Obywatelem może być każdy członek społeczeństwa - ale tylko teoretycznie. Obywatela łączy z państwem szczególny stosunek prawny - ma on prawa ale tez obowiązki wobec państwa. Jego prawem jest np. udział w rządach, a obowiązkiem - dokładanie się do utrzymania państwa czyli płacenie podatków, oraz przestrzeganie norm prawnych obowiązujących w danym państwie.

Obywatel ma jednak nie tylko prawo ale i obowiązek uczestniczenia w życiu publicznym i politycznym - w ten sposób jest odpowiedzialny za to, co ma miejsce w państwie. Ktoś może stwierdzić, że jego głos w wyborach nie zmieni wyniku, jednak jeśli nie zagłosuje - wówczas nie ma moralnego prawa by negatywnie bądź pozytywnie wypowiadać się o stylu rządów i decyzjach rządzących - w końcu sam zrzekł się możliwości wzięcia udziału w życiu politycznym, przyjmując bierna postawę przedmiotu rządów.

Idea społeczeństwa obywatelskiego narodziła się wraz z idea demokracji, rozwinęło ją i próbowało wprowadzić w życie Oświecenie.

Najważniejszym prawem takiego społeczeństwa jest konstytucja, a ochrona praw w niej zawartych zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich. Członkowie społeczeństwa obywatelskiego mają udział w rządach - bezpośredni lub pośredni, poprzez swoich przedstawicieli, władze działają na podstawie prawa i w jego granicach, obywatele mają możliwość czynnego udziału w życiu nie tylko politycznym ale i gospodarczym czy kulturalnym, mają możliwość realizacji własnych celów i interesów - o ile nie kolidują one z interesem państwa i innych obywateli. Obywatele mogą także zakładać różnego rodzaju organizacje i korzystać w pełni z wolności (nie mylić z anarchią, granicą wolności jest bowiem wolność i cierpienia innego człowieka).

---