05.04.2011
Masaż sportowy - Jest mechanicznym oddziaływaniem na skórę i mięśnie zawodnika w celu przywrócenia im optymalnych możliwości czynnościowych
Cele ogólne:
- usunięcie stanu zmęczenia mięśni po większych wysiłkach fizycznych,
- usunięcie z tkanek substancji szkodliwych i trujących,
- wzrost substancji mających znaczny wpływ na szybszą regenerację powysiłkową organizmu (histamina, adrenalina, arterenol).
Uwzględniając okresy cyklu treningowego, rodzaj wysiłku, wielkość obszarów oddziaływania wyróżnia się:
masaż podtrzymujący (kondycyjny)
masaż przedwysiłkowy (zapobiegawczy, startowy)
masaż międzywysiłkowy (regeneracyjny)
masaż powysiłkowy (treningowy)
Masaż podtrzymujący (kondycyjny) - stosowany jest w okresie przejściowym, tzw. roztrenowania, kiedy zawodnik nie uczestniczy w zawodach, gdy występują przerwy w regularnych treningach. Masaż ten może być łączony z innymi zabiegami, jak: sauna, kąpiele solankowe, masaże podwodne.
Cel:
- utrzymanie sprawności fizycznej i psychicznej sportowca,
- poprawa ogólnego samopoczucia.
Taki masaż wykonuje się 1 w tygodniu w przypadku, kiedy jest to masaż ogólny. Natomiast, gdy mamy do czynienia z masażem częściowym wykonuje się go codziennie lub co 2 dzień.
Masaż przedwysiłkowy (zapobiegawczy, startowy) - stosowany bezpośrednio przed maksymalnym wysiłkiem, przed startem w zawodach. Jest masażem rozgrzewającym mięśnie, stawy oraz miejsca, gdzie ścięgna przechodzą w brzuśce. Szczególną uwagę należy zwracać na miejsca, które uległy kontuzjom. Powinien uwzględniać charakter wysiłku, jakiemu poddany będzie sportowiec.
Cel:
- rozgrzanie biorących udział w wysiłku mięśni i stawów,
- doprowadzenie zawodnika do tzw. „psychicznej gotowości startowej”,
- skrócenie rozgrzewki (ale nie jej zastąpienie!!!),
- ukrwienie, odżywienie, uelastycznienie mięśni, więzadeł, a przez to zmniejszenie wystąpienia urazów,
- regulacja emocjonalnych stanów przedstartowych.
W przypadku:
1. Apatii startowej ruchy powinny być:
- szybkie,
- energiczne,
- głębokie,
- wzmacniające tonus mięśniowy.
Masujemy odcinek lędźwiowy, i dolny odcinek piersiowego. Wykonuje się rozcieranie, ugniatanie na przemian z uderzeniami. Czas około 6-10 min.
2. Gorączki startowej ruchy powinny być:
- lekkie,
- rytmiczne,
- wolne,
- regulujące oddech zawodnika.
Masujemy kręgosłup szyjny (mięsień kapturowy) i górny odcinek kręgosłupa piersiowego. Wykonuje się głaskanie, lekkie ugniatanie i wstrząsanie. Czas około 6-10 minut.
Jeśli masowalibyśmy mięśnie bezpośrednio używane w zawodach to masaż nie powinien trwać więcej niż 5-7 minut. Masaż powinien uwzględnić czas wysiłku. 10-15 minut przed startem.
Masaż międzywysiłkowy (regeneracyjny) - stosowany w przerwach pomiędzy startami oraz bezpośrednio po zawodach lub intensywnym treningu. Cechą charakterystyczną tego masażu jest poświęcenie większej ilości czasu mięśniom niebiorącym bezpośredniego udziału w wysiłku fizycznym. Czas około 10-12 do 20 minut. Wykonuje się głównie rozcieranie, ugniatanie i wstrząsanie.
Cel:
- rozgrzanie mięśni,
- poprawa krążenia krwi i chłonki,
- wydalenie produktów przemiany materii,
- przygotowanie do kolejnego startu,
- przywrócenie utraconej sprawności fizycznej i psychicznej.
Masaż powysiłkowy (treningowy) - stosowany w okresie przygotowawczym i startowym, współdziała z intensywnym obciążaniem treningowo-startowym. Wykonywany 2 godziny po treningu wytrzymałościowym lub zawodach, a po treningu siłowym po upływie 5-6h.
Stosuje się głównie technikę ugniatania, na którą przeznacza się około 60% czasu całego zabiegu. Ostatni masaż wykonuje się nie później niż na dwa dni przed startem w zawodach.
Cel:
- przyspieszenie odnowy biologicznej zawodnika,
- zapobieganie przetrenowaniu,
- zapobieganie powstawaniu przeciążeń i urazów,
- szybkie przygotowanie zawodnika do następnego treningu lub startu.
Aby masaż sportowy spełniał swoją rolę w odnowie biologicznej musimy uwzględnić przed usprawnianiem:
- okres rocznego cyklu treningowego,
- indywidualny dobór środków oddziaływania,
- rodzaj wysiłku,
- wielkość obszaru oddziaływania,
- stopniowanie intensywności i zróżnicowanie zabiegów,
- cykliczne i systematycznie stosowanie masażu,
- porę roku i dnia,
- rodzaj dyscypliny sportowej.
Odnowa biologiczna - To zespół metod i środków, które przyspieszają procesy regeneracji organizmu, procesy wypoczynkowe i podwyższają zdolność wysiłkową organizmu.
Na odnowę biologiczną składają się:
- środki biochemiczne,
- środki psychologiczne,
- metody fizykoterapeutyczne.
Masaż higieniczno-kosmetyczny
Cel:
- poprawa funkcjonowania skóry i tkanki podskórnej, wyglądu (ujędrnianie, uelastycznienie), leczenie i zapobieganie (cellulitis, rozstępy) odprężenie psychiczne i relaks.
Metodyka:
Masaż klasyczny uwzględniający większą ilość technik rozcierania ukierunkowanych na tkankę łączną (tłuszczową), technik drenażowych, wyciskających oraz wibracji przerywanej (miotełkowania, siekania, oklepywania, poszarpywania). W masażu korzystamy z różnego rodzaju środków kosmetycznych (kremy, balsamy, olejki eteryczne, preparaty odżywcze, nawilżające, itp.)
Masaż całego ciała - 40-90 minut w zależności od wagi ciała
Masaż częściowy - około 20 minut (uda, pośladki, brzuch, kl. piersiowa, plecy)
Masaż twarzy - około 30 minut
Seria: - 12-15 zabiegów, 3 razy w tygodniu
- 10 zabiegów codziennie (sob-nd przerwa)
- 1-2 zabiegi w tygodniu przez cały czas
Masaż odchudzający
Cel:
- przyspieszenie przemiany materii, przyspieszenie likwidacji tkanki tłuszczowej, regeneracja sił po ćwiczeniach odchudzających.
Metodyka:
Masaż klasyczny uwzględniający dużą ilość technik rozcierania (okrężne różnymi częściami dłoni, rolowanie), ugniatania, wyciskania i wibracji przerywanych.
Czas i ilość jak wyżej.
Wskazane jest łączenie masażu odchudzającego z odpowiednimi ćwiczeniami fizycznymi i dostosowanymi do aktualnych możliwości psychofizycznych oraz stosowanie odpowiedniej diety zarówno jakościowej, jak i ilościowej.
Cellulitis (cellula - komórka, itis - stan zapalny; powinno być cellulit) - to stan zapalny tkanki podskórnej. Potocznie - nieładny, gąbczasty wygląd skóry przypominający pomarańczową skórkę.
Lipodystrofia (z medycznego punktu widzenia)
Zespół objawów polegających na nieprawidłowym rozmieszczeniu tkanki tłuszczowej i negatywnych procesach zachodzących w tkance łącznej warstwy podskórnej w wyniku, których staje się ona zbita, twarda i mało elastyczna, stanowiąc barierę dla normalnych procesów metabolicznych.
Przyczyny powstawania cellulitis:
- hormonalne - nadmiar estrogenów (sprzyja zatrzymaniu wody i tłuszczów w organizmie) występuje w okresie dojrzewania, w ciąży, w okresie menopauzy, w czasie przyjmowania pigułek antykoncepcyjnych),
- zaburzenie krążenia - wywołane różnymi czynnikami: ciasna bielizna, obcisłe spodnie, siedzący tryb życia, mała ilość ruchu na świeżym powietrzu - brak odpowiedniej wymiany płynów ustrojowych,
- nieodpowiednie odżywanie - mała ilość soli, odpowiednio przyprawione (zioła), unikanie pokarmów konserwowanych (puszki, produkty pakowane w folie), nie objadanie się,
- zaburzenia układu nerwowego - depresje, stres, złe samopoczucie, kłopoty, frustracje na tle uczuciowym i zawodowym, sprzyjają nadmiernemu wydzielaniu folikutropin zatrzymujących wodę w organizmie.
Leczenie i zapobieganie cellulitis:
- cellulopoliza - aktywacja przemiany materii w komórkach tłuszczowych za pomocą prądu,
- pressoterapia (baryczny, boa) - masaż ciśnieniowy - naprzemienny ucisk i rozluźnienie naśladujące ruch ssąco-tłoczący serca,
- Liposuction, Lipojet - odsysanie nadmiaru tłuszczu,
- Mezoterapia - wstrzykiwanie pod skórę mieszanki leków wzmacniających żyły, rozpuszczających tłuszcze i aktywujących naczynia,
- ultradźwięki (lipoplastyka - niszczenie tkanki tłuszczowej za pomocą UD),
- ruch - szeroko pojmowana aktywność fizyczna zarówno w życiu codziennym jak i w rekreacji: bieganie, jazda na rowerze, aerobik, streching itp.,
- hydroterapia - natryski (spadowe, zmienne, biczowe), kąpiele (zmienne, solankowe), masaż wirowy i podwodny,
- ciepłolecznictwo: sauna, łaźnia parowa, parafina itp.,
- światłolecznictwo: IR, Sollux, UV (solarium), Biostymulacja laserowa,
- pole magnetyczne: DKF, terapuls, magnetoterapia
- UD,
- masaż klasyczny.
Masaż wskazany jest w profilaktyce i leczeniu. Powinien obejmować brzuch, pośladki, uda, podudzie i m. trójgłowy ramienia.
Metodyka:
G całej powierzchni danej części ciała
G R okrężne opuszkami palców x2
Wyciskanie
G R okrężne grzbietową stroną paliczków środkowych x2
Wyciskanie
G R okrężne nasadą dłoni
Wyciskanie
G R poprzeczne
Wyciskanie
G rolowania poprzeczne i podłużne
Wyciskanie
G U oburącz równoczesne i naprzemienne, ściskanie, wałkowanie (udo i podudzie), kłębikiem i dłonią (3xK), wężykiem naprzemienne (brzuch pośladki) x2
Wyciskanie
G wibracja przerywania (miotełkowanie, siekanie, oklepywanie, poszarpywanie)
Wyciskanie
G wstrząsanie lub wibracje nieprzerywane
G końcowe
Masaż relaksacyjny
Cel: relaks psychiczny i fizyczny (rozładowanie napięcie w obrębie mięśni, redukuje stres, rozluźnienie mięśni, poprawa ukrwienia, ułatwienie przepływu limfy)
Metodyka:
Odpowiednie przygotowanie pomieszczenia (temp. 20-23o, światło), środków pomocniczych (kremy, balsamy, oliwki, olejki eteryczne), muzyka (relaksacyjna -wybrana przez masowanego!).
Wykonywane ruchy są wolniejsze, lżejsze, płytsze.
Leżenie na brzuchu (KKG wzdłuż T, głowa na jednym z policzków):
- głaskanie - stopy strona podeszwowa, boczne strony podudzi, ud, pośladki, przy kręgosłupie po prostowniku, barki, ramiona, przedramiona, dłonie, pośladki, przyśrodkowe strony ud, podudzi, stopy,
- rozcieranie - okrężne, całymi dłońmi od stóp do góry,
- delikatne wstrząsanie od dołu do góry i z powrotem,
- głaskanie.
Leżenie na plecach:
- głaskanie - stopy strona grzbietowa, boczne strony podudzi, ud, brzuch, po bokach mostka, barki, ramiona, przedramiona, dłonie, przyśrodkowe strony ud, podudzi, stopy,
- rozcieranie okrężne całymi dłońmi od stóp do góry,
- delikatne wstrząsania od dołu do góry i z powrotem,
- głaskanie.
Wskazane poprzedzić masaż relaksacyjny zabiegiem w saunie, łaźni parowej lub ciepłej kąpieli. Po masażu odpoczynek 30-60 minut (wskazany sen).
Zaparcia
Przyczyny:
- osłabienie mięśni ściany jamy brzusznej (otyłość, siedzący tryb życia, ciąża, wyniszczająca choroba, operacja w obrębie brzucha),
- błędy dietetyczne (np. mała ilość płynów),
- stałe używanie środków przeczyszczających (może dojść do atonii jelita),
- nawyk nieregularnego oddawania stolca,
- uszkodzenie przewodu pokarmowego lub innych narządów związanych z trawieniem,
- zastój treści jelitowej,
- zaburzenia nerwowe organiczne lub czynnościowe.
Metodyka:
G brzucha całymi dłońmi naprzemienne zgodnie z ruchem wskazówek zegara
….
Drenaż jelita - przepychanie treści:
G dł, G grzb. przepychanie treści pokarmowej w jelicie grubym (opuszkami zgiętych palców II-V) - końcowy odcinek zstępnicy - dolną 1/3 zstępnicy - dolne 2/3 zstępnicy - całą zstępnicę - lewą 1/3 poprzecznicy i zstępnicę - lewe 2/3 poprzecznicy i zstępnicę - całą poprzecznicy i zstępnicę - górną 1/3 wstępnicy, poprzecznicę i zstępnicę - górne 2/3 wstepnicy, poprzecznie i zstępnicę - całą wstępnicę, poprzecznicę i zstepnice - powtarzamy kilka razy
G dł. i grzb., wibracja nieprzerwana po przebiegu jelita grubego
G dł. i grzb., wstrząsanie powłokami brzusznymi
G dł. i grzb., wstrząsanie miednicą, G końcowe
Masaż blizny
Blizna jest wynikiem gojenia się urazu polegającego na przerwaniu ciągłości tkanek miękkich. Cechą charakterystyczną blizny jest wypełnienie ubytku tkanki właściwej, tkanką łączną.
W zależności od rodzaju urazu (rana cięta, szarpana, pooparzeniowa, pozabiegowa, zmiażdżenie tkanek miękkich), rozległości i głębokości urazu, tkanka bliznowata w większym lub mniejszym stopniu może powodować optycznie brzydkie i czynnościowe zaburzające zrosty.
Leczenie blizny można rozpocząć po całkowitym wygojeniu się rany, usunięciu szwów lub usunięciu unieruchomienia, po pełnym przyjęciu się ewentualnych przeszczepów tkanek, a w przypadku blizn po złamaniach po uzyskaniu pełnego zrostu kości.
Blizny po wstawieniu implantów muszą być masowane ze szczególną ostrożnością, powierzchownie tak aby nie powodować odczynów zapalnych w tkankach.
Przeciwwskazania:
- blizny po radioterapii i operacyjnym leczeniu nowotworów.
Celem stosowania masażu w obrębie blizny jest:
- oderwanie blizny od tkanek podłoża,
- uelastycznieniu tkanki łącznej w okolicy blizny,
- zapobieżenie tworzenia się przykurczy bliznowatych.
Poprawienie funkcji czynnościowych tkanek po doznanym urazie
Masaż blizny może być wspomagany zabiegami z zakresu fizykoterapii: termoterapii, elektroterapii, UD, magnetoterapii) i stosowaniem farmakologii (kremy, maści - cepan śmierdzi cebulą, kontraktubeks). Stosowane do zaleceń lekarza. Masaż blizny stanowi środek wspomagający postępowanie kinezyterapeutyczne.
Przykładowy konspekt masażu blizny
I Część wstępna:
A. Badanie fizjoterapeutyczne.
1. Ocena czynnej sprawności funkcjonalnej okolicy blizny.
2. Goniometryczny pomiar zakresów ruchów czynnych - odpowiednio do lokalizacji blizny.
3. Dynamometryczny pomiar siły - odpowiednio do lokalizacji blizny.
II Część główna
A. Faza przygotowawcza.
Palpacyjna ocena tkliwości bólowej, temperatury, i wilgotności skóry.
Palpacyjna ocena stanu i przesuwalności blizn w stosunku do podłoża.
Naświetlanie przedramienia lampą sollux z filtrem niebieskim 15 min.
Masaż tkanek miękkich okolicy przykręgosłupowej metodą segmentarna.
głaskanie powierzchowne 4 do 6 razy
głaskanie głębokie 2 do 4 razy
rozcieranie 4 do 6 razy
głaskanie głębokie 2 do 4 razy
zwijanie poprzeczne i podłużne 6-8x
głaskanie głębokie 2-4 razy
Masaż mięśni leżących proksymalnie na kończynie w ułożeniu drenażowym.
głaskanie głębokie 4 razy
ugniatanie 4 razy
głębokie głaskanie- 4razy
B. Faza właściwa.
1. Masaż skóry wokół blizny:
głaskanie 2 razy
rozcieranie 4 razy
głaskanie 2 razy
ugniatanie 4 razy
głaskanie 2 razy
2. Masaż blizny (w zależności od stanu klinicznego).
rozcieranie blizny (można stosować krem) 4-8 razy wzdłuż, poprzecznie, spiralnie
zwijanie blizny o ile nie ma przeciwwskazań 2-6 razy
minimasaż podciśnieniowy za pomocą aparatu skin-extractor 4-8 razy
minimasaż przy pomocy wałeczka lub kulki do minimasażu 4-8 razy
C. Faza utrwalająca
1. Mobilizacja bierna stawu, jeżeli występują przykurcze bliznowate.
trakcja pomiędzy dystalną, a proksymalną częścią stawu
2. Mobilizacja czynna blizny, jeżeli występują zrosty z tkanką mięśniową.
stabilizujemy palpacyjnie bliznę, a pacjentowi polecamy wykonać ruch mięśnia lub ścięgna leżącego pod blizną, rozerwanie zrostów sygnalizuje odgłos podobny do otwierania zagięć „na rzepy”
III Część końcowa
- poinformowanie pacjenta o przewidywanych reakcjach po zabiegu instruktaż chorego sposobie i częstotliwości (2-4 razy dziennie) wykonywania automasażu blizny w warunkach domowych z możliwością stosowania kremu lub maści zleconych przez lekarza,
- instruktaż pacjenta o możliwych do wykonywania w domu ćwiczeń i czynności życia codziennego.
4
MASAŻ - wykład5