10. Skale

• co to jest pomiar?

• różne rodzaje skal: Bogarthusa (badanie dystansu), dyferencjał semantyczny, Thurstone , Likert

• żeby skala była trafna, rzetelna, musimy w sposób poprawny, precyzyjny formułować zmiennie i dobrać odpowiednie wskaźniki

1. Skale mogą mierzyć:

1. cechy obiektów zewnętrznych (porządkowanie) - przedmiotem oceny systemy religijne, ideologiczne

2. cechy samych obiektów badanych (skale mierzące postawy wobec obiektów zewnętrznych) - postawy wobec udziału w życiu społ, kulturowym, postawy wobec cech osobowych

• możemy wprowadzić rangowanie

• możemy porównywać parami

2. Thurstone

• sformułować 120-130 stwierdzeń i wybrać max. 20 najlepszych

• warunki dla stwierdzeń: muszą być proste, jednoznaczne (unikanie wieloznacznych wskaźników), muszą być wyrażone w jednakowej formie albo pytającej albo twierdzącej (oznajmującej) albo sformułowane bezpośrednoi do badanego, albo w sposób ogólny

3. Rodzaje skal:

1. szacunkowa - np. bardzo zainteresowany, umiarkowanie zainteresowany, raczej niezainteresowany, niezainteresowany

2. rangowa - np. Thurstone - ocena między stwierdzeniami

3. zależnościowa - Likert

4. 3 komponenty skali:

1. empiryczne wydarzenia

2. liczby

3. reguły

5. Skala Bogarthusa

• pomiar dystansu społecznego od kontaktów zażyłych, przez obojętność, do antypiatii i potępienia na końcu

• należy określić charakter dystansu - wobec czego chcemy mierzyć (wobec grup społ, osób, wartości); dystans musi istnieć!

• przyjąl następujące wskaźniki: małzeństwo (bliski dystans), sąsiedztwo, praca, obywatel kraju, przyjazdy do kraju, odsunięcie od kontaktu

• chciał zbadać dystans Amerykanów do Polaków, Brytyjczyków, Koreańczyków i Szwedów

• buduje się tabelkę zazwczyaj

• badanie obrazu społecznego różnych grup

6. Dyferencjał semantyczny

• stwierdzenia - trzeba dokonać ich selekcji i przygotować stwierdzenia do skali

• Thurstone - 11punktowa skala; 120-130 stwierdzeń

• kwantyfikaory

• w wyniku analizy statystycznej wyłonić należy ok. 20 stwierdzeń; sędziowie muszą być z tej samej zbiorowości, muszą mieć ten sam układ odniesienia (układ kulturowy); następnie liczy się mediany dla stwierdzeń, odchylenie standardowe

• trochę innego typu stwierdzenia są potrzebne gdy chcemy ustalić pewne cechy, właściwości, sposób rozumienia pojęcia (społeczny obraz) -> dyferencjał semantyczny

• potrzebne jest zegbranie par cech o przeciwnych znaczeniach; po zebraniu tych określeń musimy wybrać te, które będą wykorzystane do badań - można wprowadzić sędziów

• syfry muszą być wyjaśnione; + pracowity 1 2 3 4 5 6 7 - leniwy

• obliczenia statystyczne

• mozemy określić pewien profil, np. organizacji

• ustalić które z punktów na skali będą uznawane za cechy pozytywne, które za ambiwalentne, a które za negatywne

• może być stosowany w badanich marketingowych

• testy zdań niedokończonych

Skalowanie - umożliwia pewnym właściwościom interesujących nas przedmiotów przyporządkować wartości, liczby lub inne symbole w celu określonego uporządkowania badanych stanów rzeczy oraz wyrażenie tego w sposób liczbowy lub wartościowy. Skala jest pomyślana jako narzędzie pomiaru.

 

Porządek skalowania jest przeważnie następujący:

1. Dokonuje się wyboru skalowanych danych

2. Określa się ich przydatność ze względu na badany przedmiot

3. Ustala się stopień ich pewności lub wiarygodności

4. Dokonuje się wyboru matrycy (miary), umożliwiającej takie ułożenie danych w sposób uporządkowany, by tworzyły continuum (pewien ciągły zbiór dowolnej liczby elementów przechodzących jeden w drugi).

 

11. Metody skalowania

 

Rangowanie i porównywanie parami - skal porządkowa określając poszczególne własności badanych przedmiotów, ukazuje również, jaki z nich jest większy lub mniejszy od pozostałych. Dokonuje się to przez porównanie, które przybiera postać szeregu rangowego, rzadko ma natomiast za podstawę kryterium obiektywne -standaryzowaną jednostkę pomiaru - zazwyczaj jest on subiektywną oceną obiektu według kryterium dającego się w obiektywne np. uporządkowanie zawodów według ich prestiżu społecznego. Respondent może samodzielnie ocenić np. który z zawodów jest bardziej prestiżowy. Przedstawiamy listę zawodów, ułożonych parami. Podczas porównywania arami z reguły nie dopuszcza się odpowiedzi „nie mam zdania”. Respondent wskazuje, który z zawodów woli „na niekorzyść” innego (nie wybranego zawodu).

 

Liczba możliwych par wynosi:

 

Dla każdego respondenta należy sporządzić indywidualny szereg rangowy. Następnie grupuje się osoby o tych samych preferencjach. W celu ustalenia „średniego” porządku preferencji dla całej zbiorowości, oblicza się ilu jej członków łącznie wybrało każdy z przedmiotów i odpowiednio nadaje się im wartości rangowe.

 

Metoda równych interwałów Thurstone'a - przez długi okres czasu metoda ta była stosowana do skalowania przy badaniu postaw, ostatnio jednak metoda ta stosowana jest bardzo rzadko wskutek dostrzeżenia w niej wielu niedostatków - przede wszystkim posługiwanie się „kompetentnymi sędziami”. Jej miejsce zajęły obecnie technika Likerta i technika Guttmana. Metoda Thurstone'a polega na tym, że pewną liczbę stwierdzeń poddaje się ocenie sędziów kompetentnych w jakiejś dziedzinie np. w sprawach Kościoła. Np. stwierdzenie takie może brzmieć: Do Kościoła chodzą przeważnie ludzie starzy. Zadaniem sędziów jest ocenienia stwierdzenia i określenie w jakiem stopniu wyraża ono pozytywną lub negatywną postawę względem przedmiotu (Kościoła). Wyrazem tej oceny jest umieszczenie każdego ze stwierdzeń na skali 11-stopniowej (od postawy negatywnej przez neutralną do pozytywnej). Oceny różnych sędziów będą przy tym różne. Następnie dla każdego stwierdzenia oblicza się wartość średnią, która określa jego miejsce na skali oraz odchylenie standardowe, które traktuje się jako indeks jednoznaczności tych stwierdzeń. Spośród stwierdzeń znajdujących się obok siebie wybiera się, które mają najmniejsze rozproszenie (z reguły około 20.). Stwierdzenia te stanowią narzędzie pomiaru, którym można posłużyć się w kwestionariuszu, zwykle jednak bierze się pod uwagę tylko te, z którymi respondent się zgadza. Respondent proszony jest o wyrażenie opinii - czy zgadza się z określonym stwierdzeniem czy też nie. Z wartości liczbowych uzyskanych przez te stwierdzenia poprzednio oblicza się średnią, która jest ilościowym wyrazem postawy respondenta względem przedmiot (Kościoła).

Skala R. A. Likerta - 1. Kompletowanie zestawu różnych stwierdzeń, co do których jesteśmy intuicyjnie przekonani, że dotyczą cechy którą chcemy mierzyć. Np. A. Mąż określa wysokość kieszonkowego swojej żony. B. Praca zawodowa męża jest więcej warta niż praca domowa żony. C. Kobieta nie powinna nigdy w obecności innych mężczyzn wygłaszać innego zdania niż jej mąż. D. Kobiety powinny mieć prawo jazdy. Respondent jest poproszony o zajęcie konkretnego stanowiska względem w/w stwierdzeń poprzez zaznaczenie krzyżykiem odpowiedzi, która mu najbardziej odpowiada:

 

4 3 2 1 0

tak raczej nie mam raczej nie

tak zdania nie

Skompletowane stwierdzenia można poddać selekcji po to, aby stwierdzenia mało przydatne nie obciążały badania zasadniczego. Może temu służyć wstępny sondaż przeprowadzony np. na grupie 100 osób, nie jest on jednak konieczny. 2. Wybranym przez respondentów odpowiedziom nadajemy wartości liczbowe, co można uczynić przed lub po przeprowadzeniu wywiadu. Wartości te powinny jednak zawsze rosnąć w tym samym kierunku. 3. Sprawdzanie założonej jednowymiarowości wszystkich stwierdzeń. Odrzucamy wszystkie stwierdzenia, które nie odwołują się do interesującej nas cechy. Należy wykryć stwierdzenia fałszywe. Ustala się łączną liczbę punktów uzyskana przez respondenta - dodając wartości liczbowe, które uzyskała odpowiadając na każde ze stwierdzeń. Spośród 25% respondentów, którzy uzyskali największą liczbę punktów („grupa górna”) i 25% respondentów, którzy uzyskali najniższą liczbę punktów („grupa dolna”) tworzy się grupy porównawcze. Ustala się, jakich odpowiedzi udzielona na każde z kolejnych stwierdzeń w jednej i drugiej grupie. Trzeba obliczyć średnią wartość punktową tego stwierdzenia w obu grupach. Następnie sprawdza się czy średnie te różnią się miedzy sobą w sposób istotny - statystyczny test istotności.

Średnia arytmetyczna:

 

Oblicza się średnią w obu grupach:
i

i

n - liczba członków w grupie

X - liczby przyporządkowane odp.

f - liczba respondentów, którzy udzielili danej odp.

Następnie można obliczać różnicę między średnią w grupach - górnej i dolnej, sumę kwadratów odchyleń w obu grupach (V²_g i V²_d) etc.

Dyferencjał semantyczny - służy do mierzenia obiektów otaczającego świata, jest specyficzną metodą ilościowej oceny wrażenia, jakie obiekty sprawiają na osobie badanej. Możemy np. badać obraz nauczyciela. Respondentowi daje się kartę zawierającą szereg opozycyjnych przymiotników i słowo oznaczające opisywany przedmiot np. nauczyciel. Respondent ma za zadanie określić, jakie wrażenie sprawia na nim dany przedmiot poprzez zaznaczenie w określonym polu krzyżykiem np. bliżej określenia zły niż dobry. Dyferencjał semantyczny został opracowany przez C.E. Osgood, G. J. Suci i P. H. Tannenbaum.

 

Nauczyciel  

Dobry					X		Zły
Twardy	X						Miękki

Pary przeciwstawnych określeń np. dobry-zły odnoszą się do trzech wymiarów: ocena (O), aktywność (A) i siła (S). Ważne jest by każdy wymiar mierzony był za pomocą takiej samej ilości przeciwstawnych określeń. Pary przeciwstawnych określeń powinny także tworzyć continuum np. dobry - 6-bardzo 5-średnio 4-trochę 3-brak zdania 2-trochę 1- średnio 0-bardzo - zły.

Najprostszą metodą opracowania wyników jest wykreślenie profilu graficznego. Powstaje on poprzez połączenie linią krzyżyków zaznaczonych przez respondenta. Należy wykreślić dwa profile porównawcze dotyczące dwóch przedmiotów np. nauczyciel i przyjaciel lub nauczyciela w pierwszym tygodniu jego pracy, a następnie po miesiącu jego pracy. Dane można także opracować poprzez wyliczenie wartości danego wymiaru.

---