Doping to sztuczne zwiększanie sprawności organizmu za pomocą środków farmakologicznych.

Podział dopingu:

I. środki pobudzające (stymulatory),

II. narkotyczne środki przeciwbólowe,

III. środki moczopędne (diuretyki),

IV. środki anaboliczne (sterydy),

V. hormony peptydowe - amfetamina najbardziej popularne.

Narkotyczne środki przeciwbólowe np. morfina obniżają reakcję organizmu, osłabionego, uzależniają psychicznie.

Środki moczopędne - niebezpieczne środki, podaje się je jak ktoś ma problemy z krążkiem, które odwadniają. Sportowcy to biorą przed zawodami by być lekkim, np. w zapasach i po to by nikt nie wykrył, że ktoś brał inne środki dopingowe.

Sterydy - zabijają agresją w zawodniku i wpływają na sylwetkę, są niebezpieczne, powodują takie zmiany (kobiety, mężczyźni) jak:

• patologiczny wzrost agresji,

• zaburzenia psychiczne,

• choroby wątroby,

• zatory w układzie krwionośnym, wylewy krwi do mózgu, zmiany na skórze, zawały.

Zmiany u kobiet:

• zanikają gruczoły sutkowe,

• zanika owulacja,

• zaburzenia w

• męska barwa głosu,

• męski zarost,

• przerost łechtaczki,

• męska sylwetka.

Zmiany u mężczyzn:

• zanik jąder,

• zaburzenia zaniku plemników,

• powiększenie sutków,

• impotencja.

Hormony peptydowe - mają podobne działanie jak sterydy. Inne metody peptydowe. Zawodnicy wyjeżdżali np. do Meksyku wchodzili na wysoką gore na okres ok. 2tyg. W ciele produkuje się więcej orytocytów (są ich nawet miliony). Potem wracają, pobiera im się krew, przechowuje się w banku krwi i przed zawodami dostają ja z powrotem podczas transfuzji. Mają więcej czerwonych krwinek WRND pływaczki żeby dla wydolności, zachodziły w ciąże i na krotki czas potem ja usuwali żeby dochodziło do zmian fizjologicznych w organizmie.

Układ oddechowy

Drogi oddechowe narządy pomocnicze płuca

• jama nosowa, - przepona,

• gardło, - mięśnie międzyżebrowe.

• krtań,

• tchawica,

• oskrzela.

W drogach oddechowych występuje nabłonek migawkowy, którego zadaniem jest zatrzymanie zanieczyszczeń.

Krtań - jest narządem glosotwórczym znajdują się w niej fałdy zwane strunami głosowymi. Krtań dysponuje możliwością otwierania się lub zamykania. Do zamykania wlotu do krtani służy chrząstka zwana nagłośnią. W momencie zamykania kęsów pokarmów nagłośnia zamyka wejście do dróg oddechowych. Jeżeli z jakiś powodów tak się nie stanie może dojść do zadławienia.

Płuca są narządem parzystym o gąbczastej strukturze. Najdrobniejszym elementem składowym płuc są pęcherzyki płucne w którym odbywa się wymiana gazowa. Płuco lewe jest mniejsze od prawego ma dwa płaty, prawy ma trzy płaty ze względu na ułożenie serca.

Procesy zachodzące w układzie oddechowym i tkankach:

• wentylacja płuc,

• wymiana gazowa,

• oddychanie (wewnątrz komórkowe).

Wentylacja płuc: wdech i wydech.

	Wdech	Wydech
Faza	Czynna - wymaga energii do skurczu mięśni.	Bierna - nie wymaga energii.
Mięśnie międzyżebrowe	Kurczą się - unoszą klatkę piersiową.	Rozliżniają się - klatka piersiowa opada.
Przepona	Kurczy się - przemieszcza w dół.	Rozluźnia się i przemieszcza się ku górze.

C - pojemność zalegająca to powietrze które nigdy w życiu z nas nie wyjdzie, powietrze zalega sprawia, ze płuca nie odpadają, mieszają się z powietrzem wydychanym, nagrzewa go, nawilża.

B - pojemność życiowa ile w twoich płucach może się znaleźć przy maksymalnym wdech i wydechu. Ok. 4200cm ³ powietrza.

A - pojemność oddechowa pomiędzy spokojnym wdechem, a wydechem to około pół litra.

	Powietrze wdychane	Powietrze wydychane
Tlen	21%	~ 17%
Dwutlenek węgla	0,04%	4%

Wymiana gazowa:

Atmosfera naczynie krwionośne tkanki

W tkankach tlenu jest mało, wiec na zasadzie dyfuzji przenikanie do tkanki. Produktem gzowym jest dwutlenek węgla.

W mechanicznym procesie wydech CO₂ będzie wyrzucony do atmosfery. Wymiana gazowa zachodzi w dwóch miejscach:

1. między pęcherzykami płucnymi a krwią,

2. między krwią a tkankami.

Oddychanie.

Substratem oddychania jest C₆H₁₂O₆ w spalaniu zawsze będzie podlegała glukoza. Jako produkty uboczne tego procesu powstanie CO₂, H₂O i energia.

C₆H₁₂O₆ + 6O₂ -> 6CO₂ + 6H₂O

Glukoza energia

Oddychanie tlenowe

Substratem oddychania wewnątrzkomórkowego jest glukoza. W procesie utlenowania daje ona energie, a produktem ubocznym jest CO₂ wydalany przez drogi oddechowe. Może również zdarzyć się tzw. oddychanie beztlenowe. W przypadku deficytu tlenu glukoza przekształca się w kwas mlekowy, który wywołuje w mięśniach tzw. zakwasy.

Układ krwionośny

• serce,

• naczynia krwionośne,

• krew.

Mięsień sercowy jest odżywiany przez naczynia wieńcowe.

Fazy pracy serca:

1. skurcz przedsionków przy otwartych zastawkach przedsionkowo - komorowych.

2. Skurcz komór przy zamkniętych zastawkach przedsionkowo - komorowych i otwartych zastawkach komorowo - tętniczych.

3. Wypoczynek - krew napływa do przedsionka.

Naczynia krwionośne:

• tętnice - wyprowadzają krew z serca,

• żyły - doprowadzają krew do serca.

Duży obieg krwi:

Lewa komora -> aorta -> tętnice w całym ciele -> naczynia włosowate narządu -> żyły w całym ciele -> żyły główne -> prawy przedsionek

Mały obieg krwi:

Prawa komora -> pień płucny -> tętnice płucne -> naczynia włosowate pęcherzyków płucnych -> żyły płucne -> lewy przedsionek

Parametry przy pracy serca badane w diagnostyce:

• tętno (tętnice promieniowe-u zdrowego człowieka, szyjne u człowieka po wypadku).

Tętno - reakcja ścian tętnic na fale krwi wyrzucone przez komorę serca. Norma 75-80 uderzeń na min. 120 u niemowlaka.

Ciśnienie tętnicze:

• 120/80 mmHg - książkowa norma,

• 140 - nadciśnienie tętnicze.

W szpitalu:

• EKG,

• UKG.

Krew

Osocze elementy morfotyczne

Związki związki erytrocyty leukocyty trombocyty

Nieorganiczne organiczne

(w tym H₂O)

albumina globulina fibrynogen

erytrocyty - zwane inaczej krwinkami czerwonymi w 1mm krwi człowieka:

• mężczyzna ok. 5mln,

• kobieta ok. 4,5mln.

Zawierają hemoglobine (czerwony barwnik), transportuje krew.

Hemoglobina

1czastka hemoglobiny wiąże 4 cząstki tlenu i

powstaje nietrwały związek OKSYHEMOGLOBINA.

Leukocyty to białe krwinki 1mm³ ok. 8tys nie powinna przekroczyć 10tys. Mają funkcje odpornościową.

Trombocyty inaczej płytki krwi odpowiadają za krzepnięcie krwi. W zdrowym ciele ok. 300tys.

Grupy krwi

Gr. A

Gr. B

Gr. AB

Gr. 0

Grupa krwi	Dawca	Biorca
A B AB 0	A, AB B, AB AB A, B, AB, 0	A, 0 B, 0 A, B, AB, 0 0

Rh - rezus (Rhesus) - grupa małp.

Rh + - 85% - Rh posiada

Rh - - 15% - nie posiada Rh.

Transfuzja krwi:

Rh - → Rh -

Rh + → Rh +

Rh - → Rh +

Konflikt serologiczny

Układ pokarmowy

• jama ustna,

• gardło,

• przełyk,

• żołądek,

• jelito cienkie,

• jelito grube,

• odbyt,

• ślinianki,

• trzustka,

• wątroba

układ pokarmowy = przewód pokarmowy + gruczoły

W układzie pokarmowym zachodzą dwa procesy: trawienie i wchłanianie.

Trawienie - to przekształcenie pokarmu w postać płynną, w której znajdują się łatwe do wchłaniana produkty rozkładu węglowodanów, białek i tłuszczy.

Związki chemiczne	Enzymy trawienne	Efekt (produkt trawienia)
Węglowodany	AMYLAZY: ślinowa, trzustkowa, jelitowa.	GLUKOZA
Białka	PROTEAZY: żołądek, trzustka.	AMINOKWASY
Tłuszcze	LIPAZA: - dwunastnica (sok trzustkowy).	KWASY TŁUSZCZOWE (glicerol)

Proces trawienia:

• jama ustna : maja miejsce dwa procesy:

---