Lipidy(Tłuszczowce) stanowią złożoną grupę związków charakteryzującą się nierozpuszczalnością w wodzie i rozpuszczalnością w rozpuszczalnikach organicznych jak alkohole, aceton, benzen, eter itp.

Do Lipidów zaliczamy następujące główne grupy związków:

-Tłuszcze właściwe

-Fosfolipidy

-Glikolipidy

-Woski

-Izoprenoidy

-Sterydy

Tłuszczowce występują we wszystkich gr. Organizmów żywych, gdzie stanowią zapasowy i skondensowany materiał energetyczny oraz składniki błon komórkowych. Nieprawidłowości w metabolizmie tłuszczowców to źródło procesów patologicznych, przede wszystkim miażdżycy i otyłości.

Tłuszcze właściwe.(Trójglicerydy)

Są to Estry kwasów tłuszczowych i alkoholu trój hydroksylowego - glicerolu. Właściwości tłuszczów zależą od rodzaju kwasów tłuszczowych w nich związanych.

Kwasy tłuszczowe

Kwasy tłuszczowe otrzymuje się z tłuszczów przez ich hydrolize kwasową, zasadową lub enzymatyczną z udziałem lipaz. Ponieważ hydroliza zasadowa prowadzi do powstania soli kwasów organicznych, czyli mydeł proces hydrolizy nazywany jest zmydlaniem. Kwasy tłuszczowe należą prawie wyłącznie do jednokarboksylowych kwasów alifatycznych , nasyconych i nienasyconych zbudowanych z parzystej liczby atomów węgla i o prostych łańcuchach.

Kwasy tłuszczowe nasycone

Ogulny wzór szeregu homologicznego naturalnych kwasów należy zapisać CH3-(CH2)n -CooH, ogulna liczba atomów węgla w łańcuchu pozostaje zazwyczaj parzysta.np. kwas propionowy, kwas masłowy...

Charakterystyczną cechą budowy kwasów tłuszczowych jest zatem długi łańcóch alifatyczny, nadający im charakter hydrofobowy, oraczjedną grupę karboksylową.

Kwasy tłuszczowe nienasycone

Mogą zawierać od 1 do 4 wiązań C=C przy czym najbliżej grupy COOH występuje to wiązanie zazwyczaj w pozycji 9-10dalsze wiązania C=C są izolowane wiązaniami C-C . Do najpopularniejszych kwasów tłuszczowych nienasyconych należy kwas oleinowy, linolowy , linolnowy. nienasycone kwasy tłuszczowe SA typowymi składnikami tluszczów u roślin wyższych (oleje roślinne)

Woski

Woski również występują w organizmach zwierzęcych i roślinnych gdzie spełniają rolę ochronną, budulcową i inne. Woski zwierzęce pełnią różnorodną rolę np.wosk pszczeli służy do budowy gniazd. Pod względem chemicznym woski są złożonymi mieszaninami estrów wyższych jednowodorowotlenowych ,jednonienasyconych alkoholi i jednokarboksylowych kwasów tłuszczowych nasyconych i nienasyconych. Poza tym w skład wosków naturalnych wchodzą wolne kwasy tłuszczowe i stałe wyższe węglowodory alifatyczne. Z alkoholi występujących w woskach należy wymienić alkohol: cetylowy , berylowy, mirycylowy, melisylowy, natomiast kwasy są analogiczne do występujących w tłuszczach właściwych.

Fosfolipidy

Fosfolipidy to estry glicerolu lub alkoholu sfingozyny z kwasem fosforowym i kwasami tłuszczowymi. Kwas fosforowy jest tu zestryfikowany podwójnie poprzez jedną grupę OH - z alkoholem ,a poprzez drugą grupę hydroksylową - z kompetentną azotową. Typowym przykładem fosfolipidu glicerylowego jest lecytyna, Lecytyna obok innych fosfolipidów jest ważnym składnikiem błon biologicznych

Glikolipidy

Najbardziej rozpowszechnionym typem glikolipidów są glikosfingolipidy. Składnikami glikonowymi glikolipidów mogą być cukry proste oligosacharydy i pochodne aminocukrów. Np. kwas Sjalowy

Izoprenoidy- Jest podjednostką struktury wielu związków o dużym znaczeniu biologicznym jak barwniki karoteinowe, terpeny, sterole.

Sterydy

Cholesterol jest głównym sterolem kręgowców, występuje jako ważny składnik blony komórkowej oraz w substancji mielinowej nerwu. Cholesterol jest ważnym prekursorem syntezy hormonów sterydowych , kwasów żółciowych i witaminy D

---