Definicje realne, nominalne i operacyjne:

Def. realna stanowi wyraz reifikacji terminu, jest stwierdzeniem „zasadniczej natury” bytu; wiedzie nas zatem na manowce, gdyż uznaje konstrukt /np. współczucie/ za byt rzeczywisty.

Def. nominalna zostaje przypisana do danego terminu bez roszczenia co do tego, że stanowi odbicie :realnego” buty; jest arbitralna; jest to wyraz jakiegoś konsensusu, konwencji co do użycia jakiegoś terminu.

Def. operacyjna precyzuje sposób pomiaru danego pojęcia czyli operacje, jakie będziemy w tym celu wykonywać; jest raczej nominalna niż realna oraz daje maksimum jasności co do znaczenia danego terminu w konkretnych badaniach

Indeksy i skale służą do mierzenia złożonych zmiennych, dla których nie ma jasnych pojedynczych wskaźników. Są one także wydajnymi narzędziami analizy danych.

Indeksy a skale:

- są porządkowymi miernikami zmiennych

- porządkują jednostki analizy w kategoriach konkretnych zmiennych

- Indeks tworzymy przez proste zsumowanie wyników przypisanych poszczególnym wartościom

- Skalę tworzymy przypisując określony wynik punktowy pewnym układom odpowiedzi przy założeniu, że niektóre pytania świadczą o relatywnie niższym, inne zaś o wyższym poziomie danej zmiennej; skala wykorzystuje różnice intensywności wartości tej samej zmiennej, by odnaleźć różne wzorce odpowiedzi.

- Skale mają tę wyższość nad indeksami, że uwzględniają intensywność obrazowania danej zmiennej przez różne pytania.

- Błędy w wyobrażeniu na temat skal: 1) to czy kombinacja kilku pytań okaże się skalą, niemal zawsze zależy od konkretnej próby; 2) użycie konkretnych technik skalowania nie daje gwarancji stworzenia skali.

Budowa indeksu:

Dobór pytań składających się na złożony indeks, który tworzymy w celu pomiaru jakiejś zmiennej:

- pierwszym kryterium wyboru pytań jest trafność fasadowa (lub logiczna)

- indeksy muszą być jednowymiarowe- złożony miernik powinien odzwierciedlać tylko jeden wymiar danego pojęcia

- charakter dobranych pytań zadecyduje o tym, jak ogólnie czy szczegółowo dana zmienna będzie mierzona

- zwróć uwagę na obejmowany zakres zmienności

Budowa skali:

Skala zapewnia większy stopień pewności uszeregowania dzięki uwzględnieniu intensywności pytań. Istnieje wiele metod skalowania, omówimy 4 z nich:

1) Skala dystansu społecznego Bogardusa:

1. Czy zgodziłbyś się, aby Albańczycy mieszkali w twoim kraju?

2. Czy zgodziłbyś się, aby Albańczycy mieszkali w twojej miejscowości?

3. Czy zgodziłbyś się, aby Albańczycy mieszkali w twojej dzielnicy?

4. Czy zgodziłbyś się, aby Albańczyk był Twoim sąsiadem?

5. Czy zgodziłbyś się, aby twoje dziecko poślubiło Albańczyka/Albankę?

Skala ta służy do pomiaru skłonności ludzi do uczestniczenia w - zróżnicowanym co do stopnia bliskości - stosunkach społecznych z innymi grupami ludzi. Ukazuje oszczędność skalowania jako narzędzia redukcji danych, wiemy, iż np. jeśli ktoś zaakceptuje Albańczyka jako sąsiada, zaakceptuje go też jako mieszkańca swojego kraju.

2) Skala Thurstone'a:

- stanowi próbę opracowania formatu grupowania wskaźników zmiennej, które powiązane są przynajmniej w strukturę empiryczną; grupa sędziów otrzymuje np.. setki pytań, które uznawane są za wskaźniki danej zmiennej, każdy sędzia na następnie ocenić, jak mocnym wskaźnikiem zmiennej jest każde pytanie, przypisując im wartość punktową; potem badacz analizuje oceny przyznane pytaniom, by ustalić, co do których pytań byli oni najbardziej zgodni i te pytania zostają przyjęte przez badacza.

- staranie opracowana w ten sposób skala odpowiada pod względem oszczędności i efektywności skali Bogardusa.

- każdemu respondentowi można przypisać pojedynczy wynik ( moc najtrudniejszego stwierdzenia, z którym zgodził się respondent), który w sposób adekwatny odzwierciedlałby odpowiedzi na kilka pytań kwestionariusza.

3) Skala Likerta:

- zawiera kategorie w rodzaju: „zdecydowanie się nie zgadzam”, nie zgadzam się”, „zgadzam się”, „zdecydowanie się zgadzam”.

- szczególna przydatność tego formatu zasadza się na jednoznacznym uporządkowaniu kategorii odpowiedzi;

- metoda ta jednak pozwala na określenie względnej intensywności pytań: chcemy zmierzyć uprzedzenia wobec kobiet → tworzymy zestaw 20 stwierdzeń, np. „kobiety są gorszymi kierowcami niż mężczyźni”, czy „kobiety nie powinny mieć praw wyborczych” - technika skalowania Likerta ukazałaby różnice intensywności między tymi pytaniami, a zarazem ustaliłaby intensywność pozostałych 18 twierdzeń → przyznanie każdemu ze wskaźników uprzedzeń względem kobiet jednego punktu dałoby nam indeks z zakresem wyników od 0 do 20. Skala Likerta ponadto odlicza przeciętne wyniki uzyskane za pomocą indeksu dla osób zgadzających się z poszczególnymi zdaniami… ( tak naprawdę nie ma tu tłumaczenia jak to się robi…)

- obecnie skala nie jest zbyt często wykorzystywana, natomiast format pytań jest jednym z najpowszechniej używanych w kwestionariuszach.

5) Skala Guttmana:

- budowa tej skali zaczyna się od tych samych kroków co budowa indeksu;

- skala ta opiera się założeniu, że kto wskazuje wysoki poziom danej zmiennej, wskaże też poziom niski /np. kto popiera prawo niezamężnych kobiet do aborcji, popierałby także aborcję w przypadku ciąży powstałej w wyniku gwałtu lub zagrażającej życiu matki/.

- to w jakim stopniu zbiór danych empirycznych układa się w skalę Guttmana, zależy od stopnia poprawności, z jaką pierwotne odpowiedzi dają się odtworzyć na podstawie wyników uzyskanych w skali.

Typologie:

- zbiór kategorii lub typów

- to nominalny miernik złożony stosowany często w badaniach społ.;

- mogą być skutecznie stosowane jako zmienne niezależne, lecz wykorzystywanie ich jako zmiennych zależnych powoduje trudności interpretacyjne.

---