Khmerów.
W* 1979 r. doszło do konfliktu wietnamsko - chińskiego. Jego bezpośrednią przyczyną był atak jaki wojska wietnamskie przeprowadziły w grudniu 1978 r. na Kampuczę, obalając cieszący się poparciem Chin reżim Czerwonych Khmerów.
17 lutego 1979 r. armia chińska dowodzona* przez DENGa XIAOPINGa przekroczyła granicę z Wietnamem. Po spustoszeniu czterech nadgranicznych prowincji, niespodziewanie wycofała się ona 6 marca na pozycje wyjściowe.
Po obaleniu Kampuczy totalitarnego* reżimu Pol Pota doszło do wybuchu wojny domowej, która trwała do 1993 r. Mediacje pomiędzy zwalczającymi się ugrupowaniami prowadzone przez ONZ doprowadziły w Kambodży w maju 1993 r, do przeprowadzenia wyborów i przekształcenia jej w monarchię konstytucyjną, na czele z królem SIHANUKIEM. Wietnam w latach 90 - tych zachowując ustrój socjalistyczny zaczął dokonywać transformacji gospodarczej w kierunku akceptacji gospodarki wolnorynkowej, rozpoczęło się również wychodzenie tego państwa z izolacji międzynarodowej.
+ kongo i somalia