Przy przepływie wszystkich cieczy rzeczywistych ujawniają się większe lub mniejsze siły tarcia. W przeciwieństwie do ruchu ciał stałych, w którym tarcie występuje tylko na powierzchni, w cieczach i w gazach ujawnia się ona w całej objętości. jest więc zwane tarciem wewnętrznym lub lepkością.

Lepkość, tarcie wewnętrzne, cecha płynów, pojawienie się siły tarcia pomiędzy warstwami cieczy lub gazu, poruszającymi się równolegle względem siebie z różnymi co do wartości prędkościami. Warstwa poruszająca się szybciej działa przyspieszająco na warstwę poruszającą się wolniej i odwrotnie. Pojawiające się wtedy siły tarcia wewnętrznego skierowane są stycznie do powierzchni styku tych warstw.

Siła potrzebna do podtrzymania ruchu dwóch płytek względem siebie równoległych jest wprost proporcjonalna do powierzchni i prędkości, oraz odwrotnie do odległości między nimi i wynosi: F=η(Sv/d).

Zjawisko lepkości wykazują wszystkie ciecze i gazy. Jedynym szczególnym wyjątkiem jest ciekły hel, który w temperaturach bliskich zera bezwzględnego wykazuje zjawisko nadciekłości czyli zupełne zniknięcie lepkości. Lepkość zależy w dużym stopniu od temperatury: dla cieczy zmniejsza się znacznie ze wzrostem temperatury, natomiast dla gazów nieco rośnie wraz z temperaturą.

Przepływ laminarny, opływ uwarstwiony, w którym poszczególne warstwy elementarne gazu lub cieczy nie mieszają się z sobą.

Siła oporu ruchu działająca ze strony cieczy na poruszającą się w niej kulkę wyraża wzór Stokesa F= 6pηrv - dla nie ograniczonej ilości cieczy

-dla ruchu kulki wzdłuż cylindra o promieniu R F=6 ^.  ^.  ^. r ^. v^.(1 + 2,4 ^. r/R)

Siły działające na kulkę:

ciężkości F = m ^. g

wyporu Archimedesa F_w = m_w g = g ^. ρ ^. V

siła oporu (Stokesa) F_o = Kv gdzie K = 6 ^.  ^.  ^. r ^. (1 + 2,4 ^. r/R)

Zgodnie z II zasadą dynamiki równanie ruchu kulki ma więc postać: ma=F-Fw-Fo lub

m (dv/dt) = F-F_w-F_o

Jeżeli w chwili początkowej t=0 prędkość v=v₀, to po scałkowaniu dostajemy

zależność od czasu w postaci

gdzie τ = m/K nazywamy stałą czasową.

Prędkość graniczna kulki:

Wyznaczenie lepkości metodą Stokesa polega na bezpośrednim pomiarze wszystkich wielkości występujących po prawej stronie wzoru.

Pomiar prędkości granicznej wykonać należy na odcinku drogi, na której kulka osiągnęła już ustaloną prędkość.

Parametrem który decyduje o charakterze opływu cieczy wokół ciała jest liczba Reynoldsa, dana wzorem: Re = (v l ρ / η), gdzie ρ - gestość cieczy, l oznacza wymiar liniowy poruszającego się ciała mierzony w kierunku prostopadłym do wektora v. W przypadku kulki przyjmujemy l = 2r

---