Masaż - wykład5, FIZJOTERAPIA, Masaż


05.04.2011

Masaż sportowy - Jest mechanicznym oddziaływaniem na skórę i mięśnie zawodnika w celu przywrócenia im optymalnych możliwości czynnościowych

Cele ogólne:

- usunięcie stanu zmęczenia mięśni po większych wysiłkach fizycznych,

- usunięcie z tkanek substancji szkodliwych i trujących,

- wzrost substancji mających znaczny wpływ na szybszą regenerację powysiłkową organizmu (histamina, adrenalina, arterenol).

Uwzględniając okresy cyklu treningowego, rodzaj wysiłku, wielkość obszarów oddziaływania wyróżnia się:

  1. masaż podtrzymujący (kondycyjny)

  2. masaż przedwysiłkowy (zapobiegawczy, startowy)

  3. masaż międzywysiłkowy (regeneracyjny)

  4. masaż powysiłkowy (treningowy)

Cel:

- utrzymanie sprawności fizycznej i psychicznej sportowca,

- poprawa ogólnego samopoczucia.

Taki masaż wykonuje się 1 w tygodniu w przypadku, kiedy jest to masaż ogólny. Natomiast, gdy mamy do czynienia z masażem częściowym wykonuje się go codziennie lub co 2 dzień.

Cel:

- rozgrzanie biorących udział w wysiłku mięśni i stawów,

- doprowadzenie zawodnika do tzw. „psychicznej gotowości startowej”,

- skrócenie rozgrzewki (ale nie jej zastąpienie!!!),

- ukrwienie, odżywienie, uelastycznienie mięśni, więzadeł, a przez to zmniejszenie wystąpienia urazów,

- regulacja emocjonalnych stanów przedstartowych.

W przypadku:

1. Apatii startowej ruchy powinny być:

- szybkie,

- energiczne,

- głębokie,

- wzmacniające tonus mięśniowy.

Masujemy odcinek lędźwiowy, i dolny odcinek piersiowego. Wykonuje się rozcieranie, ugniatanie na przemian z uderzeniami. Czas około 6-10 min.

2. Gorączki startowej ruchy powinny być:

- lekkie,

- rytmiczne,

- wolne,

- regulujące oddech zawodnika.

Masujemy kręgosłup szyjny (mięsień kapturowy) i górny odcinek kręgosłupa piersiowego. Wykonuje się głaskanie, lekkie ugniatanie i wstrząsanie. Czas około 6-10 minut.

Jeśli masowalibyśmy mięśnie bezpośrednio używane w zawodach to masaż nie powinien trwać więcej niż 5-7 minut. Masaż powinien uwzględnić czas wysiłku. 10-15 minut przed startem.

Cel:

- rozgrzanie mięśni,

- poprawa krążenia krwi i chłonki,

- wydalenie produktów przemiany materii,

- przygotowanie do kolejnego startu,

- przywrócenie utraconej sprawności fizycznej i psychicznej.

Stosuje się głównie technikę ugniatania, na którą przeznacza się około 60% czasu całego zabiegu. Ostatni masaż wykonuje się nie później niż na dwa dni przed startem w zawodach.

Cel:

- przyspieszenie odnowy biologicznej zawodnika,

- zapobieganie przetrenowaniu,

- zapobieganie powstawaniu przeciążeń i urazów,

- szybkie przygotowanie zawodnika do następnego treningu lub startu.

Aby masaż sportowy spełniał swoją rolę w odnowie biologicznej musimy uwzględnić przed usprawnianiem:

- okres rocznego cyklu treningowego,

- indywidualny dobór środków oddziaływania,

- rodzaj wysiłku,

- wielkość obszaru oddziaływania,

- stopniowanie intensywności i zróżnicowanie zabiegów,

- cykliczne i systematycznie stosowanie masażu,

- porę roku i dnia,

- rodzaj dyscypliny sportowej.

Odnowa biologiczna - To zespół metod i środków, które przyspieszają procesy regeneracji organizmu, procesy wypoczynkowe i podwyższają zdolność wysiłkową organizmu.

Na odnowę biologiczną składają się:

- środki biochemiczne,

- środki psychologiczne,

- metody fizykoterapeutyczne.

Masaż higieniczno-kosmetyczny

Cel:

- poprawa funkcjonowania skóry i tkanki podskórnej, wyglądu (ujędrnianie, uelastycznienie), leczenie i zapobieganie (cellulitis, rozstępy) odprężenie psychiczne i relaks.

Metodyka:

Masaż klasyczny uwzględniający większą ilość technik rozcierania ukierunkowanych na tkankę łączną (tłuszczową), technik drenażowych, wyciskających oraz wibracji przerywanej (miotełkowania, siekania, oklepywania, poszarpywania). W masażu korzystamy z różnego rodzaju środków kosmetycznych (kremy, balsamy, olejki eteryczne, preparaty odżywcze, nawilżające, itp.)

Masaż całego ciała - 40-90 minut w zależności od wagi ciała

Masaż częściowy - około 20 minut (uda, pośladki, brzuch, kl. piersiowa, plecy)

Masaż twarzy - około 30 minut

Seria: - 12-15 zabiegów, 3 razy w tygodniu

- 10 zabiegów codziennie (sob-nd przerwa)

- 1-2 zabiegi w tygodniu przez cały czas

Masaż odchudzający

Cel:

- przyspieszenie przemiany materii, przyspieszenie likwidacji tkanki tłuszczowej, regeneracja sił po ćwiczeniach odchudzających.

Metodyka:

Masaż klasyczny uwzględniający dużą ilość technik rozcierania (okrężne różnymi częściami dłoni, rolowanie), ugniatania, wyciskania i wibracji przerywanych.

Czas i ilość jak wyżej.

Wskazane jest łączenie masażu odchudzającego z odpowiednimi ćwiczeniami fizycznymi i dostosowanymi do aktualnych możliwości psychofizycznych oraz stosowanie odpowiedniej diety zarówno jakościowej, jak i ilościowej.

Cellulitis (cellula - komórka, itis - stan zapalny; powinno być cellulit) - to stan zapalny tkanki podskórnej. Potocznie - nieładny, gąbczasty wygląd skóry przypominający pomarańczową skórkę.

Lipodystrofia (z medycznego punktu widzenia)

Zespół objawów polegających na nieprawidłowym rozmieszczeniu tkanki tłuszczowej i negatywnych procesach zachodzących w tkance łącznej warstwy podskórnej w wyniku, których staje się ona zbita, twarda i mało elastyczna, stanowiąc barierę dla normalnych procesów metabolicznych.

Przyczyny powstawania cellulitis:

- hormonalne - nadmiar estrogenów (sprzyja zatrzymaniu wody i tłuszczów w organizmie) występuje w okresie dojrzewania, w ciąży, w okresie menopauzy, w czasie przyjmowania pigułek antykoncepcyjnych),

- zaburzenie krążenia - wywołane różnymi czynnikami: ciasna bielizna, obcisłe spodnie, siedzący tryb życia, mała ilość ruchu na świeżym powietrzu - brak odpowiedniej wymiany płynów ustrojowych,

- nieodpowiednie odżywanie - mała ilość soli, odpowiednio przyprawione (zioła), unikanie pokarmów konserwowanych (puszki, produkty pakowane w folie), nie objadanie się,

- zaburzenia układu nerwowego - depresje, stres, złe samopoczucie, kłopoty, frustracje na tle uczuciowym i zawodowym, sprzyjają nadmiernemu wydzielaniu folikutropin zatrzymujących wodę w organizmie.

Leczenie i zapobieganie cellulitis:

- cellulopoliza - aktywacja przemiany materii w komórkach tłuszczowych za pomocą prądu,

- pressoterapia (baryczny, boa) - masaż ciśnieniowy - naprzemienny ucisk i rozluźnienie naśladujące ruch ssąco-tłoczący serca,

- Liposuction, Lipojet - odsysanie nadmiaru tłuszczu,

- Mezoterapia - wstrzykiwanie pod skórę mieszanki leków wzmacniających żyły, rozpuszczających tłuszcze i aktywujących naczynia,

- ultradźwięki (lipoplastyka - niszczenie tkanki tłuszczowej za pomocą UD),

- ruch - szeroko pojmowana aktywność fizyczna zarówno w życiu codziennym jak i w rekreacji: bieganie, jazda na rowerze, aerobik, streching itp.,

- hydroterapia - natryski (spadowe, zmienne, biczowe), kąpiele (zmienne, solankowe), masaż wirowy i podwodny,

- ciepłolecznictwo: sauna, łaźnia parowa, parafina itp.,

- światłolecznictwo: IR, Sollux, UV (solarium), Biostymulacja laserowa,

- pole magnetyczne: DKF, terapuls, magnetoterapia

- UD,

- masaż klasyczny.

Masaż wskazany jest w profilaktyce i leczeniu. Powinien obejmować brzuch, pośladki, uda, podudzie i m. trójgłowy ramienia.

Metodyka:

Masaż relaksacyjny

Cel: relaks psychiczny i fizyczny (rozładowanie napięcie w obrębie mięśni, redukuje stres, rozluźnienie mięśni, poprawa ukrwienia, ułatwienie przepływu limfy)

Metodyka:

Odpowiednie przygotowanie pomieszczenia (temp. 20-23o, światło), środków pomocniczych (kremy, balsamy, oliwki, olejki eteryczne), muzyka (relaksacyjna -wybrana przez masowanego!).

Wykonywane ruchy są wolniejsze, lżejsze, płytsze.

Leżenie na brzuchu (KKG wzdłuż T, głowa na jednym z policzków):

- głaskanie - stopy strona podeszwowa, boczne strony podudzi, ud, pośladki, przy kręgosłupie po prostowniku, barki, ramiona, przedramiona, dłonie, pośladki, przyśrodkowe strony ud, podudzi, stopy,

- rozcieranie - okrężne, całymi dłońmi od stóp do góry,

- delikatne wstrząsanie od dołu do góry i z powrotem,

- głaskanie.

Leżenie na plecach:

- głaskanie - stopy strona grzbietowa, boczne strony podudzi, ud, brzuch, po bokach mostka, barki, ramiona, przedramiona, dłonie, przyśrodkowe strony ud, podudzi, stopy,

- rozcieranie okrężne całymi dłońmi od stóp do góry,

- delikatne wstrząsania od dołu do góry i z powrotem,

- głaskanie.

Wskazane poprzedzić masaż relaksacyjny zabiegiem w saunie, łaźni parowej lub ciepłej kąpieli. Po masażu odpoczynek 30-60 minut (wskazany sen).

Zaparcia

Przyczyny:

- osłabienie mięśni ściany jamy brzusznej (otyłość, siedzący tryb życia, ciąża, wyniszczająca choroba, operacja w obrębie brzucha),

- błędy dietetyczne (np. mała ilość płynów),

- stałe używanie środków przeczyszczających (może dojść do atonii jelita),

- nawyk nieregularnego oddawania stolca,

- uszkodzenie przewodu pokarmowego lub innych narządów związanych z trawieniem,

- zastój treści jelitowej,

- zaburzenia nerwowe organiczne lub czynnościowe.

Metodyka:

G dł, G grzb. przepychanie treści pokarmowej w jelicie grubym (opuszkami zgiętych palców II-V) - końcowy odcinek zstępnicy - dolną 1/3 zstępnicy - dolne 2/3 zstępnicy - całą zstępnicę - lewą 1/3 poprzecznicy i zstępnicę - lewe 2/3 poprzecznicy i zstępnicę - całą poprzecznicy i zstępnicę - górną 1/3 wstępnicy, poprzecznicę i zstępnicę - górne 2/3 wstepnicy, poprzecznie i zstępnicę - całą wstępnicę, poprzecznicę i zstepnice - powtarzamy kilka razy

Masaż blizny

Blizna jest wynikiem gojenia się urazu polegającego na przerwaniu ciągłości tkanek miękkich. Cechą charakterystyczną blizny jest wypełnienie ubytku tkanki właściwej, tkanką łączną.

W zależności od rodzaju urazu (rana cięta, szarpana, pooparzeniowa, pozabiegowa, zmiażdżenie tkanek miękkich), rozległości i głębokości urazu, tkanka bliznowata w większym lub mniejszym stopniu może powodować optycznie brzydkie i czynnościowe zaburzające zrosty.

Leczenie blizny można rozpocząć po całkowitym wygojeniu się rany, usunięciu szwów lub usunięciu unieruchomienia, po pełnym przyjęciu się ewentualnych przeszczepów tkanek, a w przypadku blizn po złamaniach po uzyskaniu pełnego zrostu kości.

Blizny po wstawieniu implantów muszą być masowane ze szczególną ostrożnością, powierzchownie tak aby nie powodować odczynów zapalnych w tkankach.

Przeciwwskazania:

- blizny po radioterapii i operacyjnym leczeniu nowotworów.

Celem stosowania masażu w obrębie blizny jest:

- oderwanie blizny od tkanek podłoża,

- uelastycznieniu tkanki łącznej w okolicy blizny,

- zapobieżenie tworzenia się przykurczy bliznowatych.

Poprawienie funkcji czynnościowych tkanek po doznanym urazie

Masaż blizny może być wspomagany zabiegami z zakresu fizykoterapii: termoterapii, elektroterapii, UD, magnetoterapii) i stosowaniem farmakologii (kremy, maści - cepan śmierdzi cebulą, kontraktubeks). Stosowane do zaleceń lekarza. Masaż blizny stanowi środek wspomagający postępowanie kinezyterapeutyczne.

Przykładowy konspekt masażu blizny

I Część wstępna:

A. Badanie fizjoterapeutyczne.

1. Ocena czynnej sprawności funkcjonalnej okolicy blizny.

2. Goniometryczny pomiar zakresów ruchów czynnych - odpowiednio do lokalizacji blizny.

3. Dynamometryczny pomiar siły - odpowiednio do lokalizacji blizny.

II Część główna

A. Faza przygotowawcza.

    1. Palpacyjna ocena tkliwości bólowej, temperatury, i wilgotności skóry.

    2. Palpacyjna ocena stanu i przesuwalności blizn w stosunku do podłoża.

    3. Naświetlanie przedramienia lampą sollux z filtrem niebieskim 15 min.

    4. Masaż tkanek miękkich okolicy przykręgosłupowej metodą segmentarna.