Piętno a tożsamość społeczna
Grecja: wypalane oznaki niewolnika/przestępcy
Chrześcijaństwo: cielesne oznaki świętości - wykwity
cielesne objawy zaburzeń fiz.
Hańba
Rozważania wstępne
Różne kategorie ludzi - konkretne zestawy atrybutów tożsamość społeczna (cechy osobiste i instrumentalne) oczekiwania normatywne
Nasze oczekiwania: efekt społeczny; charakter przypisany jednostce: pozorna tożsamość społeczna
Atrybut różniący kogoś od reszty jego kategorii kompromitacja piętno (nie musi to być piętno, mogą być inne rodzaje niezgodności między pozorną a rzeczywistą tożsamością społeczną)
Piętno - atrybut dotkliwie dyskredytujący
*Atrybut piętnujący jedną osobę, może potwierdzać tożsamość innej
Piętno - szczególny rodzaj relacji między atrybutem a stereotypem
Osoba zdyskredytowana (piętno wyraźnie widoczne) |
osoba dyskredytowalna
|
|
3 rodzaje piętna:
wszystkie piętna mają te same właściwości socjologiczne: gdy ktoś w normalnych interakcjach bez trudu akceptowany ma piętno, deprecjonuje ono wszystkie inne jego właściwości
|
|
|
Jednostka odizolowana, ale czuje się normalnie, obojętność wobec piętna (Romowie, ortodoksyjni Żydzi) |
Nosiciel piętna podziela nasze przekonania na temat tożsamości WSTYD, nerwowość, niepewność Rozdźwięk Ja a oczekiwania (samoponiżanie, nienawiść do siebie) Jednostka oczekuje szacunku i uznania ze wzgl. na niekwestionowane aspekty tożsamości społ., nie dostaje tego sama się nie akceptuje: Próba korekty podstawy upośledzenia NORMIFIKACJA Opanowanie niedostępnych Dziedzin Niekonwencjonalna interpretacja swojej tożsamości usprawiedliwienie dla niepowodzeń (ochrona emocjonalna) czasem cierpienie=życiowa mądrość |
|
Konfrontacja normals-napiętnowany: konfrontacja z przyczynami i skutkami piętna, niepewność, zakłopotanie osoba często definiowana przez swoje piętno nie podlega zwykłemu schematowi kulenie się/arogancja |
|
|
Reakcje na piętno:
napiętnowana nie jest w pełni człowiekiem
dyskryminacja zmniejszenie szans życiowych napiętnowanej
tworzymy ideologię tłumaczącą niższość napiętnowanej, „niebezpiecznej” osoby
uzasadniamy niechęć do napiętnowanej wynikającą z innych rzeczy
piętnujące określenia
przypisywanie innych wad/zdolności nadnaturalnych
piętno = kara
napiętnowani nie tylko nie popierają właściwej dla swojej grupy normy, ale i nie wcielają jej w życie
Swoi oraz zorientowani
Niezgodność: rzeczywista/pozorna tożsamość społeczna jednostki zaburzenie tożsamości społecznej:
odcięcie
jednostka stwierdza, że jest jedyna w swoim rodzaju
istnieją też współczujący ludzie:
napiętnowani (AA)
zorientowani: normalsi akceptowani,
dobrowolnie w „klanie”,
pracuje w instytucji
powiązanie z nosicielem piętna
NORMALIZACJA (piętno dobrowolne) - normals traktuje piętno jako coś normalnego; to mogą być trudne relacje
„kult” nosiciela piętna
napiętnowani to KATEGORIA tworzenie grup, relacji reprezentacja grupy na zewnątrz, publikacje (ideologia, poglądy)
Reprezentanci grupy: profesjonalizacja:
Przebywanie z normalsami - utrata reprezentatywności, piętno przestaje być podstawą do samookreślenia
Brak obiektywizmu odnośnie swojego piętna
Kariera moralna - przyczyna i skutek zaangażowania w analogiczny ciąg osobistych przystosowań; uczenie się swojego położenia, zmiany w koncepcji siebie.
Fazy socjalizacji/kariery moralnej:
osoba z piętnem poznaje i uwewnętrznia stanowisko normalsów (przekonania tożsamościowe szerszej społeczności - jak by to było mieć piętno)
jednostka uczy się, że nosi piętno i poznaje tego konsekwencje
Koordynacja tych faz i wzajemne ich oddziaływanie tworzą ważne wzorce, które są podstawą dalszego rozwoju i środkiem umożliwiającym rozróżnienia dostępnych dla nosiciela piętna karier moralnych.
Te wzorce to:
osoby z wrodzonym piętnem, socjalizowane do swojej niekorzystnej sytuacji nawet, gdy poznają i przyswajają standardy, których nie mogą spełnić
rodzina kloszem ochronnym dla dziecka - moment zetknięcia z innymi jest źródłem doświadczenia moralnego (w różnym momencie może to nastąpić - szkoła, pierwsza randka; może trafić do szkoły specjalnej - okazuje się, że należy do jakiejś innej grupy jednak)
osoba, która nabywa piętno później - redefinicja siebie, może być dezaprobata względem własnego Ja lub
dopiero później dowiaduje się, że zawsze była osobą dyskredytowaną - reorganizacja wizji własnej przeszłości
osoby poddane socjalizacji w obcym środowisku - i musi nauczyć się innego sposobu życia; kwestia jak traktują ją osoby sprzed napiętnowania i osoby, które poznaje po (to drugie często łatwiejsze)
Faza, gdy jednostka dowiaduje się o swoim piętnie jest ciekawa, bo wtedy właśnie zostanie ona zmuszona do nawiązania relacji z innymi napiętnowanymi, czemu może na początku towarzyszyć pewna ambiwalencja (sama uważa się za normalsa).
Karierę moralną trzeba rozpatrywać w odniesieniu do grupy przynależności napiętnowanej.
Doświadczenia determinują obecne postawy osób - doświadczenia z innymi naznaczonymi i normalsami oraz doświadczenia izolujące.
Kontrola informacji a tożsamość osobista
Dyskredytowani i dyskredytowalni
Osoba zdyskredytowana: rozbieżność między jej rzeczywistą a pozorną tożsamością. Normalsi widzą to zanim jeszcze nawiążą z tą osobą kontakt. Będziemy udawać, że wszystko jest OK., ale i tak może to być krępujące dla obu stron.
Osoba z piętnem może zachowywać się, jakby piętna nie było, albo było nieistotne - zwłaszcza skuteczne będzie to w przypadku osób dyskredytowalnych. Problemem jest tu kierowanie informacjami nt. swojego piętna (ujawnić/nie ujawnić) - POMIJANIE PIĘTNA.
Informacja społeczna - informacja dotyczy stałych cech osoby, jest refleksyjna i uosobiona (przekazywana przez osobę, której dotyczy i przez ekspresję ciała w obecności tych, którzy są odbiorcami).
Znaki komunikujące informację społeczną niezmiennie i regularnie dostępne i rutynowo poszukiwane i odbierane to SYMBOLE.
Symbole mogą przekazywać informację społeczną:
potwierdzając tylko to, co już wiemy, uzupełniać wizerunek danej osoby (obrączki)
mogą być podstawą roszczeń do prestiżu, specjalnej godności, pożądanej pozycji klasowej - symbole prestiżu
symbol statusu - symbol zajmowanej pozycji społecznej
symbol prestiżu ≠ symbol piętna, podkreślający szczególnie rozbieżność między tożsamościami rzeczywistą a pozorną
dezidentyfikatory - rozbijanie spójności wizerunku
rutynowo komunikują info społ.
znaki krótkotrwałe, które nie są zinstytucjonalizowane jako nośniki informacji - marginalna funkcja informacyjna
podnoszą prestiż: zdobyte punkty
dyskredytują niejawne roszczenia: wpadki
Niektóre znaki są po to, by właśnie komunikować jakąś informację (insygnia).
Znaki przekazujące info są:
- wordzone/niewrodzone
- trwałe/nietrwałe
- wiarygodne/ niewiarygodne
Symbole w różnych grupach społecznych mogą być oceniane pozytywnie lub negatywnie.
Osoba napiętnowana przebywając z inną osobą może jej przekazywać piętno, ono jest czasem zaraźliwe.
Widoczność społeczna
Konsekwencje płynące z prezentacji społecznej tożsamości ogółowi społeczeństwa w trakcie codziennych kontaktów mogą być niewielkie, ale ich suma może mieć wielką wagę.
Tożsamość osobista
Biografia
Biograficzni inni
Pomijanie piętna
Techniki kontroli informacji
Zakrywanie
Przystosowanie do grupy a tożsamość ego
Ambiwalencja
Zalecenia profesjonalistów
Przystosowanie do grupy
Przystosowanie poza grupą
Polityka tożsamości
Ja i jego „inny”
Odstępstwo i normy
Normalny dewiant
Piętno a rzeczywistość
Odstępstwa a dewiacja