Ćwiczenia dotyczące programu PRIDE.

1). Tytuł 2). Numer 3). Cele 4). Części 5). Techniki

Ad 1. „Dobra rozmowa”

Ad 2. Sesja nr VII

Ad 3. Cele:

• Poznanie przykładowych zachowań dzieci problemowych

• Poznanie zasad prawidłowej rozmowy i umiejętność wykorzystania ich

• Poznanie zasad prawidłowego słuchania i umiejętność wykorzystania ich

Ad 4.

Cz. I: Przypomnienie sesji VI i plan sesji VII:

• Co zapamiętałeś najlepiej z sesji VI?

• Jakie rzeczy, które wiedziałeś już na temat zastępowania rodziców oraz adopcji, omawiano w sesji VI?

• Czego nie wiedziałeś o rodzinach zastępczych, zanim przyszedłeś na VI sesję? A zcego nie wiedziałeś o adopcji?

• Co było dla Ciebie nowe i interesujące? Co było kontrowersyjne?

Sesja VII dotyczy jednej z najważniejszej umiejętności w opiece nad dziećmi – umiejętności rozmowy. Bez niej trudno będzie Wam zaspokajać potrzeby dzieci, ponieważ ich po prostu nie poznacie. Dowiecie się dzięki różnorodnym ćwiczeniom , jak nie należy rozmawiać z dzieckiem i jaki typ rozmowy będzie wzmacniał relacje z Wami i podbudowywał poczucie wartości dziecka.

Cz. II Patrycja

Część II - Jak nie rozmawiać?

1. Poranki, powrót ze szkoły, wieczór

• Przypomnienie sobie jak wcześniej rodzice zwracali się do nas

RANO

• Zmiana wypowiedzi które wprowadzą dziecko z rana w dobry nastrój aby od razu nie bombardować go wyrzutami czy pytaniami: „Dzień dobry, Kochanie…”, „O! jak miło Cię widzieć” itp.

PO POWROCIE DO DOMU

• „Co było w szkole?, Co było na obiad?, Dostałeś jakąś ocenę?” – zastanowić się jakie uczucia wiążą się z tymi pytaniami i jak rozpocząć rozmowę

WIECZOREM

• „Czy mógłbyś wreszcie iść się wykapać?, Zgaś już światło, Czy spakowałeś plecak na jutro?”

1. Stereotypy

Nauczyć by nie zadawać ciągle pytań, wydawać poleceń i rad bo to nie jest oznaka troski. Dziecko może czuć się osaczone i mogą wystąpić takie reakcje jak: bunt, niegrzeczne odpowiedzi, irytacja, brak reakcji, odpowiedzi półsłówkami („nic”)

• Nauczenie się zadawania odpowiednich pytań, w odpowiednim miejscu i czasie

• Nauczenie słuchać dziecka, tak aby dziecko chciało słuchać

Ćwiczenia

1. Niegrzeczna Kasia- ćwiczenie polega na odgrywaniu ról. Jedna osoba gra „Kasie” która nie wróciła ze szkoły o odpowiedniej porze a reszta uczestników odgrywa różne „typy” rodziców (surowych lub nie). Ćwiczenie ma na celu ujawnienie blokad komunikacyjnych i ich niwelowania.

2. Słuchanie

• Pokazane są Zasady dobrego słuchania:

  • Być dostępnym dla dziecka

  • Poświęcić całą uwagę

  • Nie prowadzić śledztwa

  • Cierpliwość

  • Odpowiednio zadawać pytania

  • Nie przerywać

  • Pamiętać że nie zawsze dziecko umie nazwać swoje uczucia

1. 12 blokad komunikacji interpersonalnej

1. Wydawanie rozkazów

2. Ostrzeganie, groźba

3. Kazanie, moralizowanie

4. Doradzanie, proponowanie rozwiązań

5. Pouczanie „logiczne argumenty”

6. Osądzanie, potępianie, krytykowanie

7. Przesadne chwalenie, wydawanie ocen pozytywnych

8. Wyzwiska, wyśmiewanie

9. Interpretowanie, diagnozowanie, analizowanie

10. Uspokajanie, okazywanie współczucia, pocieszanie

11. Wypytywanie, krzyżowy ogień pytań

12. Odwracanie uwagi, sarkazm, dowcipkowanie

Podane są przykłady. Wyjaśnienie jak w takiej sytuacji czuje się dziecko. Zadaniem jest wczucie się Przyszłych Rodziców w uczucia dziecka i zastanowienie się jak można powiedzieć to inaczej

1. Podsumowanie blokad komunikacyjnych

Cz. III: Jak rozmawiać?:

A. METODA PIĘCIU KROKÓW W PRZYPADKU PROSTYCH PROBLEMÓW WYCHOWAWCZYCH (Psycholożki: A. Faber i E. Mazlish)

1). Nazwanie problemu

2). Udzielenie krótkiej informacji

3). Przypomnienie dziecku jednym słowem (głównej idei)

4). Opisanie co się aktualnie czuje (zaczynanie zdania od „ja”, unikanie komunikatów „ty”)

5). Kiedy dziecko ciągle zapomina o tym, czego od niego oczekujemy – napisanie liściku

B. CZYNNIKI UŁATWIAJĄCE KOMUNIKACJĘ

1). SŁUCHANIE BIERNE (MILCZENIE)

Ważny komunikat bezsłowny/ „dać się wygadać”/ zaakceptowane/ wysłuchane/ nie zaspokaja w pełni potrzeb/ nie w pełni upewni, że dorosły rozumie problem/ nie jest przekaźnikiem empatii i ciepła

2). ODPOWIEDZI POTAKUJĄCE

Skinienie głową/ wychylenie się do przodu/ uśmiech/ gesty, które pokazują, że słuchamy/ potakujące sygnały słowne

3). SŁOWA „KLUCZE” – ZAPROSZENIA DO DALSZEJ ROZMOWY

„To interesujące, mów dalej”/ „Czy chcesz o tym porozmawiać?”/ „Wygląda no to, że bardzo to przeżywasz”/ bardzo skuteczne/ szczególnie potrzebne na samym początku rozmowy/ nie można korzystać z nich zbyt często, bo stają się nudne

4). AKTYWNE SŁUCHANIE

Najskuteczniejsza metoda komunikacji/ współdziałanie z dzieckiem i potwierdzani zrozumienia problemów dziecka/ umiejętne odcyfrowanie kodów zawartych w komunikatach przekazywanych przez dziecko, dotyczących jego uczuć/ dziecko czuje się akceptowane i szanowane/ rozładowuje napięcie/ ułatwia zidentyfikowanie problemu/ empatia, zaufanie, akceptacja

Warunki:

- ufanie, że dzieci są zdolne do rozwiązania swoich problemów,

- umiejętność przyjmowania uczuć dzieci, nawet jak nie są zgodne z naszymi,

- pamiętanie, ze uczucia przemijają (przechodzenie z jednego do drugiego),

- chęć do pomocy,

- towarzyszenie dziecku, nie zapominając o swojej tożsamości,

- czekanie i pomaganie w znalezieniu sedna problemu,

- szanowanie prywatności i poufnego charakteru rozmowy.

C. SŁUCHANIE ODZWIERCIEDLAJĄCE

Brak ocenienia/ aktywne słuchanie z procesem potwierdzania sentencji dziecka

Ćwiczenie „Współczująca rozmowa”: W podanym dialogu rodzic ma wpisać proponowane odpowiedzi na wypowiadane słowa dziecka (np. powtórz słowa dziecka bez komentarza; podsumuj krótko, co powiedziało dziecko; nazwij uczucia dziecka; pomóż dziecku opisać emocje; potwierdź, że rozumiesz dziecko i zgadzasz si z jego zdaniem; zaproponuj pomoc)

D. OTWARTA KOMUNIKACJA W SYTUACJACH KONFLIKTOWYCH Z DZIECKIEM

Przykłady poważniejszego konfliktu/ dojście do przyczyn zachowania dziecka bez pokazywania naszej władzy/ znalezienie akceptowanego rozwiązania/ odnoszenie się do uczuć

6 kroków:

1). Porozmawiaj o uczuciach i potrzebach dziecka

2). Porozmawiaj o twoich uczuciach i potrzebach

* Jeśli dochodzi do odkrycia przez dziecko przyczyn jego zachowania, przechodzicie do kolejnych kroków:

3). Wspólnie zastanówcie się nad znalezieniem obopólnie korzystnego rozwiązania

4). Oceńcie razem wszystkie pomysły

5). Zdecydujcie, który pomysł Wam się podoba

6). Wspólnie zrealizujcie wybrany pomysł.

* Warunkiem przechodzenia od jednego kroku do drugiego jest autorytet opiekuna, więź z dzieckiem i stosowanie zasad „dobrej rozmowy”.

Ćwiczenie „Dobra rozmowa z Kasią”: W małych grupach napisanie scenariuszy rozmowy z Kasią zgodnymi z 5 krokami aktywnego słuchania. Podsumowanie ich z trenerami.

E. PODSUMOWANIE WIEDZY O „DOBREJ ROZMOWIE” (SKUTECZNEJ KOMUNIKACJI)

• Używanie słów i zwrotów zrozumiałych dla dzieci,

• Okazywanie zaufania, szacunku, autentyczności i empatii,

• Uporządkowywanie myśli,

• Branie pod uwagę perspektywy dziecka,

• „Przywłaszczanie” wypowiedzi zwrotami „ja”, „mój”

• Zwracanie uwagi na gesty i mimikę twarzy

• Sprawdzanie czy dziecko zrozumiało to co powiedziałeś

• Słuchanie

• Stosowanie czasami ciszy

• Utrzymywanie kontaktu wzrokowego

• Wyczulenie na „osobistą przestrzeń” dziecka

• Nie przerywanie, nie przeszkadzanie

• Unikanie oceniania/ krytyki/ obwiniania/ etykietkowania/ wygłaszania kazań/ rozkazywania/ diagnozowania/ robienia wykładów

• Odzwierciedlanie uczuć dziecka

• Parafrazowanie wypowiedzi dziecka

• Reagowanie na niewerbalną komunikacje dziecka

• Używanie skutecznych pytań

Cz. IV Dorota Część 4: pochwały i zachęty

• Ćwiczenie 7 – wzmacniające pochwały.

• Ćwiczenie 8 – podsumowanie: co dziecko czuje?

• Ćwiczenie 9 – podsumowanie: wiem, co dziecko czuje!

Część 5: podsumowanie sesji 7 i zapowiedź sesji 8

• Ćwiczenie 10 – wzmacniający list do dziecka.

• Podsumowanie sesji.

• Zalecane lektury.

Część 4 – W tej części opiekunowie uczą się, jak we właściwy sposób stosować pochwały. Jest to potrzebne aby dziecko po pierwsze uwierzyło w te pochwały, a po drugie dokładnie wiedziało za co jest chwalone, dzięki czemu poznaje swoje umiejętności. Wzmacniania się w ten sposób jego poczucie wartości.

• Ćwiczenie 7 – wzmacniające pochwały: polega na formułowaniu konkretnych pochwał. Są tu podane cztery przykładowe sytuacje, w których dziecko wykonało jakąś czynność i opiekunowie podają przykłady pochwał, jakie zastosowaliby w danej chwili.

• Ćwiczenie8 – podsumowanie – co dziecko czuje?: Zadanie polega na rozpoznaniu uczuć dziecka w danej chwili, na podstawie tego co mówi. Np. Jeszcze tylko pięć dni do ferii!, Nigdy nie będę tak tańczyć, jak Kasia.

• Ćwiczenie 9 – podsumowanie - wiem co dziecko czuje!: jest tu wymienione paręnaście zdań, dotyczące różnych sytuacji. Po ich wypowiedzeniu dziecko może poczuć się źle lub mogą poprawić samopoczucie dziecka. np. 1. Twój pomysł był świetny, 2. Chłopcy nigdy nie płaczą. Zadanie polega na rozróżnieniu zdań wywołujących złe i dobre odczucia, oraz ich odpowiednim zaznaczeniu. To również ma pomóc w nauce rozpoznawania stanów emocjonalnych dziecka.

Część 5 - podsumowanie sesji 7 i zapowiedź sesji 8

• Ćwiczenie 10 – wzmacniający list do dziecka: ćwiczenie polega na napisaniu listu do dziecka, które znają i czują z nim więź. List ten powinien być jak najbardziej pozytywny i pokazujący mocne strony dziecka i wzmacniający je w poczuciu własnej wartości. Podczas tej sesji zostaje podany przykładowy list, a te świeżo napisane, za zgodą autorów, mogą być omówione na następnej sesji.

W dalszej kolejności następuje: podsumowanie całej sesji i zapowiedź sesji 8 oraz zostaje podana przykładowa literatura do przeczytania.

Bogdan de wprowadzenie do systemowego poznania rodziny

Ad 5. Techniki:

• metoda aktywizująca,

• metoda “burzy mózgów”,

• słowne: instrukcja, objaśnienie, słownie podawane hasła,

• percepcyjne: pokaz, obserwacja,

• czynne: zadania stawiane do wykonania, kierowanie aktywnością.