T: PODSTAWOWE ELEMENTY PROCESU BADAWCZEGO

PLAN BADAN:

W każdym schemacie badań należy stanąć przed dwoma zadaniami.

1.Należy określić tak dokładnie o ile to tylko możliwe co chce się badać

2.Określić w jaki sposób należy to zrobić

Zacznijmy od krótkiego przeglądu trzech głównych celow badan społecznych. Pomoze to nam określić jaki typ badac podjąć.

1 cel badań to Eksploracja która z reguly ma na celu zaspokojenie ciekawości badacza i jego pragnienie lepszego zrozumienia przedmiotu, zbadanie możliwości podjecia szerszych badan oraz wypracowanie metod które zostana uzyte w dalszych badaniach. Badania Eksploracyjne maja duza wartość w naukach społecznych. Sa kluczowe gdy badacz wkracza na nowy grunt i zawsze pomagaja rozeznac się w temacie badań. Głowna wada ich jest to ze zazwyczaj nie daja sadysfakcjonujacej odpowiedzi na pytania badawcze choc mogą wskazywac na takie odpowiedzi i sugerowac jakimi metodami można je osiągnąć.

2 cel badan to Opis( odpowiada na pytania co, kiedy gdzie) - Badacz obserwuje a potem opisuje to co zaobserwowal. Ponieważ obserwacja naukowa jest staranna i przemyslana opis naukowy jest z reguly trafniejszy i dokładniejszy niż zwykly opis. Spis ludności USA jest doskonalym przykładem opisowych badac społecznych. Celem jest trafny i dokładny opis zestawu roznych cech ludności USA a także ludności zamieszkującej mniejsze jednostki terytorialne np. stany czy hrabstwa. Inny przykład to profile demograficzne populacji z uwzględnieniem wieku i plci , wykonywane przez demografow statystyki przestępczości w roznych miastach, badania marketingowe opisujące ludzi którzy uzwaja lub mogliby używać jakiegos produktu.

3 cel badan - Wyjaśnienie( odpowiada na pytania dlaczego) - Odnotowanie częstości chodzenia do kościoła jest zajeciem opisowych ale odnotowanie dlaczego jedni ludze chodza a inni już nie jest już wyjaśnieniem. Również określenie zmiennych które pomagaja zrozumiec dlaczego w jednych miastach wskaźnik przestępczości jest wyższy niż w innych również nazywamy wyjaśnieniem.

JEDNOSTKA ANALIZY

W naukowych badaniach społecznych nie istnieją prawie żadne bariery dotyczące tego, co ma być poddane badaniu. Ważne jest jednak rozróżnienie jednostek analizy od zbiorowości.

Jednostkami analizy są te przedmioty, które badamy, aby stworzyć ich syntetyczny opis oraz wyjaśnić różnice między nimi.  

*JEDNOSTKI  INDYWIDUALNE

Są to najbardziej typowe jednostki analizy. Badania zajmują się określonymi typami jednostek lub ich klasami, np. studenci, homoseksualiści, lesbijki. Później agregowane są indywidualne jednostki i formułowane są uogólnienia na temat populacji, do której należą. 

*GRUPY

Możemy być także zainteresowani cechami należącymi do grup, traktowanych jako pojedynczy byt.  Można także wnioskować o cechach grup społecznych na podstawie cech ich członków (opisanie grupy pod względem wieku, rasy, wykształcenia). Termin gangi uliczne oznacza populację, która składa się ze wszystkich gangów w danym mieście. Można opisać populację uogólniając wyniki pojedynczych gangów.  

*ORGANIZACJE

Jednostkami analizy mogą być rowniez formalne organizacje społeczne, np. badanie pojedynczego przedsiębiorstwa chcą uzyskać odpowiedzi o populacji przedsiębiorstw. Pojedyncze przedsiębiorstwo może być scharakteryzowane pod kątem liczby pracowników, rocznego zysku itd.  

*WYTWORY SPOŁECZNE

Inaczej wszelkie wytwory istot społecznych lub ich zachowań, np. książki, wiersze, samochody, nieobecności na egzaminach, interakcje społeczne. Pojedyncza książka ma swoja wagę, długość, cenę itd. Badając pojedyncze książki możemy uogólniać na całą populację książek. Interakcje społeczne, które mogą zostać jednostkami analizy to: przyjaźnie, sprawy sądowe, wypadki drogowe, porwania samolotów.  

WYMIAR CZASOWY

Możemy zbierać obserwacje mniej więcej w tym samym czasie lub rozłożyć je w czasie.

*Badania przekrojowe

Składają się z obserwacji próby czy przekroju jakiejś populacji lub zjawiska, zebranych w jednym punkcie w czasie, np. spis powszechny przedstawia populację w danym czasie. Wada badań przekrojowych: wnioski z tych badań bazują na badaniach przeprowadzonych w jednym czasie, ale ich celem jest wyjaśnianie procesów przyczynowych, zachodzących w czasie- problem uogólnień życia społecznego na podstawie pojedynczych „zdjęć”

*Badania dynamiczne

Umożliwiają obserwację tego samego zjawiska przez długi czas.  

a) Badania trendów

Koncentrują się na zmianach w czasie wewnątrz jakiejś populacji, np. porównanie spisów powszechnych z dziesiątek lat pokazujące przesunięcia w składzie ludności. 

b)Badania kohort demograficznych

Analiza zmian zachodzących  w poszczególnych subpopulacjach (kohortach demograficznych). Najczęściej kohorta to grupa wiekowa - ludzie urodzenie w latach 50 lub ludzie urodzeni w czasie wojny 

c)Badania panelowe

Dotyczą za każdym razem tego samego zbioru ludzi. Można w ten sposób analizować nie tylko ogólne trendy w preferencjach wyborczych, ale także okazać precyzyjne prawidłowości dotyczące stałości i zmienności zamiarów wyborczych.

JAK ZAPLANOWAĆ PROJEKT BADAWCZY ( Plakat)

1)Plan badawczy na podstawie problemu kwestii aborcji

Na początku należy się czegoś dowiedzieć na temat tej kwestii, poszukać jakiejś literatury, porozmawiać z osobami, które są za i przeciwko aborcji. Następnie należy postawić sobie  jakiś CEL.

2)Konceptualizacja

Należy zdefiniować wszystkie pojęcia, znaleźć warunki pod jakimi studenci mogliby poprzeć aborcję.

3)Wybór metody badawczej

Najlepszą metoda w tym, wypadku byłby sondaż: przeprowadzenie wywiadu ze studentami lub wypełnienie przez nich kwestionariusza.

4)Operacjonalizacja

Wybór technik pomiaru. Należy ustalić brzmienie pytań kwestionariuszowych.

5)Populacja i dobór próby

Należy zdecydować kogo lub co badać. Należy dobrać próbę osób do badania. W tym przypadku próba będzie się składać ze studentów, ale musi być dokładnie określona : studenci dzienni, zaoczni, wieczorowi??

6_Obserwacja

Należy przeprowadzić badanie wśród studentów

7)Przetwarzanie danych

Faza kodowania odpowiedzi i przenoszenia danych do komputera

8)Analiza

Interpretacja i wyciąganie wniosków. W tym przypadku analiza mogła służyć zarówno celom opisowym jak i wyjaśnianiu

9)Zastosowanie

Wykorzystanie przeprowadzonych badań oraz wyciągniętych z nich wniosków

opis Konceptualizacji

Jest to proces, w toku którego określamy, co mamy na myśli używając danego terminu w badaniach → powstaje szczególnie, uzgodnione dla celów badawczych znaczenie pojęcia.

Wymiary i wskaźniki:

Konceptualizacja nadaje jasne znaczenie pojęciu poprzez wyszczególnienie jednego lub większej liczby wskaźników tego, co mamy na myśli. Wskaźnik to znak obecności lub nieobecności badanego pojęcia. Każde pojęcie może mieć wiele wymiarów czyli możliwych do wyróżnienia aspektów /np. uczuciowy i behawioralny wymiar współczucia/. Pełna konceptualizacja wymaga zarówno określenia wymiarów jak i wskazania różnych

wskaźników dla każdego z nich. Wskaźniki są wzajemnie wymienialne. 

Definicje realne, nominalne i operacyjne:

Def. realna stanowi wyraz reifikacji terminu, jest stwierdzeniem „zasadniczej natury” bytu; wiedzie nas zatem na manowce, gdyż uznaje konstrukt /np. współczucie/ za byt rzeczywisty.

Def. nominalna zostaje przypisana do danego terminu bez roszczenia co do tego, że stanowi odbicie :realnego” buty; jest arbitralna; jest to wyraz jakiegoś konsensusu, konwencji co do użycia jakiegoś terminu.

Def. operacyjna precyzuje sposób pomiaru danego pojęcia czyli operacje, jakie będziemy w tym celu wykonywać; jest raczej nominalna niż realna oraz daje maksimum jasności co do znaczenia danego terminu w konkretnych badaniach. 

Tworzenie ładu pojęciowego:

Kolejne kroki pomiaru we w pełni strukturalizowanym badaniu socjologicznym: konceptualizacja →def. nominalna → def. operacyjna → pomiary w świecie rzeczywistym.

Pozostawienie konceptualizacji i operacjonalizacji nie musi prowadzić do chaosu pojęciowego. Często w ten sposób powstaje ład-stosujemy definicje standardowe, aby być zrozumianym przez innych. Kolejnym źródłem ładu jest fakt, że badacze przejmują jakąś konc. i oper. Danego pojęcia by przekonać się o jej użyteczności, co prowadzi do standaryzacji definicji pojęć, ich wielokrotnego poprawiania i testowania. 

Wybory dokonywane w procesie operacjonalizacji:

Konceptualizacja polega na uściśleniu i udoskonaleniu abstrakcyjnych pojęć, operacjonalizacja na stworzeniu konkretnych procedur badawczych, które pozwolą na dokonanie empirycznych obserwacji odpowiadających tym pojęciom w świecie rzeczywistym.

Operacjonalizując jakieś pojęcie badacz musi zdawać sobie sprawę, jaki zakres zmienności go interesuje /np. zakres dochodu respondentów, lub od „popieram” przez „jest mi to obojętne” do „zupełnie nie popieram”/. Ważnym problemem jest także ustalenie stopnia precyzji zmienności między skrajnościami, co oczywiście wynika z celów badania.  

Wartość zmiennej jest cechą czegoś /np. kobieta/, zmienne zaś to logiczne zbiory wartości. Tak więc płeć to zmienna złożona z dwóch wartości : kobieta i mężczyzna.

Każda zmienna musi mieć dwie istotne cechy: 1) składające się nań wartości muszą być wyczerpujące; 2) wartości muszą być wzajemnie rozłączne. 

 Indeksy, skale, typologie” 

Indeksy i skale służą do mierzenia złożonych zmiennych, dla których nie ma jasnych pojedynczych wskaźników. Są one także wydajnymi narzędziami analizy danych.  

Indeksy a skale:

- są porządkowymi miernikami zmiennych

- porządkują jednostki analizy w kategoriach konkretnych zmiennych

- Indeks tworzymy przez proste zsumowanie wyników przypisanych poszczególnym wartościom

- Skalę tworzymy przypisując określony wynik punktowy pewnym układom odpowiedzi przy założeniu, że niektóre pytania świadczą o relatywnie niższym, inne zaś o wyższym poziomie danej zmiennej; skala wykorzystuje różnice intensywności wartości tej samej zmiennej, by odnaleźć różne wzorce odpowiedzi.

- Skale mają tę wyższość nad indeksami, że uwzględniają intensywność obrazowania danej zmiennej przez różne pytania.

- Błędy w wyobrażeniu na temat skal: 1) to czy kombinacja kilku pytań okaże się skalą, niemal zawsze zależy od konkretnej próby; 2) użycie konkretnych technik skalowania nie daje gwarancji stworzenia skali.  

Budowa indeksu: 

Dobór pytań składających się na złożony indeks, który tworzymy w celu pomiaru jakiejś zmiennej:

- pierwszym kryterium wyboru pytań jest trafność fasadowa (lub logiczna)

- indeksy muszą być jednowymiarowe- złożony miernik  powinien odzwierciedlać tylko jeden wymiar danego pojęcia

- charakter dobranych pytań zadecyduje o tym, jak ogólnie czy szczegółowo dana zmienna będzie mierzona

- zwróć uwagę na obejmowany zakres zmienności. 

Badanie zależności empirycznych między pytaniami wchodzącymi potencjalnie w jego skład:

- zależność empiryczna polega na tym, że odpowiedzi respondenta na jedno pytanie pozwala nam przewidzieć jego odpowiedź na inne pytania; jeśli dwa pytania są ze sobą związane, możemy zakładać, że wskazują one te samą zmienną i możemy włączyć obie do jednego indeksu.

a) zależności dwuzmiennowe: powinieneś zbadać wszystkie możliwe zależności dwuzmiennowe między pytaniami mającymi ewentualnie wchodzić w skład indeksu - pozwala to określić względną siłę związków między poszczególnymi parami pytań;

b) zależności wielozmiennowe między pytaniami: badanie zależności wielozmiennowych pozwala na wyeliminowanie bezwartościowych danych; pozwala określić całkowitą moc pomiaru poszukiwanej zmiennej przez dany zbiór pytań, wykrycie jednoczesnych wzajemnych oddziaływań miedzy pytaniami, aby określić, które z nich powinny się znaleźć w jednym indeksie. 

Punktacja indeksu:

Jeśli wybrałeś już pytania, powinieneś teraz przypisać poszczególnym odpowiedziom wartości punktowe, tworząc w ten sposób jeden złożony miernik z kilku pytań: musisz określić pożądany zakres punktacji indeksu, określić punkty skrajne; musisz przypisać wartości punktowe poszczególnym odpowiedziom, zdecydować, czy przyznajesz poszczególnym odpowiedziom taką samą wagę. 

Braki danych:

- jeśli występują w niewielu przypadkach, można wyłączyć je z budowy indeksu i z analizy;

- można potraktować braki danych jako jedną z dostępnych kategorii odpowiedzi;

- uważna analiza braków danych może pozwolić na interpretację ich znaczenia. 

Walidacja indeksu /ocena trafności/: sposoby:

a) analiza pytań: badamy, w jakim zakresie indeks jest powiązany z poszczególnymi pytaniami w nim zawartymi lub w jakim zakresie pozwala przewidywać odpowiedzi na nie udzielone.

b) walidacja zewnętrzna: osoby ocenione wg jednych pytań np. jako konserwatywne, powinny wg innych pytań zostać ocenione tak samo. 

Budowa skali:

Skala zapewnia większy stopień pewności uszeregowania dzięki uwzględnieniu intensywności pytań. Istnieje wiele metod skalowania, omówimy 4 z nich: 

1) Skala dystansu społecznego Bogardusa:

1. Czy zgodziłbyś się, aby Albańczycy mieszkali w twoim kraju?

2. Czy zgodziłbyś się, aby Albańczycy mieszkali w twojej miejscowości?

3. Czy zgodziłbyś się, aby Albańczycy mieszkali w twojej dzielnicy?

4. Czy zgodziłbyś się, aby Albańczyk był Twoim sąsiadem?

5. Czy zgodziłbyś się, aby twoje dziecko poślubiło Albańczyka/Albankę?

Skala ta służy do pomiaru skłonności ludzi do uczestniczenia w - zróżnicowanym co do stopnia bliskości - stosunkach społecznych z innymi grupami ludzi. Ukazuje oszczędność skalowania jako narzędzia redukcji danych, wiemy, iż np. jeśli ktoś zaakceptuje Albańczyka jako sąsiada, zaakceptuje go też jako mieszkańca swojego kraju. 

2) Skala Thurstone'a:

- stanowi próbę opracowania formatu grupowania wskaźników zmiennej, które powiązane są przynajmniej w strukturę empiryczną; grupa sędziów otrzymuje np.. setki pytań, które uznawane są za wskaźniki danej zmiennej, każdy sędzia na następnie ocenić, jak mocnym wskaźnikiem zmiennej jest każde pytanie, przypisując im wartość punktową; potem badacz analizuje oceny przyznane pytaniom, by ustalić, co do których pytań byli oni najbardziej zgodni i te pytania zostają przyjęte przez badacza.

- staranie opracowana w ten sposób skala odpowiada pod względem oszczędności i efektywności skali Bogardusa.

- każdemu respondentowi można przypisać pojedynczy wynik ( moc najtrudniejszego stwierdzenia, z którym zgodził się respondent), który w sposób adekwatny odzwierciedlałby odpowiedzi na kilka pytań kwestionariusza. 

3) Skala Likerta:

- zawiera kategorie w rodzaju: „zdecydowanie się nie zgadzam”, nie zgadzam się”, „zgadzam się”, „zdecydowanie się zgadzam”.

- szczególna przydatność tego formatu zasadza się na jednoznacznym uporządkowaniu kategorii odpowiedzi;

- metoda ta jednak pozwala na określenie względnej intensywności pytań: chcemy zmierzyć uprzedzenia wobec kobiet → tworzymy zestaw 20 stwierdzeń, np. „kobiety są gorszymi kierowcami niż mężczyźni”, czy „kobiety nie powinny mieć praw wyborczych” - technika skalowania Likerta ukazałaby różnice intensywności między tymi pytaniami, a zarazem ustaliłaby intensywność pozostałych 18 twierdzeń → przyznanie każdemu ze wskaźników uprzedzeń względem kobiet jednego punktu dałoby nam indeks z zakresem wyników od 0 do 20. Skala Likerta ponadto odlicza przeciętne wyniki uzyskane za pomocą indeksu dla osób zgadzających się z poszczególnymi zdaniami… ( tak naprawdę nie ma tu tłumaczenia jak to się robi…)

- obecnie skala nie jest zbyt często wykorzystywana, natomiast format pytań jest jednym z najpowszechniej używanych w kwestionariuszach. 

4) Dyferencjał semantyczny:

- prosimy respondentów, aby wybrali miedzy dwiema przeciwnymi postawami, stosując przy tym wyrażenia określające stopień intensywności postawy między przeciwieństwami. /np. „podoba mi się”, „nie podoba mi się”/ 

5) Skala Guttmana:

- budowa tej skali zaczyna się od tych samych kroków co budowa indeksu;

- skala ta opiera się założeniu, że kto wskazuje wysoki poziom danej zmiennej, wskaże też poziom niski /np. kto popiera prawo niezamężnych kobiet do aborcji, popierałby także aborcję w przypadku ciąży powstałej w wyniku gwałtu lub zagrażającej życiu matki/.

- to w jakim stopniu zbiór danych empirycznych układa się w skalę Guttmana, zależy od stopnia poprawności, z jaką pierwotne odpowiedzi dają się odtworzyć na podstawie wyników uzyskanych w skali. 

Typologie:

- zbiór kategorii lub typów

- to nominalny miernik złożony stosowany często w badaniach społ.;

- mogą być skutecznie stosowane jako zmienne niezależne, lecz wykorzystywanie ich jako zmiennych zależnych powoduje trudności interpretacyjne. 

---