WSTĘP DO TEORII POLITYKI

Państwo organizacja społeczna, państwo powstało z rewolucji.

Damaszek, Jerycho - najstarsze miasta.

Struktura państw:

Starożytna Grecja - ustroje się zmieniały, ale głównie zostały takie same.

Timokracja (święto pracy) forma rządów wprowadzona w staro­żytnej Grecji w VI w. p.n.e. przez Solona, polegająca na podziale obywateli wg statusu majątkowego na 4 klasy. Najbogatsi mieli obowiązek służenia na własny koszt w jeździe oraz dostarczenia pań­stwu statków. Pozostali obywatele tworzyli oddziały hoplitów, jednostki lekkozbrojne i pomocnicze. Timo­kracja wprowadzała władzę ludzi najbogat­szych (plutokrację).

Oligarchia forma rządów polegająca na sprawowaniu władzy przez niewielką grupę ludzi. Najczęściej lu­dzie ci wywodzili się z arystokracji lub war­stwy bogatych. Wystę­powała w starożytnej Grecji, XVII-wiecznej Anglii i Wenecji.

Najogólniej oligarchia to rządy podobne do dyktatorskich, które cechują się przywłasz­czeniem suwerennej roli w państwie przez małą grupę np. wyod­rębnioną ze starszyzny rodowej lub elit mająt­kowych.

Na czele republiki stały dwa urzędniki nazy­wane konsulami, gdzie kadencja trwała rok, pierwszego miesiąca poświęconego ubóstwu, jeden na zachód, druga na wschód, nazywany Januar. Od 1 stycznia urzędnicy przyjmowali władze do 31 grudnia. Grecy wybierali urząd na rok. Trybunał rzecz­nika praw człowieka. Immunitet był niety­kalny w starożytnym Rzymie a nawet Grecji.

Starożytny Rzym - wyższa forma parla­mentu - senat. Kaden­cja trwała rok czasu.

Rzymianie mieli bardzo rozbudowany system sądownictwa, stworzyli zasadę dopóki sąd nie skaże nie można nazy­wać winnym, wymyślili aplikację oraz zawód adwokata. System głosowania, wprowa­dzono debatę parla­mentarną. Nie znali prawa mniejszości, polega na tym, że wy­myślając prawo dla mniejszości ludu (wyjątki) powstały pierwsze inwektywy polityczne, opcje polityczne. Napisał jak powinno wyglądać idealne państwo. Będzie idealne, wtedy kiedy będą rządzić najmądrzejsi, uważał, że najmądrzejsi to filozofowie. Filozofów jest mniejsza grupa. Funkcje wychowawcze państwa, każde państwo ma działalność wychowawczą. System oświatowy prowadzony przez system państwowy.

Platon napisał dzieło jak powinno wyglądać idealne państwo. Był filozofem. Państwo będzie idealne, kiedy będą nim rządzić najmądrzejsi. Teorie Platona można porównać do totalitaryzmu.

Dzieci z dala od rodziców od 3 roku życia. Małżeństwo mogło być zawarte powyżej 30 roku życia. Platon chciał kontrolować życie każdego człowieka. Zawiera bardzo dużo rzeczy, które możemy uznać za fantazje.

Arystoteles największy filozof grecki. Zajmował się wieloma dziedzinami nauki. Wprowadził klasyfikacje nauk. Napisał dzieło polityka. Sztuka rządzenia państwem, próbował to opisać jak i kto ma rządzić państwem. Nie każdy może rządzić państwem. Pisał o niebezpieczeństwach, o tym jakie może spotkać osobę, która rządzi państwem. Opisał i nazwał wszystkie struktury, ustroje w Starożytność Grecji, „Ustrój Aten”. Podzielił na demokracje itp. Na poszczególne grupy. Przez dłuższy czas stanowiła postawa innych polityków. Bardzo rozwinęli prawo i koncepcje ustrojowe.

Cyceron pisarz polityczny, zawód adwokat, źle skończył, był przeciwnikiem Cezara, walczył za demokracją i zginął. Jego mowy przetrwały do dziś i są traktowane za wzorce obrończych. Był przeciw monarchii.

Juliusz Cezar pisarz, polityk. Napisał „O wojnie Galińskiej”, O podboje Galii dzisiejszej Francji.

Aureliusz Augustyn żyjący w IV w.n.e., kiedy miał 40 lat, nawrócił się na Chrześcijaństwo, został biskupem, znany jako Św. Augustyn. Napisał dzieło polityczne „O państwie Bożym”. Opisał wszystkie znane mu ustroje polityczne w drugiej części zawarł chrześcijaństwo. Państwo Boże powinno się starać. Rolą monarchii średniowiecznej było przestrzeganie prawa kościelnego. Temu służyły legalia. Berło-symbol laski - wymierzanie kary, korona - symbol korony cierniowej Chrystusa, jabłko - blok ziemski uwięczony krzyżem.

Izydor pierwszy pisał w swoich pismach, że we władzy świeckiej powinni słuchać władzy biskupiej.

Św. Tomasz z Akwinu żył w XIV w., święty tonizmu, kościoła katolickiego obowiązująca do dzisiaj. Był dominikaninem. Była do pilnowania czystości kościoła. Dominikanie byli zakonem miejskim. Pisał na tematy polityki. Kontynuował dzieła swojego poprzednika Aureliusza Augusta, uważał, że w kraju chrześcijańskim należy przestrzegać zasad kościoła. Każda władza pochodzi od Boga. Zadaniem monarchii jest przestrzeganie prawa kościelnego. Na świecie dzieje się nic po woli Boskiej. Bunt przeciwko polityce to bunt przeciwko Bogu. Byli wykluczani, śmiercią cywilną. Łączenie władzy państwowej i religijnej. Państwo jest to dobrowolny związek ludzi mający zapewnić jak najwięcej szczęścia dla jak największej liczby ludzi. Dla nich szczęście to jak dzisiaj samorealizacja.

Wiek XVI

Paweł Włodkowic biskup, rektor Uniwersytetu Krakowskiego. Reprezentował Polskę na soborze powszechnym w Konstancji. Wygłosił słynną mowę obrończą, że każde państwo ma prawo do samostanowienia o sobie. Mowa była wygłaszana w języku łacińskim. Był prekursorem przestrzegania praw człowieka.

Jan Ostroróg był jedynym z prekursorów idei Polskiego Kościoła Narodowego. W wiekach XV i XVI wybitni teolodzy i myśliciele nosili się z zamiarem uniezależnienia się od wpływów wszechpotężnego papiestwa. Ostroróg magnat polski, doktor prawa kanonicznego i rzymskiego. Propagował ideały człowieka wolnego, szukającego prawdy. Szczery patriota bez reszty oddany sprawcom swego państwa i narodu. Napisał dzieło o prawie Rzeczpospoli­tej.

Andrzej Frycz Modrzewski pisał, że wojny należy prowadzić wyłącznie we własnej obronie. Uważał, że za zbrodnie wojskowe należy karać dowódców, a nie żołnierzy. Napisał dzieło „o naprawie Rzeczpospolitej”.

Stanisław Orzechowski był księdzem, który zbuntował się celibatowi. Pisał do papieża. Pisarz udowadniający wyższość władzy kościelnej nad świecką. Sam sobie udzielił ślubu. Był pisarzem, który udowadniał, że król powinien słuchać papieża i biskupa.

Piotr Skarga był jezuitą, był spowiednikiem króla Zygmunta III Wazy. Napisał kazanie sejmowe. Wg niego należy wzmocnić władzę króla, za dużą władzę ma szlachta, zjawisko korupcji.

Wiek XVII

-doprowadziło do rozpadu układu centralnego

-doprowadziło do naprawy ustroju

-do ogromnych zniszczeń

Polska była wyniszczona. Wacław Potocki pisał o wzmocnieniu władzy królewskiej.

Stanisław Jabłoński pisał o konieczności naprawy systemu Rzeczpospolitej.

Stanisław Staszic pisał o polityce gospodarczej.

Europa XVI

Okres krwawych wojen religijnych na terenie Niemiec i Francji między katolikami, a protestantami.

Joan Bodin żyjący w połowie XVI w. pisarz francuski. Stworzył pojęcie suwerena i teorię suwerennego państwa.

We Włoszech pisał i działał Niccolo Machiavelli. Prawnik, filozof, pisarz społeczny i polityczny, historyk i dyplomata florencki, jedna z postaci włoskiego odrodzenia. „Książę”.

Cezary Bordzio syn Aleksandra VI. Swobodnie podejmowano celibat. Aleksander VI był papieżem włoskim. Posiadał własną armię, monetę. Tajne służby, policję, floty. Bordzio uratował państwo papieskie. Do Polski „Hetman” - dowódca armii. Nie jest etyka z punktu widzenia, że obojętna jest prywatność władcy. Ważne żeby dobrze sądził. Skutecznym władcą i spokojnego życia.

System polityczny w państwie to rodzaj powiązań wzajemnych relacji pomiędzy organami państwa (ludzie, kres konstytucji), samorządowymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami gospodarczymi.

Organizacje pozarządowe:

-non profit (stowarzyszenie charytatywne, kościoły, zw. wyznaniowe, org. ekologiczne, które dążą do środowiska pozarządowego, stowarzyszenia naukowe);

-korporacje finansowe, spółki posiadające firmy.

W skład wchodzą:

-partie polityczne

-struktury gosp. (relacja między bankami)

-administracja państwowa

Ustroje polityczne forma sprawowania władzy.

Dzielą się na:

-monarchia - rządy jednostki, rządził władca

-republika - poch. łac. wywodzi się ze starożytnego Rzymu, forma rządów reprezentacji.

Monarchia

-despotyczna, teokratyczna wsch. (rządy Bogów) władcą jest kapłan w starożytnym Babilonie, Egipcie.

Cechy: ubóstwianie państwa, nieograniczenie władzy;

-grecka monarcha musiał się do władzy podporządkować, władca musi być ogr. prawami religijnymi, prawo zwyczajowe, podlegał pewnym ograniczeniom. 50 lat-Rada Starców-pomoc króla, kolegium kapłanów, Państwo nie było jego własnością;

-rzymska:

Dzieli się na 3 okresy:

Królewski (ograniczeni w swoich prawach), republiki, cesarski (-pryncypatu-pierwszy okres cesarstwa. Oktawian August przybrany syn Cezara. Tuberiusz-następca, który przybrał imię Cezar. Nazwiska zaczęto używać jako tytułu. Kolejny władca przyjmował to nazwisko. -dominat - polegał na tym, że władca był odsperowany od ludu, był ceremonią chrześcijańską).

-średniowieczna Augustyn doznał objawienia i nawrócił się na chrześcijaństwo. Napisał dzieło „O państwie Bożym”. Pisał, że państwo dzieli się na państwo boże. Celem jego było pomaganie do dostąpienia. Przestrzeganie prawa kościelnego.

Feudalizm posiadanie niewolników. Posiadanie ziemi. W XVIII w. ta zasada została złamana. Ograniczenie władzy króla.

-patrymonialna (ojcowska) władca był traktowany jak ojciec. Terytorium było traktowane jak jego własność.

-stonowa

Duchowieństwo, rycerstwo, mieszczaństwo, chłopi. Oparta o konsultacje społeczne, przedstawicielstwo poszczególnych stanów. Powoli w Renesansie przekształcała się w m. parlamentarną. Senat wywodzi się z dawnej rady królewskiej. (prawo sanickie).

-parlamentarna władza monarchii była ograniczona przez parlament.

-absolutna oświecona władca sprawował 3 władze: ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Nie było odwołania od króla - w. wykonawcza.

-konstytucyjna władza jest ograniczona przez konstytucję Danii, Norwegii, Luksemburgu.

-kadencyjna - Malezja

Republika

-grecka polis zajmowała się: kadencja trwała 1 rok; sprawowanie urzędów było płatne (Rzym);

Demokracja bezpośrednia polegała na tym, że wszyscy obywatele spotykali się na placu i głosowali na ustawy (Rada Pięciuset, Rada Starców). W starożytnym Rzymie - Senat.

Symbolem władzy było fascio (słowo w j. włoskim, używane w późnych latach XIX w. na określenie radykalnych grup politycznych o wielu różnorodnych orientacjach ideowych. Wiele z nacjonalistycznych i socjalistycznych fasci wyewoluowało później w XX-wieczny ruch znany jako faszyzm).

-miejska kupieckie (Wenecja)

1789 - Rewolucja francuska.

Na czele państwa stał konsul.

Współczesne republiki:

-prezydencki (Stany Zjednoczone) - nie ma rządów, głową państwa jest prezydent, prezydent posiada władzę.

-półprezydencki (Francja) - ma duże uprawnienia wykonawcze, istnieje rząd, rząd jest powołany przez większość parlamentarną, na czele z premierem odpowiada przed parlamentem.

System parlamentaro-gabinetowy

-prezydent ma władzę wykonawczą, którą tworzy z premierem;

-gabinet rady ministrów odpowiada przed prezydentem i premierem;

-premier dystyngowany przez prezydenta.

System gabinetowo-parlamentarny (Niemcy)

-prezydent ma władzę symboliczną;

-kanclerz sprawuje władzę;

-rząd wywołany z większości parlamentarnej.

Rozróżnienie systemów:

1 Demokracja:

-bezpośrednia

-s. przedstawicielski (pośrednia)

2 Dyktatura (zamach stanu):

-wojskowa: sprawowana jawnie (Maroko)

-jawna (Chile)

3 System faszystowski:

-1 partia

4 System wodzowski:

-wódz

5 System korporacji

6 Konwent jest to połączenie władzy ustawodawczej z wykonawczą (Szwajcaria) w jednym.

Doktryny polityczne - współczesne

Kartezjusz żył w połowie XVII w. „Poznanie świata, zgodnie z rozumem”. Odróżnienie nauki od religii.

Oświecenie XVIII w. Racjonalizm termin filozoficzny przypisujący zasadniczą rolę w poznaniu rozumowi. Funkcjonuje w 2 podstawowych znaczeniach:

-empiryzm głosi, że cała wiedza nie pochodzi od zmysłów, lecz jej jedynym źródłem jest rozum.

-irracjonalizm to pogląd głoszący, że nie ma żadnej innej wiedzy niż ta, którą człowiek może osiągnąć poprzez własny umysł, odrzucający źródła jak: objawienie, doświadczenie mistyczne, intuicja.

Scjentyzm - człowiek poznaje wiedzę za pomocą nauk ścisłych.

Sensualizm - człowiek poznaje świat za pomocą zmysłów.

Organizacja pracy:

-wynaleziono elek­tryczność, statków na parę i telegraf.

Postęp polega na tym, że zaczęto uważać, że celem człowieka jest zmienianie otoczenia na lepsze.

Jan Jakub Rousseau wprowadził pojęcie umowy społecznej, między rządzącymi, a rządem (obywatele). Sądził, że to podstawa prawa jest spisana, czyli konstytucja.

D'Alembert twierdził, że jeżeli władz nie przestrzega kontraktu, to obywatele powinni zmienić władzę.

Umowa społeczna jako kontrakt jest standardową teorią europejską. Filozofia przyjmuje się kontrakt między władzą, a obywatelami.

Trójpodział władzy:

-parlament

-rząd i prezydent

-sąd

Konserwatyzm powstał w Wielkiej Brytanii; twórcą był Robert Burke (niemiecki polityk) wydał książkę „Uwagi rewolucji we Francji”, potępił rewolucję francuską. Podstawą społeczeństwa jest tradycja: jako lokalna, t. religijna, t. rodzinna, t. społeczna. Istotą tradycji jest to, że powinna rozwijać się równomiernie, taka to rewolucja. Decyduje o rozwoju państwa. Zmiany powinny nastąpić na drodze ewolucji: gwałtowne reformy są niebezpieczne. Rewolucja jest katastrofą - oznacza zerwanie ciągłości. Konserwatyści byli zwolennikami wolnego rynku. Silna władza wykonawcza. Krytyka nowoczesnej kultury, konsumpcyjnego stylu życia.

Tradycjonalizm - tradycja i religia wyznaczni­kiem sposobów życia.

Hierarchizm - nierówności mają charakter naturalny, a pozbawione hierarchii społeczeństwo nie mogłoby dobrze funkcjonować.

Liberalizm powstał w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych. Jest dziedziną państwową. Twórcami liberalizmu byli: John Locke, Adam Smith, Monteskjusz. Funkcją państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa wew., jak i zew. Liberałowie byli zwolenni­kami najniższych podatków. Zawsze i wszędzie podważał własność prywatną. Byli i są przeciwnikami sfery socjalnej państwa. Każdy pracuje na siebie. Wolność jednostki - zasady życia politycznego i gospodarczego powinny jak w najmniejszym stopniu ograniczać wolność jednostek. Człowiek ma prawo do samodzielnego kształtowania własnego życia i dążenia do szczęścia na swój sposób. Wolność słowa - gwarant chroniący przed nadużyciami władzy. Jednostka przedsiębiorcza. Jak najmniej państwa w gospodarce, Gospodarka wolnorynkowa.

Partie stronnictwa politycznego:

-Torysi - ang. stronnictwo polityczne założone w 2 połowie XVII w., opozycyjne wobec partii wigów, grupujące zwolenników nienaruszalno­ści praw dziedziczenia tronu. Nazwa została im nadana przez przeciwników politycznych i miała obraźliwe znaczenie. Jednak w czasie rewolucji angielskiej stronnictwo torysów wystąpiło wspólnie wigami dążącemu do absolutystycznych rządów królowi Jakubowi II.

-Wigowie - ang. stronnictwo polityczne działające w XVII-XIX w., przeciwnicy torysów. Ugrupowanie skupiające przeciwni­ków katolickiego księcia Yorku (Jakub II), domagające się pozbawienia go prawa do sukcesji tronu ang. Dążyli do uzyskania gwarancji swobód obywatelskich i tolerancji wobec protestanckich dysydentów oraz supremacji parlamentu nad władzą królewską.

Dzięki rewolucji ang. wprowadzili w Anglii monarchię konstytucyjną ograniczoną kompetencjami parlamentu.

Liberalizm dzielił się na:

-klasyczny (arystokratyczny) XIX w. - założenie indywidualizmu, pojedynczy człowiek jest tak samo ważny jak społeczeń­stwo.

-demoliberalizm koniec XIX w., czyli liberalizm demokratyczny, każdy może głosować. Demoliberalizm opowiadał się za rozszerzeniem socjalnych funkcji państwa oraz poszanowaniem praw mniejszości.

-kapitalizm ludowy w latach 50, każdy jest kapitalistą. Koncepcja społeczno-gosp. stawiająca sobie za cel upowszechnienie własności oraz związanych z nią korzyści wśród wszystkich członków społeczeństwa. Kapitalizm był podstawą polityki prowadzonej przez prezydenta.

-neoliberalizm w latach XX, polegał na odejściu od koncepcji państwa opiekuńczego; na rzecz doktryny; ingerencja państwa obywateli.

Próg wyborczy - w głosowaniu mogli brać tylko ci, którzy mieli swój majątek.

Neokonserwatyzm nurt ideologiczno-polityczny powstały w Stanach Zjednoczonych w latach 70 i 80 XX w. Do głównych problemów poruszanych przez neokonserwa­tyzm zaliczyć należy: przywrócenie kary śmierci, dopuszczalność aborcji, obecność religii w szkołach.

Doktryny XIX w. - socjalizm, nacjonalizm, rasizm, społeczna nauka kościoła katolickiego, anarchizm

Doktryny XX w. - faszyzm, totalitaryzm, fundamentalizm katolicki: muzułmański, żydowski, pacyfizm, feminizm, agraryzm.

Nacjonalizm powstał na początku XIX w. w Niemczech. Nazwa wzięła się z j. łac. Mówiąca o wyższości danego narodu. Ludzkość dzieli się na narody. Głosił, że państwo jest własnością narodu. Naród może z państwem zrobić co ze chce. Naród są to obywatele państwa. Nacjonalizm był doktryną europejską. Filozof Johan Gotlich Fichte napisał wiele dzieł, pisał, że kultura niemiecka jest wyjątkowa. Należy być dumnym z pochodzenia niemieckiego. Naród niemiecki był najważniejszy. Pod koniec XIX w rozwinął się nacjonalizm francuski. Nacjonalizm łączył się z antysemityzmem.

Roman Dmowski był przywódcą i teoretykiem. W latach 30. W 1936 młodzi działacze powołali ONR - Obóz Narodowo-Radykalny, który był podzielony na dwie org. (falanga, ORC).

Antysemityzm prekursorem był wybitny kompozytor Ryszard Wadner. Pisał muzykę. Pisał również pisma antyżydowskie. Był twórcą antysemityzmu. Roman Dmowski „Kościół, naród, polityka”.

Nacjonalizm mógł łączyć się z komunizmem. Stalinizm z komunizmem + nacjonalizmem. Nacjonalizm przekroczył granice Europy XX w., n. turecki, arabski. Został przejęty przez Afrykę i Chiny. Partia była nacjonalistyczna.

Nacjonalizm:

-liberalny polega na tym, że uznaje się wyższość swojego narodu, a także innych krajów.

-faszystowski odmawianie innym krajom.

Rasizm jako doktryna polityczna powstał w II połowie XIX w. Powstał w krajach europejskich. Konsekwencja tworzenia kolonii, państwa europejskich Afryki i Azji. Hiszpanie opanowali wyspy kanaryjskie.

Artur Gobineau pisarz, dyplomata, pisał o nierówności ras ludzkich. Wg niego rasa biała tworzyła cywilizacje. Nordycka - Pn. Francja, Skandynawia. Uważał, że niżej od rasy białej stoi rasa żółta, obok nich stoi rasa czarna.

Houston Chamberlein wprowadził innowację. Jego dzieło było napisane o rasach ludzkich.

Rasizm jako doktryna przyjęta została po II wojnie światowej. Był doktryną państwową.

Anarchizm powstał w XIX w. jest to bardzo rozbudowana doktryna. Ma bardzo wiele odłamów (Starożytna Grecja). Anarchos - brak państwa. Mówi, że największym złem jest idea państwa. Okradają z podatków. Państwo jest aparatem przymusu, np. do zapłacenia mandatu. Państwo zmusza i nakłada przymus. Państwo niszczy przyrodę. Mówi, że państwo należy zlikwidować.

Anarchizm: francuski pisarz Proudon Pier, był samoukiem, samodzielnie doszedł do uzyskania wykształcenia. Poznał strukturę polityczną.

Doktryna anarchistyczna twórcą był Max Stiller. Uważał, że nie tylko państwo ogranicza wolność człowieka, ale religia oraz rodzina. Instytucją jest rodzina. Pisał, że człowiek nie musi ograniczać się do struktur.

Anarchoindywidualizm swobodny przepływ informacji - globalizacja, system społecznym. Twierdził, że człowiek ma prawo do posiadania dóbr, są przez niego zdobyte, dobra osobiste.

Mutualizm była to forma wymiany dóbr, dobro za dobro, dobro za usługę. Zniewolenia drugiego człowieka jest pieniądz. Uważał to za zbrodnię. Proudon pisał, że państwo jest złem. Państwo należy zlikwidować. Państwo samo zniknie, bo powstanie cywilizacja.

Syndykalizm jest doktryną związków zawodowych. Zakładał, że władze powinny sprawować władzę zawodową, a nie organizację polityczną. Zakładali, że przestanie istnieć państwo, a władzę przejmą związki zawodowe.

„Wola ludzi” uważali, że należy zlikwidować państwo Rosji, należy dzielić plony.

Anarchokomunizm był twórca rosyjski Piotr Kropotnik, wielokrotnie uciekał z więzienia, był poszukiwany, ale nigdy nie został złapany. W wieku 82 lat zmarł w swoim łóżku. Uważał, że państwo należy zwalczać terrorystycznie. Pisał, że ludzkość państwa będą pracować w komunie. Każdy będzie zajmował się w komunie czym będzie tylko chciał. Anarchizm po II wojnie światowej odrodził się na nowo. Rozbić państwa - na gospodarstwa rolne. Zabija cara, swoją bombą. Francuska policja jak pierwsza zaczęła działać przeciwko zamachom. Anarchiści pomagali im w zamachu. Nawet 10-letnie dziewczynki wrzucały do sklepu bombę. Już na początku XX w.

Anarchokolektywizm wspólnoty, będzie zajmował się, tym, czym będzie chciał. Doktryna utopijna. Mikołaj Makunin był teoretykiem, że państwo powinno być zlikwidowane przez rewolucję. Uważa, że państwo jest przeszkodą człowieka.

Socjalizm w XVIII uważa się teoretyka francuskiego Saint Sunon urodził się w rodzinie arystokratycznej. Lektura nowego testamentu. Lektura nowego testamentu. Wszyscy posiadają tyle samo, idealna sprawiedliwość.

Socjalizm falanastelowy - zakładał, że miejsce pracy musi być miejscem mieszkalnym.

Austenariat pracowniczy zakładał, że pracownicy powinni być współpracownikami w pracy. Wspólnie dzielą ziemie przez nich uprawiane, równe odszkodowanie.

Kołchoz - gospodarstwo kolektywne.

Socjalizm naukowy Maxa - Max urodził się w Niemczech, był bardzo dobrze wykształcony, ukończył studia doktoranckie w dziedzinie filozofii, pracował jako dziennikarz. Miał trudności z pracą, był na utrzymaniu żony i przyjaciela. Musiał wyemigrować do Wielkiej Brytanii. Tam zmarł. Stworzył doktrynę polityczną, którą był socjalizm naukowy. Kapitał jest to bardzo obszerne dzieło.

Twórcą ekonomii politycznej był Adam Smith. Pisał, że robotnicy powinny przejąć władzę. Niemcy, Angia Narodowe stowarzyszenie, anarchiści. Max będzie równy. Rewolucja może się odbić w Rosji. Zakładał, że konsumpcja będzie równa.

Rewizjonizm (socjalizm) zakładał, że rewolucja wywoływana przez państwo nie jest potrzebna.

Maonizm chińska doktryna. Max uważał, że doktryną będzie wolność. Stwierdził, że proletariat miejski w Chinach nie istnieje. Koncepcja Stalina: wzrasta liczba komuni­styczna.

Socjalizm fabiański powstał w Wielkiej Brytanii. Jego głównym twórcą był George B. Show. Mówił, że każdy powinien naprawiać świat, zaczynając od swojego otoczenia. Pomagali materialnie.

Faszyzm XX w. powstał po I wojnie św. we Włoszech. Armia włoska poniosła dużą stratę w walkach z Niemcami. Włosi nic nie skorzystali, żadnych kolonii. Żołnierze nie dostali żadnej pomocy od państwa. To byli ludzie, którzy dostawali medale. Od państwa nic nie dostali. We Włoszech powstał ruch kombatantów, aby wzajemnie mogli sobie pomagać.

Mussolini został dziennikarzem. Zaczął tworzyć grupy kombatantów. Miał własną partię. Włochy przeżywały bardzo duży kryzys gospodarczy.

Grupy fabrykantów zaczęły finansować Mussoliniego.

Faszyzm został stworzony w Starożytnym Rzymie.

Premierem został Mussolini. Mianował się wodzem, przejął władzę dyktatorską, władzę nad wojskiem. Zaczął wprowadzać reformy społ., wprowadził urlopy macierzyńskie, żłobki, kolonie pracownicze dla dzieci pracowników.

Faszyzm nazwa ze starożytnego symbolu władzy, państwo terytorialne. Zaznaczenie silnej władzy państwa. Silniejsze od czegoś innego.

Monopartyjność jedna partia, zawsze jest państwem policyjnym to stan wyjątkowy, który nigdy nie był zniesiony. Służby specjalne, uprawnienia służby.

Trzecia Rzesza Chorwacja była państwem faszystowskim, tak ja Francja. Faszyzm był w okresie międzywojennym, współczesny. Nie byli liczni, ale istniało. Po wojnie chcieli zmienić nazwę.

Korporacjonizm polegał, że nie ma różnic między interesami. Jest ważniejsza niż inny podział. Likwidowano związki zawodowe. Korporacje miały za zadanie zwalczyć związki zawodowe. Były podporządkowane od państwa totalitarnego, przez obywateli.

Ergonomia nauka o zachowaniu energii, również życiowej. Tak organizować sobie życie, aby być jak najbardziej wydajny.

Współczesne doktryny po II wojnie światowej:

-pacyfizm

-feminizm - jest doktryną polityczną dość młodą, ruch polityczny i ruch kulturowy

-ekologizm

Rodzaje feminizmu:

Feminizm skrajny władzę polityczną powinno przejąć kobiety. Płeć kobiety jest kwestią kultury.

Feminizm umiarkowany polega na tym, że powinna istnieć pełnia praw między kobietami a mężczyznami. Tradycyjne zawody męskie mogą wykonywać kobiety. Likwidacja podziałów zawodów na męskie i żeńskie. Prawa kobiet poprzez legislację.

Ekologizm pochodzi z XIX w., niemieckim twórcą był Haechler. Wg niego ekologia była organizmem żywym, który powinien, rozwijać się w naturalnym środowisku. Środowiskiem jest kultura. Naszym środowiskiem jest miasto, a nie las. Dla nas naturą jest komputer, Internet, telefonia cyfrowa. Nie przyroda, lecz cywilizacja.

Ekologia kulturowa bada zachowanie człowieka. Najważniejszą cechą, dla człowieka jest zachowanie środowiska naturalnego.

Ekologizm polityczny celem polityki jest zachowanie środowiska naturalnego.

Ekologizm skrajny to działanie na granicy legalności, bądź poza granicą legalności.

Ekologizm terrorystyczny celem było ich do ścięcia, działania siłowe, np. napadanie na panie ubrane w futra.

Ekologizm umiarkowany Partie Zielonych, partie ekologiczne, czasami odgrywają duże znaczenie. Mają więcej zwolenników, niż jest bardziej zniszczone środowisko.

Pacyfizm imperatyw moralny. Kant stworzył teorię wieczystego pokoju. Państwa powinny wykluczyć pełną agresję. Arianie Polscy na znak pacyfizmu nosili drewniane szable.

Pedagogiczne koncepcje:

-wychowanie pacyficzne dla pokoju, np. likwidacja zabawek wojennych;

-wychowanie bez zabawek wojennych jest podstawą wychowania.

Pacyfizm parlamentarny: np. ONZ, NATO, funkcjonujący na podstawie polityki międzynarodowej. Założenie mają regulować źródło energii. Założenia głoszą pokój i miłosierdzie. Podstawą wychowania jest wychowanie.

Doktryna kościoła katolickiego

Leon XIII - Encyklika

1870 nastąpiło zjednoczenie Włoch. Włochy nie były jednolitym państwem.

Przez konkordat został stworzony Watykan. Jest to suwerenne państwo, które prowadzi własną politykę.

Papieże zwalczyli nacjonalizm. Leon XIII potępiał nacjonalizm.

Początek nowoczesnej doktryny katolickiej.

I etap:

-od encykliki Leona XIII do Soboru Watykańskiego II, Jan XXIII, Paweł IV. Sobór Watykański wprowadził język narodowy do liturgii w kościele była rewolucja. Był przełomem na otwarcie się z innymi religiami.

Jan XXIII rozpoczął dialog z innymi religiami.

II etap

Pontyfikat Jana Pawła II:

-upadek komunizmu;

-mówił, że świat dzieli się na biedę i bogactwo.

Twierdził, że ta sytuacja prowadzi do katastrofy.

-niebezpieczeństwo relatywizmu, prawo stanowione a prawo boskie, uważamy, że relacje między ludźmi jest związane z konfliktem.

Prawo stanowione jest wyższe od prawa boskiego.

Doktryny europejskie:

-socjalizm oraz nacjonalizm zagościł na Bliskim Wsch.,

-rasizm: czarny, czyli nienawiść czarnych do białych; żółty, czyli nienawiść rasy żółtej do białej.

Nacjonalizm rozkwitł w krajach arabskich. Założycielami tej partii byli chrześcijanie. Powstała socjalistyczna partia odrodzenia arabskiego.

Fundamentalizm określenie tendencji i ruchów religijnych o charakterze skrajnie konserwatywnym, przeciwstawiających się jakimkolwiek zmianom czy modyfikacjom doktryny religijnej, obrządku, obyczajowości.

Fundamentalizm religijny - rodzi terroryzm, występuje w religii monoteistycznej. Fundamentalizm łączy się z integryzmem.

Fundamentalizm muzułmański, islamski - próba powrotu do fundamentów.

Harder niemiecki pisarz pisał, że istnieje teoria posiadania wspólnego języka i wspólną tradycję.

Naród jest to wspólnota ludzi, która chce kontynuować się w państwie. Nie ma narodu bez państwa. Konieczność stworzenia własnego państwa.

Państwo jest własnością narodu.

9

---