SESJA PIĄTA - POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI A WZMACNIANIE WIĘZI RODZINNYCH
Tytuł.
Poczucie własnej wartości - stanowi część naszego wyobrażenia samego siebie. Odnosi się do wierzeń, przekonań i odczuć, jakie mamy na własny temat. Nasze wyobrażenie samego siebie przedstawia obraz, jaki mamy własnej osoby, i nasze uczucia związane z tym, jak siebie widzimy i jak myślimy, kim jesteśmy. Poczucie własnej wartości jest wyobrażeniem samego siebie danej osoby. Jest uczuciem, które mierzy poważanie lub szacunek jaki mamy dla siebie. Poczucie wartości, które nie jest ani zawyżone ani zaniżonej jest warunkiem osobistego szczęścia.
Wzmacnianie więzi rodzinnych - chodzi tu o przekazanie dziecku, że okazujemy mu bezwarunkową akceptację, wyrażamy szacunek dla więzi dziecka oraz pomagamy dziecku akceptować siebie.
Cel sesji.
Celem tej sesji jest wzmacnianie w dziecku poczucia wartości przez rodzinę, pogodzenie dziecka z rodziną biologiczną, zrekonstruowanie w dziecku obrazu rodziny naturalnej przez rodzinę zastępczą oraz pomoc w utrzymaniu kontaktów dziecka z rodziną naturalną. Najważniejszym celem sesji są warunki, które muszą być spełnione, aby dziecko wróciło do domu rodzinnego oraz w jaki sposób zespół rodzinnej opieki zastępczej może dążyć do pojednania rodziny dziecka.
Czemu ma służyć sesja V
Sesja piata ma służyć poczuciu własnej wartości dzieci, które straciły własne rodziny. Poczucia wartości można zrealizować w następujących obszarach:
- Realizacja złożonych celów - powodzenie w ich realizacji wzmacnia nasze poczucie wartości
- Gotowość do radzenia sobie z problemami w życiu prywatnym i zawodowym - im większe poczucie wartości, tym szybciej radzimy sobie ze stratą i tym łatwiej jest zebrać w sobie siły, by zacząć wszystko od nowa.
- Ambicja - im większe poczucie wartości, tym więcej chcemy w życiu dokonać.
- Otwartość w wyrażaniu uczuć - im większe wartości, tym chętniej mówimy o tym, co planujemy, realizujemy, czujemy.
- Komunikacja - poczucie wartości wpływa na otwartość i uczciwość naszych rozmów z innymi osobami
- Związki - wysokie poczucie wartości pomaga nam tworzyć pozytywne, trwałe i zdrowe związki.
- Szacunek wobec innych - poczucie wartości jest podstawą szacunku wobec drugiego człowieka. Jeśli o sobie myślimy dobrze, nie będziemy pochopnie wydawać sądów o innych. Nie będziemy również wtedy oczekiwać, że każda nowa znajomość oznaczać będzie odrzucenie, upokorzenie czy knowanie przeciw nam.
Sesja ta daje nam wskazówki jak postępować z dzieckiem odrzuconym przez rodziców. Uczy nas jak możemy pomóc dziecku, dowartościować je, wzmocnić jego poczucie przynależności. Uczy jak okazać swoją bezwarunkową miłość i akceptację. Można dowiedzieć się jak rozwijać poczucie wartości dzieci oraz w jaki sposób można wzmocnić więzi dziecka z rodziną i zapewnienie ich ciągłości. Spotkania z członkami rodziny naturalnej również są ważne. Dobrze zaplanowane i udane spotkania:
Wzmacniają tożsamość dziecka
Pomagają dziecku wiedzieć, że rodzicom nic nie jest
Pokazują dziecku, że rodzice je kochają
Dają dziecku poczucie nadziei
Pomagają złagodzić poczucie winy dziecka, wzmacniają mocne strony i kompetencje rodziny.
Techniki:
Poczucie przynależności
Przynależność oznacza że dana osoba czerpie satysfakcje z powiązań, które są istotne dla niej i te powiązania są potwierdzane przez innych. Gdy mamy poczucie przynależności, identyfikujemy się z ważną dla nas osobą lub grupą ludzi. Czujemy się częścią dziedzictwa przeszłości wraz z ludźmi, miejscami, tradycjami i zwyczajami.
Jak można wzmocnić ich poczucie przynależności?
Zachęcaj do utrzymania kontaktu z rodzicami naturalnymi dziecka, jego braćmi i siostrami, innymi członkami rodziny, przyjaciółmi i innymi osobami, które są ważne dla dziecka.
Dowiedz się jak najwięcej o ważnych osobach, do których dziecko było wcześniej przywiązane i, jeśli to możliwe, pomóż utrzymać te więzi.
Pomóż dziecku skontaktować się z ważnymi osobami.
Przygotowuj dziecko na spotkania z członkami jego rodziny naturalnej.
Współpracuj z rodziną dziecka, aby zbierać materiały do „Pamiętnika życia dziecka”
O ile to możliwe, zapraszaj członków rodziny dziecka na uroczystości szkolne, kościelne, rekreacyjne, społeczne.
Rozmawiaj z dzieckiem o jego więziach z rodziną i przyjaciółmi.
Zrób coś szczególnego, by zaznaczyć tradycje kulturowe, święta i rytuały oraz wzmacniaj rolę dziecka w tych wydarzeniach.
Wspieraj zaangażowanie dziecka w życie wspólnoty wyznaniowej.
Wykaż zainteresowanie rzeczami osobistymi czy pamiętnikami, które dziecko przyniesie ze sobą. Zachęć dziecko, by ci o nich opowiedziało i słuchaj uważnie.
Angażuj dziecko w życie twojej rodziny.
Buduj więź z dziećmi i wykorzystuj ją do nauczania ich, jakie uczucia i zachowania są wynikiem pozytywnej więzi z innymi.
Rozmawiaj z dziećmi o tym, jak zdefiniowałyby pojęcie „najlepszy przyjaciel”
Zastanów się z dziećmi, dlaczego inni je lubią. Zapytaj: „Co robisz, że czujesz się ważny dla innych?”
Zachęcaj dzieci by przyłączyły się do grupy, w których mogą wprawiać się we współpracy i pracy zespołowej.
Zbadaj możliwości udziału dziecka w działalności klubów zainteresowań, klubów sportowych czy zespołów muzycznych.
Wyrażaj uznanie z powodu przynależności dziecka dla danej grupy.
Sugeruj dziecku, jak może wykorzystywać swój czas i talenty.
Wspólnie z dzieckiem określ zadania i obowiązki.
Wykorzystuj czas rozmów rodzinnych, by podzielić się potrzebami i uczuciami oraz by omówić zainteresowania, rozwiązywać problemy, promować rodzinna współpracę oraz by planować życie rodzinne.
Zachęcaj dziecko i pomagaj mu brać udział w działalności szkolnej i społecznej.
Pokaż dziecku, jak bardzo jesteś zadowolony gdy on lub ona dobrze się odnosi do innych.
Niepowtarzalność
Posiadanie uczucia niepowtarzalności oznacza, że ma się duże poważanie dla swojej indywidualności. Gdy to odczuwasz czujesz że jest w Tobie coś szczególnego i wiesz, że inni też tak myślą.
Jak pomoc uwierzyć w siebie dziecku z domu dziecka, które zamieszkało z nami jako z rodziną zastępczą?
Pochwalaj fakt rozróżnienia się ludzi między soba.
Wyszukaj każdemu dziecku sferę, w której może przewyższać innych. Wspieraj i dodawaj odwagi dziecku, by podążało w tym kierunku. Unikaj porównania dzieci lub pytań ich, dlaczego nie mogę być taki jak inny.
Traktuj każde dziecko jako istotę z jej lub jego potrzebami i mocnymi stronami oraz unikatową charakterystykę. To dowartościuje dziecko jako odrębną osobę.
Unikaj „odpowiedzialności zbiorowej”, gdy tylko jedno z dzieci zachowywało się w dany sposób.
Przydziel każdemu dziecku coś specjalnego do robienia jako pracę domową lub czynność konieczną dla życia rodzinnego.
Unikaj okazywania rozczarowania, jeżeli dziecku nie będzie sprawiało przyjemności to samo co Tobie.
Spędzaj odpowiednią ilość czasu z każdym dzieckiem osobno.
Akceptuj dziecko za pomocą słów np. lubię Cię, jesteś wyjątkowy itd., gestów przytulanie. Rób to niezależnie od zachowania dziecka.
Koncentruj się na talentach i pogódź się z brakiem talentu.
Pozwól dziecku na indywidualizację jego pokoju czy miejsca.
Wzmacniaj, wychwalaj jak najczęściej.
Poczucie sprawstwa (władzy)
Poczucie sprawstwa sprawia, że chętniej podejmujemy ryzyko, co z kolei pomaga nam czuć się kompetentnymi i odpowiedzialnymi.
Jak pomóc takiemu dziecku w rodzinie zastępczej?
Zachęcaj dziecko do podejmowania ryzyka.
Unikaj robienia za nie tego, co może zrobić samo. Pozwól mu poczuć satysfakcję i dumę płynącą z rosnącej niezależności i samowystarczalności.
Proś o dziecka opinie i pomysły.
Zachęcaj dziecko do samodzielnego myślenia i dowiadywania się.
Pozwól dziecku na popełnianie błędów.
Zachęcaj do wysiłku.
Angażuj w rozwiązywanie problemów.
Chwal za osiągnięcia.
Komunikuj wsparcie ( np. „potrafisz to”, „świetnie ci idzie”)
Uczy umiejętności „pomóż sam sobie”
Pytaj dziecko o jego poglądy na życie rodzinne, podział obowiązków itd.
Wciąż zwiększaj zakres odpowiedzialności dziecka.
Wzorce
Wzorce to ludzie, których znamy i czujemy, że warto ich naśladować. Pomagają nam odróżniać dobro od zła, prawdę od fałszu. Wartości te są dla nas przewodnikiem i stwarzają poczucie uporządkowania w naszym życiu.
W jaki sposób mamy dać dzieciom w rodzinach zastępczych wzorce?
Bądź przykładem, działając zgodnie ze swoim przekonaniami i zasadami.
Przedstawiaj dzieci ludziom, których podziwiasz.
Pozwól dzieciom na kontakty z wartościowymi nauczycielami, przywódcami religijnymi i społecznymi.
Pomóż dzieciom stawić czoło konsekwencjom swojego zachowania.
Prowadź rodzinne dyskusje o wartościach, zainteresowaniach i przekonaniach.
Unikaj pułapki: „Rób, co ci mówię, a nie to, co robię”. To, co mówimy, ma mniejszy wpływ na to, kim jesteśmy niż to, co robimy.
Żyj wartościami, których chciałbyś nauczyć dzieci.
Wprowadź poczucie porządku i celowości w życiu rodzinnym. Określ zadania i prace porządku dla każdego członka rodziny.
Rób i mów rzeczy, które pokażą dziecku, że czujesz się godny miłości i wierzysz w to, że jesteś kompetentny i odpowiedzialny.
Stwórz i utrzymuj warunki dla poczucia przynależności, niepowtarzalności oraz potrzeby władzy dla siebie i ucz dzieci, jak mają same zabezpieczyć te warunki.
Ekomapa
Ekomapa to jakby fotografia świata danej osoby „z lotu ptaka”. Przedstawia wszystkie najważniejsze osoby, instytucje, zajęcia, jak również pokazuje znaczenie tych osób i innych elementów. Ekomapa pokazuje co jest dla nas ważne i jakie są więzi w naszym życiu.
Dla dziecka Ekomapa powinna być mapą ważnych osób i czynności. Jej sporządzenie wzmacnia poczucie wartości dziecka i wiąże dziecko z opiekunem. Opiekun natomiast uzyskuje ważne informacje na temat swojego młodszego przyjaciela.
Inne (poza spotkaniami) sposoby wzmacniania więzi rodzinnych
Rozmawianie z dzieckiem o jego rodzinie.
Zachęcanie rodziny naturalnej do brania udziału w decyzjach dotyczących dziecka.
Zbieranie zdjęć członków rodziny naturalnej.
Odwiedzanie wraz z dzieckiem jego osiedla, kościoła, szkoły.
Zachęcanie do rozmów telefonicznych i listów.
Zachęcanie dziecka do robienia rysunków czy innych pamiątek dla rodziny naturalnej.
Okazywanie szacunku rzeczom, które dziecko dostaje od swojej rodziny.
Pamięć o rodzinie dziecka podczas modlitwy.
Zapewnianie dziecka, że rodzina natural naje kocha, mimo trudności w zaspokajaniu potrzeb dziecka.
Pomocnym narzędziem jest wspomniany wcześniej „Pamiętnik życia dziecka”, stanowiący świadectwo przeszłości i teraźniejszości dziecka.
Pamiętnik życia dziecka może być prowadzony w albumie, zeszycie albo na luźnych kartkach w segregatorze. Części pamiętnika mogą być na kasecie wideo. Pamiętnik powinien jednak mieć taki format, aby dziecko mogło go trzymać, nosić ze sobą i swobodnie oglądać. Może też stanowić cześć skarbów, które dziecko zbiera, będąc w opiece zastępczej.
Pamiętnik powinien zawierać informacje o tym, dlaczego dziecko trafiło do rodziny zastępczej, zdjęcia miejsc, w których mieszkało, oraz imiona ludzi, z którymi mieszkało i historię ważnych wydarzeń w jego życiu.
Należy pamiętać, że proces uzupełniania pamiętnika jest ważniejszy od jego ostatecznego kształtu. Kiedy pracujesz z dzieckiem nad pamiętnikiem, możesz zachęcić je do rozmowy o różnych przeżyciach. Nie spiesz się, słuchaj dziecka. Wspólna praca nad pamiętnikiem może być bardzo pozytywnym doświadczeniem.
Dziecko, które zamieszka z Twoją rodziną, może już mieć swój pamiętnik założony np. w domu dziecka.