OJCOSTWO

Przepisy prawa dotyczące ustalania ojcostwa

VI. Ustalenie ojcostwa i nadanie dziecku nazwiska ojca.
Ustawa z dn. 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r., Nr 9, poz. 59 z późn. zm.)

Istnieją trzy sposoby ustalania ojcostwa:

    * domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki - dotyczy dzieci urodzonych w małżeństwie,
    * uznanie dziecka przez ojca,
    * ustalenie ojcostwa przez sąd.

W jakich okolicznościach przyjmuje się, że dziecko pochodzi od męża matki?

Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa lub przed upływem 300 dni od jego ustania lub unieważnienia, przyjmuje się, że ojcem dziecka jest mąż matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia separacji.

WYJĄTEK: Jeżeli przed upływem tych 300 dni matka ponownie wyszła za mąż, przyjmuje się, że ojcem dziecka jest drugi mąż. Jeżeli nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki, albo domniemanie to zostało obalone, ustalenie ojcostwa może nastąpić poprzez uznanie dziecka przez ojca albo na mocy sądowego ustalenia ojcostwa.

Na czym polega uznanie dziecka?

Uznanie dziecka przez ojca to oświadczenie ojca, że dziecko od niego pochodzi. Dziecko jest uznawane:

    * przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego,
    * w sytuacjach wyjątkowych (np. niebezpieczeństwo grożące życiu ojca) - przed notariuszem lub terenowym organem administracji państwowej,
    * za granicą - przed polskim konsulem.

W jakich okolicznościach można uznać dziecko?

Można uznać dziecko bez względu na jego wiek, zarówno małoletnie jak i pełnoletnie, już poczęte, ale nie narodzone. Możliwe jest uznanie tylko takiego dziecka, co do którego brak jest ustalenia ojcostwa. Dlatego dziecko mężatki może być uznane dopiero po zaprzeczeniu ojcostwa jej męża. Do uznania dziecka (niepełnoletniego) potrzebna jest zgoda matki, a w przypadku, gdy uznanie ma dotyczyć dziecka pełnoletniego - jego zgoda.

Kiedy można żądać sądowego ustalenia ojcostwa?

Ojcostwa można dochodzić przed sądem, gdy ojciec nie uznał dziecka dobrowolnie. Pozew należy złożyć do wydziału rodzinnego sądu rejonowego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego, czyli ojca dziecka. Złożenie takiego pozwu jest wolne od opłat. Domniemywa się, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiem-dziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka. Domniemanie to może być obalone.

Sprawdź jakie badania wykonuje się na ustalenie ojcostwa:

Wykaz badań na ustalenie ojcostwa

(T-S) - badaniom poddaje się dziecko, matka i domniemany ojciec do celów sądowych. Analiza od 11 do 41 niekodujących układów.

(T-SE) - badanie ekspresowe do celów sądowych. Badaniom poddaje się dziecko, matka i domniemany ojciec (analiza trwa 10 dni roboczych). Analiza od 11 do 41 niekodujących układów.

(T-OMW) - badanie mikrośladowe (włosy z cebulkami) badaniom poddaje się dziecko i domniemany ojciec do celów prywatnych. Analiza od 11 do 41 niekodujących układów.

(T-OMK) - badanie mikrośladowe (sucha plama krwi) badaniom poddaje się dziecko i domniemany ojciec do celów prywatnych. Analiza od 11 do 41 niekodujących układów.

(T-OMKN) - badanie mikrośladowe (sucha plama krwi) badaniom poddaje się dziecko i domniemany ojciec do celów prywatnych. Analiza od 11 do 18 niekodujących układów.

(T-OMS) - badanie mikrośladowe (smoczek, szczoteczka do zębów, guma do żucia, grzebień, pośliniony znaczek pocztowy) badaniom poddaje się dziecko i domniemany ojciec do celów prywatnych. Analiza od 11 do 41 niekodujących układów w zależności od potrzeb.

(T-OME) - badanie mikrośladowe ekspresowe, badaniom poddaje się dziecko i domniemany ojciec do celów prywatnych.
Analiza od 11 do 41 niekodujących układów w zależności od potrzeb.

(T-OE) - badanie ekspresowe na ustalenie ojcostwa do celów prywatnych.(10 dni roboczych od momentu otrzymania materiału do analizy). Analiza od 11 do 41 niekodujących układów w zależności od potrzeb.

(T-02/03/krew/wymaz) - badaniom poddają się dziecko i domniemany ojciec lub dziecko, matka i domniemany ojciec z pobraniem krwi lub wymazu w laboratorium do celów prywatnych.
Analiza od 11 do 41 niekodujących układów w zależności od potrzeb.

(T-O3P) - badaniom poddaje się dziecko, obowiązkowo matka i domniemany ojciec do celów prywatnych. Analiza 11 niekodujących układów. Potwierdzenie ojcostwa wynosi P>0,999 a wykluczenie ojcostwa 100%.

(T-O3) - badaniom poddaje się dziecko, matka i domniemany ojciec do celów prywatnych. Analiza od 11 do 41 niekodujących układów w zależności od potrzeb.

(T-O2) - badaniom poddaje się dziecko i domniemany ojciec do celów prywatnych. Analiza od 11 do 41 niekodujących układów w zależności od potrzeb.

(T-O2N) -badaniom poddaje się dziecko i domniemany ojciec do celów prywatnych. Analiza od 11 do 18 niekodujących układów.

(T-OD) - badanie każdej osoby dodatkowej do celów prywatnych. Analiza od 11 do 41 niekodujących układów w zależności od potrzeb.

(Ekspertyza) - Doradztwo i opiniowanie w sprawach spornego ojcostwa i identyfikacji osobników na indywidualne zlecenie adwokatów lub osób prywatnych. Usługa obejmuje koszt pracy biegłego w konkretnej sprawie, w tym wydanie pisemnej opinii lub ekspertyzy.

(Doradztwo) - Doradztwo w sprawach spornego ojcostwa i identyfikacji osobników na indywidualne zlecenie osób prywatnych.
Usługa obejmuje koszt doradztwa w zakresie przeprowadzenia badań genetycznych w konkretnej sprawie, w tym wydanie pisemnej lub ustnej opinii.

Badanie do celów sądowych (T-S)

Jeśli wyniki badań miałyby zostać wykorzystane w procesach o ustalenie, zaprzeczenie lub wykluczenie ojcostwa oraz do innych celów dowodowych prosimy o kontakt telefoniczny, gdyż w takim wypadku materiał do badania (krew, wymaz z policzka u małych dzieci), musi być pobrany przez upoważnionego pracownika laboratorium i poprzedzony sporządzeniem specjalnego, szczegółowego protokołu.

W takim badaniu muszą uczestniczyć prawni opiekunowie dziecka wraz ze swoimi dowodami osobistymi oraz badane dziecko.

W jaki sposób jest to możliwe?

Każda komórka naszego ciała zawiera materiał genetyczny zapisany w kwasie dezoksyrybonukleinowym (DNA). Materiał genetyczny dziecka pochodzi w połowie od ojca i od matki, dlatego analizując wybrane fragmenty DNA dziecka, matki oraz ojca, możemy ustalić stopień pokrewieństwa.

Wyniki testów umożliwiają wykluczenie ojcostwa z całkowitą 100% pewnością lub też jego potwierdzenie z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością rzędu 0,999999999, przy założeniu że matka i domniemany ojciec nie są ze sobą spokrewnieni.

Możliwe jest również przeprowadzenie testów bez udziału matki (materiał genetyczny tylko dziecka i domniemanego ojca), w tym przypadku wykluczenie ojcostwa również wynosi 100%, a potwierdzenie ojcostwa jest rzędu 0,999999. Istnieje niewielka możliwość wyniku nie rozstrzygającego.

Przy badaniu podstawowym T-03P badaniom poddają się dziecko, domniemany ojciec i obowiązkowo matka dziecka. Analizowane jest 11 niekodujących układów. W tym przypadku wykluczenie ojcostwa wynosi 100% a potwierdzenie ojcostwa jest rzędu 0,999.

Kto i w jakim czasie może żądać sądowego ustalenia ojcostwa?

Sądowego ustalenia ojcostwa może żądać zarówno samo dziecko, jak i jego matka, a także prokurator. Matka może żądać ustalenia ojcostwa tylko do czasu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Gdy dziecko osiągnie pełnoletność - tylko o­no może żądać ustalenia ojcostwa. Wystąpienie pełnoletniego dziecka o ustalenie ojcostwa nie jest ograniczone w czasie i nie przedawnia się, tzn. może o­no wystąpić z pozwem o ustalenie ojcostwa w każdej chwili. W przypadku niepełnoletniej matki - powództwo w jej imieniu wytacza jej przedstawiciel ustawowy, czyli jedno z rodziców lub inny prawny opiekun. Niedopuszczalne jest ustalenie ojcostwa przed urodzeniem się dziecka, można natomiast dochodzić tego ustalenia po śmierci dziecka.

W jakiej sytuacji nie jest konieczne przeprowadzenie postępowania sądowego o zaprzeczenie ojcostwa?

Jeżeli dziecko urodziło się w małżeństwie przed upływem 180 dni od ślubu, do zaprzeczenia ojcostwa męża wystarczy oświadczenie, że nie jest o­n ojcem. UWAGA! Oświadczenie takie nie jest wystarczające, jeżeli mężczyzna przed ślubem wiedział, że jego przyszła żona jest w ciąży lub współżył z nią przed ślubem, w okresie, kiedy dziecko zostało poczęte.

Czy w sprawie o ustalenie ojcostwa można jednocześnie wystąpić o alimenty?

Tak, w sprawach o ustalenie ojcostwa można dochodzić świadczeń alimentacyjnych dwojakiego rodzaju: dla dziecka o przysługujące mu bieżące alimenty, dla matki o pokrycie wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztami utrzymania przez 3 miesiące w okresie porodu. Z ważnych powodów (np. zły stan zdrowia dziecka lub matki, uniemożliwiający pracę) matka może żądać od ojca dziecka udziału w kosztach przez czas dłuższy niż 3 miesiące. Jeśli w czasie ciąży i porodu matka poniosła inne konieczne wydatki, może żądać, aby ich część poniósł ojciec dziecka. UWAGA! Dochodzenie powyższych świadczeń przedawnia się z upływem 3 lat od dnia porodu, czyli po upływie tego czasu nie możemy już żądać ich wypłacenia (spełnienia).

Kto i w jakim terminie może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa?

Z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa mogą wystąpić: matka dziecka - w ciągu 6 miesięcy od jego urodzenia, mąż matki dziecka - w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowie-dział się o urodzeniu dziecka przez żonę, dziecko - po osiągnięciu pełnoletności, nie później jednak niż w ciągu 3 lat od jej osiągnięcia, prokurator - zawsze, gdy wymaga tego ochrona praworządności. UWAGA! Terminy te są nieprzekraczalne. Nie jest zatem dopuszczalne uwzględnienie powództwa po ich upływie. Nie można zaprzeczyć ojcostwa po śmierci dziecka.

Kiedy dziecko nosi nazwisko ojca?

Dziecko urodzone w małżeństwie albo co do którego zachodzi domniemanie (patrz informacje o ustalaniu ojcostwa) nosi nazwisko ojca wtedy, gdy małżonkowie tak postanowili w oświadczeniu składanym podczas zawierania małżeństwa. Dziecko nosi nazwisko ojca, jeżeli uznał o­n dziecko, a więc nadanie dziecku nazwiska ojca następuje tu automatycznie. WYJĄTEK: Aby dziecko, które uznał ojciec, nosiło nazwisko matki, potrzebna jest zgoda matki lub innego przedstawiciela ustawowego dziecka, a także odpowiednie oświadczenie ojca. W przypadku sądowego ustalenia ojcostwa nadanie dziecku nazwiska ojca nie następuje automatycznie, gdyż nie ma takiego obowiązku. Aby dziecko nosiło nazwisko ojca potrzebne jest złożenie odpowiedniego wniosku. Wniosek taki składa dziecko albo jego przedstawiciel ustawowy, którym z reguły jest matka. UWAGA! Jeżeli dziecko ukończyło 13 lat, w obu sytuacjach (dobrowolne uznanie dziecka i sądowe ustalenie ojcostwa) potrzebna jest także jego zgoda na nadanie mu nazwiska ojca. Jeżeli nie ustalono ojcostwa - dziecko nosi nazwisko matki. Wniosek o nadanie dziecku nazwiska ojca składa się do sądu opiekuńczego. Od takiego wniosku nie pobiera się opłat wpisowych.

Kiedy dziecko może nosić nazwisko męża matki nie będącego ojcem dziecka?

Jeżeli matka małoletniego dziecka wyszła za mąż za mężczyznę, który nie jest ojcem dziecka, małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem USC oświadczenie, że dziecko będzie nosić nazwisko męża matki. Wniosek taki mogą złożyć tylko do czasu uzyskania przez dziecko pełnoletności. UWAGA! Jeżeli dziecko ukończyło 13 lat, konieczna jest jego zgoda (wyrażona przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywil-nego) na nadanie mu nazwiska męża matki. WYJĄTEK: Nadanie dziecku nazwiska męża matki jest niedopuszczalne, jeżeli nosi o­no nazwisko swojego ojca, chyba że nazwisko ojca zostało nadane na podstawie sądowego ustalenia ojcostwa.

Kto i w jakim terminie powinien zgłosić po urodzeniu dziecko do Urzędu Stanu Cywilnego?

Urodzenie dziecka należy zgłosić do USC ustnie w ciągu 14 dni. Zgłaszać mogą w kolejności:

    * ojciec,
    * lekarz,
    * położna albo inna osoba obecna przy porodzie,
    * matka, jeśli pozwala na to jej stan zdrowia.

Potrzebujesz skutecznych badań na ustalenie ojcostwa lub udowodnienie zdrady?

BIO GEN jest firmą świadczącą usługi na terenie Polski jak i poza jej granicami w skład których wchodzą badania na ustalenie ojcostwa oraz diagnostyka mikrośladowa na udowodnienie zdrady.

Wszystkie badania przeprowadzane są w renomowanym atestowanym polskim laboratorium genetycznym Zakładu Medycyny Sądowej w Warszawie, z którym BIO GEN współpracuje od wielu lat.

Laboratorium posiada prestiżowy certyfikat Międzynarodowego Stowarzyszenia Genetyki Sądowej (International Society for Forensic Genetics) wielokrotnie przyznawany naszemu laboratorium od wielu lat.

Jako jedyni w Polsce badamy (w zależności od potrzeb) od 11-stu do 41 niekodujących układów genomu ludzkiego z możliwością badania polimorfizmu chromosomu Y oraz mtDNA.

W szczególnie trudnych przypadkach istnieje także możliwość przeprowadzenia badania w oparciu o analizę układów VNTR metodą RFLP (analiza jedno- i/lub wielopunktowa).

Wszystkie analizy wykonujemy dwukrotnie, przez dwa niezależne zespoły eksperckie.
Następnie dokonujemy weryfikacji wyników i wydajemy Państwu opinię wraz z wynikiem badania.

Pobieranie materiału do badań ojcostwa i pokrewieństwa

Oferujemy Państwu Zestaw do Samodzielnego Pobierania Materiału, którym w sposób łatwy i nieinwazyjny pobiorą Państwo materiał od siebie i dziecka.

Materiałem do badania jest wymaz z błony śluzowej policzka, który można pobrać samemu, bez konieczności wizyty w laboratorium, w sposób bardzo prosty i nieinwazyjny, można go bezpiecznie stosować nawet u niemowląt.

Mikroślady

Mikroślady T-OMW i T-OMK (włosy z cebulkami, sucha plama krwi). Badanie można wykonać używając wyrwanego wraz z cebulką włosa lub z suchej plamy krwi od dziecka. Od domniemanego ojca możliwy jest wymaz z wewnętrznej strony policzka lub sucha plama krwi.

Mikroślady T-OMS (smoczek, szczoteczka do zębów, guma do żucia, grzebień, pośliniony znaczek pocztowy) od badanego dziecka i wymaz z wewnętrznej strony policzka lub sucha plama krwi od domniemanego ojca.

Diagnostyka mikrośladowa na udowodnienie zdrady

Oferujemy Państwu dwa zestawy badań mikrośladowych.

T-MPZ - Test genetyczny na udowodnienie zdrady (pełny)

Badanie obejmuje analizę bielizny kobiecej bądź prześcieradła z wyizolowaniem profilu genetycznego znajdującego się w kobiecej wydzielinie oraz porównanie tego profilu z innym materiałem genetycznym.

T-MNZ - Test genetyczny na udowodnienie zdrady (niepełny)

Badanie obejmuje analizę bielizny kobiecej bądź prześcieradła i stwierdzenie czy w kobiecej wydzielinie znajduje się męskie nasienie.

---