Prawa dziecka

Rzecznik praw dziecka: http://www.brpd.gov.pl/

Co to są prawa dziecka?

Każdy człowiek jest osobą, ale żaden człowiek nie rodzi się w pełni ukształtowany. Pełnię swojej osobowości musi rozwinąć.

Każdy człowiek musi odpowiednio ukształtować swoje ciało, musi uaktywnić swoje sily motoryczne pozwalające mu się poruszać, musi rozwinąć swoje zmysły pozwalające mu na kontakt z otaczającym go światem, musi rozwinąć uczucia, dzięki którym będzie mógł reagować na rzeczywistość i wreszcie musi nauczyć się korzystać z woli i rozumu. Wola i rozum charakteryzują człowieka jako człowieka właśnie. Dzięki nim człowiek w sposób wolny i świadomy podejmuje decyzje i ponosi za nie odpowiedzialność.

Człowiek musi się zatem rozwinąć i dojrzeć do właściwego sobie sposobu życia. Rozwój ten wyznacza sama ludzka natura. W naturę tą wpisane są swoiste prawa. To właśnie prawa natury. Wypełnienie naturalnych praw ludzkich aktualizuje człowieka, ich zablokowanie degraduje go.

Najważniejszym, naturalnym prawem człowieka jest prawo do życia. Z niego płynie prawo do pełnego - na miarę człowieka - rozwoju.

Ale prawa natury należy dobrze rozpoznać i zabezpieczyć. Takim właśnie zabezpieczeniem jest prawo stanowione, stworzone przez ludzi, ogłoszone i zobowiązujące do jego przestrzegania. O dobrym prawie mówimy wówczas gdy dobrze służy człowiekowi a więc dobrze służy jego aktualizacji.

Dzieci posiadają szczególne prawa. Aktualizacja ich człowieczeństwa przebiega bowiem w szczególny sposób. Dziecko nie potrafi samo zadbać o siebie, nie potrafi samodzielnie aktualizować swojej natury. Potrzebuje do tego rodziców, opiekunów, potrzebuje wielu innych ludzi. Dlatego naturalnymi "strażnikami" praw dziecka są jego rodzice i opiekunowie. Ale dziecko potrzebuje też specjalnego zabezpieczenia w prawie stanowionym. Dobre prawo stanowione może i powinno pomagać rodzicom i opiekunom w rozwoju dziecka.W Polsce Konstytucja RP, Konwencja o Prawach Dziecka oraz Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka stanowią najważniejsze odnoszące się do dziecka stanowione akty prawne:

I. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej

Art.72  Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.

2. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.

3. W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka.

4. Ustawa określa kompetencje i sposób powoływania Rzecznika Praw Dziecka.

II. USTAWA z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. z dnia 31 stycznia 2000 r. ze zm. Dz.U.08.214.1345)

III. Konwencja o Prawach Dziecka zmiany: 1999-09-02; Dz.U.2000.2.11

przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych
dnia 20 listopada 1989 r.

 W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 20 listopada 1989 r. została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych Konwencja o prawach dziecka.

Publikacje Rzecznika Praw Dziecka:

I. Prezentacje i badania

1. EKSPERTYZA WYKONANA NA ZLECENIE BIURA RZECZNIKA PRAW DZIECKA DOTYCZĄCA SYNDROMU GARDNERA

2. Ekspertyza - Zdrowotne następstwa przedwczesnej inicjacji seksualnej u dziewcząt

3. Analiza Rzecznika Praw Dziecka w związku z opublikowanym w dniu 25 lipca 2007 r. Raportem Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącym pobytu wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych w szpitalach psychiatrycznych w latach 2004- 2006.

4. Raport Rzecznika Praw Dziecka na temat uwzględniania punktów za aktywność uczniów na rzecz innych ludzi w formie wolontariatu przy rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych na terenie Polski.

5. Raport pt. Internetowe portale społecznościowe a bezpieczeństwo dzieci

6. Wzorce korzystania z Internetu przez dzieci w wieku 13-15 lat - badania

7. Zjawisko biedy dzieci a zagrożenie wykluczeniem społecznym w przyszłości - badania

8. Pomoc dziecku w zadaniach powiatu

9. Przekształcanie placówek w prorodzinne formy opieki nad dzieckiem

10. Przeciwdziałanie przemocy wobec dzieci - propozycja rozwiązań systemowych

II. Książki, informatory i poradniki

1. "Vademecum dla rodziców - Komputer i Internet w domu" - Wspólna publikacja Biura Rzecznika Praw Dziecka i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Kompleksowy poradnik dla rodziców, w którym znajdziemy mniej i bardziej zaawansowane informacje o komputerach stacjonarnych, programach komputerowych, zagrożeniach i szansach płynących z korzystania z sieci Internet i nie tylko.
   - Wersja PDF (uwaga, duży plik - 13 MB)
   Rok wydania: 2007

2. "Poradnik dla nauczycieli i innych pracowników szkoły - Zapobieganie samobójstwom" - w książce szczegółowo opisano problem samobójstw wśród młodzieży w wieku szkolnym, metody zapobiegania, wskazano jak wykrywać niepokojące symptomy i na co zwracać szczególną uwagę.
   - Wersja PDF
   Rok Wydania: 2007 

3. "Prawa dziecka jako pacjenta" - w książce szczegółowo opisano prawa dziecka w aspekcie udzielania świadczeń zdrowotnych, omówiono również instrumenty ochrony praw dziecka jako pacjenta.
   - Wersja PDF
   Rok wydania: 2006

4. "Informator Rzecznika Praw Dziecka" jest wydawany co roku - w opracowaniu tym przedstawione są podstawowe informacje nt. działalności Rzecznika.
   - wersja PDF
   Rok wydania: 2004

5.  "Prawa Dziecka po przystąpieniu do Unii Europejskiej" to zbiór materiałów z konferencji pod tym samym tytułem, która odbyła się w 16 czerwca 2004 roku w Warszawie.
   wersja PDF
   Autorzy: Biuro Rzecznika Praw Dziecka
   Rok wydania: 2004

6.  "Ombudsman for Children in Poland" Informator o Działalności Instytucji Rzecznika Praw Dziecka. Wersja w języku angielskim.
   wersja PDF
   Rok wydania: 2003

7. "Ochrona prawna dziecka - dziecko w rodzinie" to pierwszy tom z cyklu wydawniczego Rzecznika Praw Dziecka. Książka ta informuje o prawach dziecka w rodzinie.
   Autorzy: Anna Natalia Szulc, Marek Andrzejewski.
   Rok wydania: 2003

8. "Ochrona prawna dziecka - dziecko jako pacjent" to poradnik, w którym możesz znaleźć informacje nt. praw przysługujących najmłodszym pacjentom.
   Autorzy: Maciej Dercz, Tomasz Rek
   Rok wydania: 2003

9.  "Polska dla Dzieci" to zbiór materiałów i dokumentów z Ogólnopolskiego Szczytu w Sprawach Dzieci, który odbył się w Warszawie w dn. 23-24 maja 2003 r. z inicjatywy Rzecznika Praw Dziecka.
   Redaktorzy: Mirosław Kaczmarek, Paweł Kierenko
   Rok wydania: 2003

10.  "Informator Rzecznika Praw Dziecka" jest wydawany co roku -
    w opracowaniu tym przedstawione są podstawowe informacje
    nt. działalności Rzecznika.
    Rok wydania: 2003

11.  "Mediacje - rozwiązywanie sporów bez przemocy" to publikacja zawierająca materiały oraz wyróżnione prace w I Ogólnopolskim Konkursie pt. "Rozwiązuję spory bez przemocy, czyli co wiem o sprawiedliwości naprawczej w Polsce".
    Rok wydania: 2002

12.  "Prawo dziecka do godziwych warunków socjalnych" to zbiór materiałów z konferencji pod tym samym tytułem, która odbyła się w grudniu 2002 roku w Warszawie.
    Rok wydania: 2002

13.  "Od nauczania integracyjnego do szkoły równych szans" to zbiór materiałów z konferencji pod tym samym tytułem, która odbyła się w 2002 r. w Konstancinie.
    wersja PDF
    Rok wydania: 2002

14.  "Prezentacje" to zbiór materiałów z konferencji "Pomoc dziecku w działaniach powiatu", która odbyła się w 2001 r. przy współpracy ze Związkiem Powiatów Polskich i powiatem białogardzkim.
    Rok wydania: 2001

Linki:

Instytucje w Polsce:

* Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej
http://www.cmppp.edu.pl/

* Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych
http://www.giodo.gov.pl/

* Ministerstwo Edukacji Narodowej
http://www.men.gov.pl/

* Ministerstwo Sportu
http://www.msport.gov.pl/

* Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
http://www.mkidn.gov.pl/

* Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
http://www.mswia.gov.pl/

* Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
http://www.mpips.gov.pl/

* Ministerstwo Zdrowia
http://www.mz.gov.pl/

* Rzecznik Praw Obywatelskich
http://www.rpo.gov.pl/

* Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
http://www.uokik.gov.pl/

* Urząd do Spraw Cudzoziemców
http://www.udsc.gov.pl/

Organizacje pozarządowe w Polsce

Baza organizacji pozarządowych działających w Polsce znajduje się na stronie www.ngo.pl/.

Organizacje pozarządowe, kościelne i wyznaniowe zajmujące się działalnością na rzecz dzieci:

* PKN UNICEF
http://www.unicef.pl/

* Biuro Porad Obywatelskich
http://warszawa.bpo.engo.pl/

* Centrum Informacji Młodzieży w Toruniu
http://www.cimtorun.com/

* Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć
http://www.pomocprawna.org/

* Centrum Rozwiązywania Sporów i Konfliktów przy Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
http://www.mediacje.wpia.uw.edu.pl/

* Federacja Inicjatyw Oświatowych
http://www.fio.org.pl/

* Fundacja Akcja
http://www.wstroneojca.pl/

* Fundacja Dzieci Niczyje
http://www.fdn.pl/

* Fundacja "Dziecięce Marzenia" w Bielsku Białej
http://www.fdm.org.p

* Fundacja Edukacyjna 4H w Polsce
http://fundacja4h.org.p

* Fundacja Hobbit
http://www.fundacja-hobbit.pl/

* Fundacja Kidprotect
http://www.kidprotect.pl/

* Fundacja Masz Szansę
http://www.maszszanse.info/

* Fundacja Mederi
http://www.czd.pl/~mederi/

* Fundacja na Rzecz Dzieci ze Środowisk Zagrożonych
http://plus.free.ngo.pl/

* Fundacja Pomocy Samotnej Matce "PRO VITA"
http://www.pro-vita.org.pl/

* Fundacja Rodzin Adopcyjnych
http://www.adopcja.org.pl/

* Fundacja Synapsis
http://www.synapsis.waw.pl/

* Fundacja "ŚWIAT NA TAK"
http://www.swiatnatak.pl/

* Fundacja "Wszystko dla Dzieci"
http://www.wdd.org.pl/

* Komitet Ochrony Praw Dziecka
http://www.kopd.pl/

* Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu
http://www.orderusmiechu.pl/

* Parlament Młodzieży
http://parlament.free.ngo.pl/

* Polskie Centrum Mediacji
http://www.mediator.org.pl/

* Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży
http://www.pcyf.org.pl

* Polskie Forum Edukacji Europejskiej
http://www.pfee.org.pl/

* Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów KLANZA
http://www.klanza.lublin.pl/

* Ruch Czystych Serc
http://www.ruchczystychserc.pl

* "Serduszko dla Dzieci". Stowarzyszenie
http://www.serduszko.org.pl/

* Stowarzyszenie "Bliżej Dziecka"
http://www.przemocwszkole.org.pl/

* Stowarzyszenie "Centrum Praw Ojca i Dziecka"
http://www.prawaojca.org/

* Stowarzyszenie Cieszyńskiej Młodzieży Twórczej
http://scmtcieszyn.free.ngo.pl/

* Stowarzyszenie dla Dzieci i Młodzieży SZANSA
http://www.szansa.glogow.org/

* Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci ze Specjalnymi Potrzebami Edukacyjnymi
http://www.wieloryb.net-line.pl/

* Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym i ich rodzinom "SILNI RAZEM"
http://silnirazem.plocman.pl/news.php

* Stowarzyszenie SOS Wioski Dzieciece w Polsce
http://www.1-procent.org/

* Strony Dzieci Sprawnych Inaczej
http://www.dzieci.org.pl/index.php

* Towarzystwo "Nasz Dom"
http://www.naszdom.home.pl/

* Towarzystwo Pomocy Dzieciom
http://tpd_bb.free.ngo.pl/

* Towarzystwo Przyjaciół Dzieci
http://www.tpdzg.org.pl/

* W Stronę Ojca
http://www.wstroneojca.pl/

* Związek Młodzieży Wiejskiej
http://www.zmw.pl/

Bibliografia

1. Dziecko i jego środowisko : prawa dziecka - dziecko krzywdzone / pod red. Andrzeja Steciwko i Iwony Pirogowicz ; Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu. - Wrocław : "Continuo", 2005.

2. Dziewczynka, która przestała się uśmiechać / Gilles Tibo, Zau ; [tł. z jęz. fr. Elżbieta Zubrzycka]. - Gdańsk : GWP, cop. 2004

3. Handel dziećmi : wybrane problemy / red. Zbigniew Lasocik, Maryla Koss, Łukasz Wieczorek ; Ośrodek Badań Handlu Ludźmi. Uniwersytet Warszawski. - Warszawa : Ośrodek Badań Handlu Ludźmi. IPSiR UW, 2007

4. Mam prawo! czyli Nieomal wszystko, co powinniście wiedzieć o prawach dziecka, a nie macie kogo zapytać! / Grzegorz Kasdepke ; [il. Maciej Szymanowicz ; National Geographic]. - Warszawa : National Geographic : "G+J RBA", cop. 2007

5. Mity dzieciństwa - dramaty socjalizacji / pod red. Tamary Zacharuk. Cz. 1. - Siedlce : Wydaw. Akademii Podlaskiej, 2004

6. Ochrona praw dziecka w polskim prawie karnym na tle postanowień Konwencji o prawach dziecka / Olga Sitarz. - Katowice : Wydaw. UŚ, 2004

7. Powiedz komuś! / Elżbieta Zubrzycka ; il. Agnieszka Żelewska. - Wyd. 2. - Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2008.

8. Praca opiekuńczo-wychowawcza w szkole i innych instytucjach oświatowych / pod red. Czesława Kępskiego. - Lublin : Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005

9. Prawa dzieci w edukacji / Stuart Hart [et al.] ; przekł. [z ang.] Sylwia Pikiel ; [wstęp do wyd. pol. Tadeusz Lewowicki ; wstęp Stuart N. Hart]. - Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2006

10. Prawa dziecka : wybrane aspekty / red. Izabela Marczykowska [et al.]. - Rzeszów : Wydaw. Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2006

11. Prawa dziecka w wychowaniu rodzinnym : aspekty filozoficzne, pedagogiczne i prawne / Renata Matysiuk. - Siedlce : Wydaw. AP, 2007

12. Prawo dziecka do zdrowia / pod red. Jadwigi Bińczyckiej. - Kraków : "Impuls", 2007

13. Prawo nieletniego do rzetelnego procesu przed sądami rodzinnymi / Artur Mudrecki. - Opole : Wydaw. Uniwersytetu Opolskiego, 2008.

14. Przemoc wobec dzieci : rozpoznawanie i przeciwdziałanie / Elżbieta Lisowska. - Kielce : Wydaw. Akademii Świętokrzyskiej, 2005

15. Przemoc wobec dziecka jako patologia społeczna / Lech Kacprzak ; [Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Staszica w Pile. Instytut Humanistyczny]. - Piła : Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Staszica, 2006

16. Wymiary dzieciństwa : problemy dziecka i dzieciństwa w zmieniającym się społeczeństwie / pod red. nauk. Jadwigi Bińczyckiej i Barbary Smolińskiej-Theiss. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2005

17. Prawa dziecka : teoria i praktyka / materiały zebrali i oprac. Ewa Markowska-Gos, Hubert Sommer, Wiesława Walc ; [aut. Katarzyna Być et al.]. Rzeszów : Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli : Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2003.

18. Dzieciaki z ulicy Tulipanowej czyli Prawa małych i dużych / napisała Joanna Krzyżanek ; zil. Marcin Ciseł. Kielce : Wydawnictwo Jedność, cop. 2008.

19. Twoje prawa : (według konwencji o prawach dziecka) : Dominik odpowiada na listy / [tekst Halina Ostaszewska ; il. Maciej Trzepałka]. Warszawa : Polski Komitet Narodowy UNICEF, cop. 2008.

20. Rzeczywistość praw dziecka w rodzinie / Anna Kwak, Andrzej Mościskier. Warszawa : "Żak", 2002.

21. Dzieci bez dzieciństwa : o dramatycznej sytuacji dzieci we współczesnym świecie / Sebastian Karczewski, Krzysztof Warecki. Szczecinek : Fundacja "Nasza Przyszłość". Oddział, 2004.

22. Dziecko krzywdzone : próba opisu zjawiska : praca zbiorowa / pod red. Elżbiety Czyż i Jolanty Szymańczak. Warszawa : Fundacja Dzieci Niczyje ; Paris : Medecins du Monde, 1995

23. Dziecko - ofiara przemocy / Irena Jundziłł. Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1993

24. Naucz się mówić nie : materiały do pracy z dziećmi / Krystyna Baranowicz ; [oprac. graf. Alina Filipczak]. Łódź : RES POLONA, [2000].

25. Ochrona dziecka : teoria i praktyka : praca zbiorowa / pod red. nauk. Brunona Hołysta ; Centrum Szkolenia Policji. Legionowo : Wydawnictwo Centrum Szkolenia Policji, 2005.

26. Ochrona dziecka przed negatywnymi skutkami konfliktu między jego rodzicami / Wanda Stojanowska. Warszawa : Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, 1997

27. Tracone nadzieje / Witold Salański. // Głos Nauczycielski. - R. 88, nr 1 (2005), s. 8-9

28. Dziecięca krucjata / Eliza Michalik. // Ozon. - 2006, nr 14, s. 34-37

29. Wielka dziecinada / Jakub Mielnik. // Ozon. - 2006, nr 14, s. 38-39

30. Poznać, zrozumieć i szanować... / Rafał Osiński. // Niedziela (A). - 2006, nr 51, s. 25

31. Puszka Pandory / Anna Wiejak. // Nasz Dziennik (Wyd. 2). - 2008, nr 37, s. 18

32. Wybuchowa rodzina : zawodowi obrońcy dzieci / Martyna Bunda. CYTATA // Polityka. - 2005, nr 28, s. 29-31

33. Wychowujemy egoistów / Magdalena Środa. // Newsweek Polska. - 2007, nr 50, s. 82-83

34. Mój dom, moje dzieci / Tomasz P. Terlikowski. // Newsweek Polska. - 2007, nr 50, s. 80-81

35. Uczniowie w aktach prawnych : konstytucja i konwencja o prawach dziecka. // Gazeta Prawna. - 2006, nr 160, dod. Prawo i Życie, s. A15

36. Opieka, a nie władza : córka przeciw ojcu - ciąg dalszy / Luis Alarcon Arias ; rozm. przepr. Katarzyna Surmiak-Domańska. // Gazeta Wyborcza. - 2007, nr 30, dod. Duży Format nr 5, s. 17

37. Rodzicem trzeba umieć być / Marek Michalak ; rozm. przepr. Tomasz Zalewski. // Rzeczpospolita (W3). - 2008, nr 268, s. C4

38. Klaps to bezradność / Marek Michalak ; rozm. przepr. Agata Grabau. // Przegląd. - 2009, nr 9, s. 12-14

39. Uczniowie w aktach prawnych : konstytucja i konwencja o prawach dziecka. // Gazeta Prawna. - 2006, nr 160, dod. Prawo i Życie, s. A15

40. Dorosłe sprawy do rąk dzieci czy dydaktyka na siłę / Grzegorz Kasdepke ; rozm. przepr. Monika Janusz-Lorkowska. // Rzeczpospolita (W3). - 2007, nr 290, s. A26-A27

Opracował: Marek Skupiń

Szkoła Podstawowa nr 1 w Marklowicach (http://www.sp1marklowice.pl/)

8

---