Rozmaite postawy w tragicznej sytuacji można odnaleźć w Dżumie Alberta Camusa. Akcja powieści toczy się w Oranie w 194... r. Jest to Data symboliczna, co nadaje utworowi wydźwięk uniwersalny. Na Miasto spada zaraza ? pierwszym symbolem zagrożenia są wypełzające, chore, zdychające szczury. Choroba rozwija się i pochłania coraz więcej ofiar. Miasto zostaje zamknięte, Społeczeństwo nie może opuścić ogniska zarazy. Pisarz śledzi czyny tych, którzy zostali. Godną pochwały i podziwu jest Postawa doktora Rieux, który jest lekarzem z powołania, niesie Pomoc bez względu na wynagrodzenie. Jako Jeden z pierwszych stawił czoła potężnemu przeciwnikowi, chorobie i śmierci. Nie opuścił miasta, chociaż miał ku temu okazję. Nie zważał na reakcje innych, np. ojca Paneloux, który głosił, że Dżuma jest karą za grzechy i pozostał wobec niej bierny. Rieux zachował powściągliwość w sądzeniu innych. Nie dosięgła go oschłość serca, przed którą przestrzegał Bohater Herberta. Z pokorą mówił, że powinien pomagać innym jako Lekarz i człowiek. Spełnić swój obowiązek jedna z conradowskich zasad to czasem zadanie ponad ludzkie siły. On je wykonał. Nie godził się na racje usprawiedliwiające śmierć. Stanął po Stronie ofiary, po Stronie zwyciężonego, czyli spełnił nakaz pana Cogito. Jego Altruizm oddziałał na innych bohaterów powieści. Dołączyli do niego Tarrou, Rambert.
Robert Rambert, Dziennikarz z Paryża, przeżywa swoistą ewolucję. Dżuma sprawiła, że nauczył się prawdziwych wartości. Rambert miał pecha, przyjechał do Oranu, by przeprowadzić Badania nad życiem Arabów, pozostawił w Paryżu kobietę, którą kochał. Początkowo pragnął uciec, myślał tylko o sobie. Lecz pozostał i przyjął aktywną postawę walki z chorobą. Zwalczył Zło tkwiące w sobie. Dżuma czyni również człowiekiem aktywnym Tarrou, tułacza, który zaznał w życiu wszystkiego. Wobec cierpienia innych nie wycofuje się ale walczy z zarazą, Staje się organizatorem niosącym pomoc. Tarrou ginie, lecz jego życie w ostatniej chwili nabiera sensu i wartości. Przemianę z postawy pasywnej na aktywną przechodzi również inny Bohater Dżumy. Przestępca, który nie widział sensu życia i chciał się zabić, Cottard. Epidemia przyniosła mu Wyzwolenie, a także możliwość zadośćuczynienia za winy, spłacenia długu wobec innych ludzi. Stąd jego aktywnapostawa wręcz zachwyt zarazą.
Choć mieszkańcy Oranu pokonali dżumę, niektórzy z nich mieli świadomość, że Zło może się odrodzić, toteż trzeba czuwać nad sobą nieustannie, żeby w chwili roztargnienia nie tchnąć dżumy w Twarz drugiego człowieka. Wobec tego sens ludzkiej egzystencji stanowi niezgoda na Zło, jego aktywne zwalczanie. W tej walce ważną rolę odgrywa Przyjaźń i lojalność.