Bankowość detaliczna

Wykład I (26.02.2014)

Zaliczenie: kolokwium 2-3 pytania

Współczesna bankowość - rozdział o bankowości detalicznej i elektronicznej red. Zalewska.

Bankowość detaliczna - bankowość dla klientów indywidualnych, gospodarstw domowych, ale również mikrofirm. W bankowości detalicznej duże znaczenie ma technologia.

→ Największy bank oszczędnościowy na świecie - Japan Post Bank

→Wskaźnik ogólnej liczby korzystających z usług bankowości detalicznej do np. ludzi w wieku produkcyjnym - wskaźnik korzystających

Obok wirtualizacji kanałów dystrybucji widzimy również zmiany w wyglądzie placówek bankowych,zmienia się w centrum doradcze, ale rówież odgrywa ważną rolę w przyciąganiu klientów i oszczędności, budowaniu relacji z nim

Bankowość detaliczna - to obszar bankowości wyspecjalizowany w obsludze konsumentów i małych przedsiębiorstw

Cechy:

- b. pracochłonna

- b. lokalna

- słaba pozycja konsumenta (problem ochrony konsumenta)

- wysoka lojalność klientów

- standaryzacja usług.

Pracochłonność pociąga za sobą stanadaryzację i automatyzacę. Trend mcdonalizacji (czyli przenoszenie jak w McDonaldzie: wyglądu, usług itp. w każdej swojej placówce)

Pogłębiona specjalizacja pracy - coraz mniejszy skrawek całości, nie musimy znać całej istoty bankowości detalicznej żeby wykonywać swoją pracę dobrze, jak w fabryce samochodów np. każdy odpowiedzialny jest za inny skrawek np. śrubkę itp.

Podaż na rynku bankowości detalicznej - banki, ale też różne skoki tj. kasy oszczędnościowe, ubezpieczeniowi pośrednicy, firmy pożyczkowe, - sektor finansowy. Ale też sieci komórkowe, sieci handlowe (np. karty mają logo TESCO).

Bankowość detaliczna - b. specjalistyczne, pożyczkowe, skoki itp.

Potrzeby wg T. Harrisonà

• dostępność gotówki - karty płatnicze, bankomaty, bankowość internetowa, bankowość telefoniczna, konto osobiste

• zabezpieczenie majątku - fizyczne zabezpieczenie środków (sejf), zabezpieczenie przed stratą na wartości ( produkty oszczędnościowe)

• przesyłanie pieniędzy - produkty rozliczeniowe

• opóźnione zapłaty - karty kredytowe, pożyczki

• doradztwo finansowe - im bardziej skomplikowany produkt tym większa potrzeba doradztwa

Nowoczesne konto osobiste:

- segmentacja behawioralna (np. styl życia klienta)

- pakietyzacja (pakiet usług)

- wirtualizacja (rachunek, który jest dostępny przez internet lub telefon).

Trendy w bankowości detalicznej:

- automatyzacja procesów biznesowych, standaryzacja oferty i obsługa klienta, pogłębiona specjalizacja pracy

- łączenie usług bankowych z usługami ubezpieczeniowymi

- dezintermediacja [usunięcie pośredników z łańcucha dostaw: "wycinanie pośrednika"](social lending) odpośredniczenie np. pożyczki społecznościowe

- integracja rynku bankowości detalicznej w UE

- zmiany geograficzne (Chiny, Indie, Brazylia)

- elektronizacja

- wzrost presji konkurencyjnej (wejścia spoza sektora bankowego)

- duże znaczenie ochrony konsumenta

Wykład II (12.05.2014r.)

Jaka jest rola banków w mobilizowaniu oszczędności gospodarstw domowych?

Oszczędności i formy oszczędzania

Oszczędzanie - to dobrowolne powstrzymywanie się do konsumpcji zasobów, a oszczędności to zasoby oddane do dyspozycji inwestorów dla celów produkcyjnych. Oszczędzając dbamy o ochronę pieniędzy, inwestując podejmujemy ryzyko w celu poszukiwania zysków.

Formy:

- sektor bankowy

- rynek kapitałowy (bezpośrednie - kupujemy akcje, obligacje itp., pośrednie)

- dzieła sztuki

- nieruchomości

- złoto

Zasady inwestowania:

- moment inwestowania jest bardzo istotny: racjonalny wybór

- kwestia horyzontu czasowego (krótki: zazwyczaj akcje; długi: zabezpieczenie przyszłości)

- cele inwestycyjne np. zabezpieczenie emerytury

- systematyka inwestowania

Motywy oszczędzania i determinanty wpływające na poziom oszczędności (wg. GUS):

- przezornościowy (rezerwacja na sytuacje losowe)

- utrzymanie standardu życia w okresie, kiedy nie otrzymuje się dochodów z pracy

- potrzeby edukacyjne dzieci

- uzyskiwanie dodatkowych dochodów z tytułu odsetek, wzrostu wartości majątku

Determinanty:

- wielkość dobrobytu do dyspozycji

- poziom dobrobytu (zamożności) społeczeństwa

- wysokość stóp procentowych

- dostępność

- poziom zaspokojenia konsumpcji

W Polsce dużą rolę odgrywają banki, ich depozyty w oszczędzaniu i mobilizowaniu gospodarstw domowych.

Charakterystyka polskiego rynku depozytów gospodarstw domowych:

• depozyty gospodarstw domowych stanowią ok 60% depozytów ogółem

• wielkość depozytów w relacji do PKB mniejsza niż w krajach zachodnioeuropejskich (Polska ok. 30%)

• dominacja depozytów złotowych, krótkoterminowych

Depozyty - najważniejsze kwestie:

- rodzaje

- gwarancje, podatki

- znaczenie dla klientów, banków

- kanały dystrybucji

Rodzaje lokat:

- bieżące i terminowe

- stałe, zmienne oprocentowane

- kapitalizacja odsetek lub bez

- progresywne

- negocjowane

- rentierskie (duże kwoty np. kilka milionów złotych, wypłacana co msc tzw. renta)

- konta oszczędnościowe

- lokaty jednodniowe

- lokaty z funduszem inwestycyjnym (przykład na uatrakcyjnienie lokat, np. przynosimy 100zł - 80 oszczędzamy, 20 inwestujemy)

- e-lokaty

Wojna depozytowa - co jakiś czas na rynku pojawiają się wojny, banki potrzebują na gwałt depozytów; podwyższanie oprocentowania; wojny cenowe, destabilizacja sektora bankowego.

Gwarantowanie depozytów

- wysokość gwarancji - 100 tys. Euro (jednolity w całej UE) - deponent, nie depozyt!

- zasady - brak kompensacji i koasekuracji

- depozyty objęte są gwarancjami - imienne depozyty złotowe i walutowe osób fizycznych, prawnych (w tym JST)

- zasady obliczania kwoty gwarantowanej - rachunek wspólny (odrębna kwota)

- odzyskiwanie kwot pow. limitu - wierzytelność deponenta do banku; kwota może być odzyskana w drodze podziału majątku upadłego w ramach postępowania upadłościowego.

Funkcje Polskiego Funduszu Gwarancyjnego - pomocowa i gwarancyjna.

Kompensacja → umorzenie zobowiązania, gdy jedna osoba staje się wobec drugiej jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem.

Koasekuracja → rodzaj umowy ubezpieczeniowej, która polega na

Wykład III (26.03.2014r.)

Jak banki uatrakcyjniają ofertę depozytową?

Produkty strukturyzowane.

Depozyty z perspektywy banków:

- podstawowe źródło pasywów

- relatywnie tanie źródło pieniądza

- stabilne źródło pieniądza

- duża pracochłonność

- dystrybucja a koszt pozyskania depozytów

- fundusz ochronny środków gwarantowanych, a koszt pozyskania depozytów

Pokusa nadużycia - podejmujemy ryzyko, ale nie ponosimy wszystkich negatywnych konsekwencji swoich ryzykownych działań. Wzrost popularności depozytów doprowadził do pokusy.

Przykład pana Smitha (książka Ekonomiczna bankowość) - bank jest w systemie gwarantowania depozytów.

Produkty strukturyzowane - definicja, cechy, formy

Produkt strukturyzowany - to instrument finansowy spełniający następujące cechy:

- ochrona kapitału (pełna lub częściowa)

- ustalony czas trwania inwestycji

- stopa zwrotu oparta na z góry określonej formule

- wbudowany instrument pochodny

W najprostszej postaci lokata strukturyzowana to połączenie obligacji zero-kuponowej z opcją. Forma inwestycji łącząca najczęściej gwarancję kapitału z potencjalnie wysokim zyskiem.

Konstrukcja produktu strukturyzowanego

Opcja - prawo do zysków z akcji.

Przejrzeć sobie oferty z banków itd. Na dowolnym przykładzie wyjaśnić jak działa produkt strukturyzowany - na egzamin!

Instrumenty bazowe:

- surowce

- indeksy

- waluty

- akcje

- stopy procentowe

- ratingi

Przykład: indeks S&P 500 ( zawiera wartość akcji 500.....)

Formy produktów strukturyzowanych:

- lokata strukturyzowana

- ubezpieczenie na życie i dożycie

- certyfikat depozytowy (bankowy papier wartościowy)

Czy zawsze produkt jest objęty BFG?

Rodzaje ryzyk ponoszonych przez banki i klienta:

Klient:

- rynkowe (ewentualny zysk uzależniony jest od zachowania się ceny instrumentu bazowego, na który wystawiona jest opcja)

- ewentualnie ryzyko upadłości, jeśli produkt nie jest objęty gwarancją BFG

- ograniczona płynność

Bank:

- kredytowe, związane z wiarygodnością wystawcy opcji

- możliwość wycofania środków przed terminem

- biznesowe, jeśli wartość subskrypcji okaże się niższa od planowane

Produkty strukturyzowane a BFG

- umowa musi być podpisana z bankiem

- emisja produktu musi być czynnością bankową w rozumieniu ustawy Prawo Bankowe

Zalety i wady z punktu widzenia klientów:

Zalety:

- możliwość uzyskania zysku przy gwarancji kapitału

- oparcie na instrumencie bazowym, do którego nie ma dostępu przeciętny klient

Wady:

- niezrozumiałość dla klientów z powodu skomplikowania instrumentu

Consumer finance - przez pojęcie consumer finance należy rozumieć rynek kredytów konsumpcyjnych i mieszkaniowych.

Cechy i przebieg upadłości konsumenckiej i czym się charakteryzuje upadłość konsumencka w Polsce - często na egzaminie

Pojęcie consumer finance:

Wąskie podejście:

- rynek kredytów i pożyczek dla klientów o podwyższonym ryzyku (subprime)

- rynek kredytów niezabezpieczonych (kredytów gotówkowych i kart kredytowych)

- rynek kredytów i pożyczek konsumpcyjnych

- rynek kredytów konsumpcyjnych i mieszkaniowych

- część bankowości detalicznej, specjalizuje się w sprzedaży kredytów

- sektor (branża) specjalizuje się w sprzedaży kredytów dla ludności

Szerokie podejście: ???

Rodzaje kredytów konsumpcyjnych:

- kredyt konsumencki, a kredyt konsumpcyjny

- kredyt w rachunku bieżącym, kredyt gotówkowy, kredyt ratalny, kredyt w karcie kredytowej, kredyt samochodowy

-nowa dyrektywa w sprawie umow o kredyt konsumencki

(po jednym zdaniu omówić każdy rodzaj kredytu)

W 2007,2008 i nawet 2009 r był boom na rynek kredytów konsumpcyjnych. Etap otrzeźwienia - banki musiały przemyśleć strategie itd, zaostrzyć procedury; dziś - zrównoważony wzrost

Wykład IV (07.05.2014)

Zagrożenia dla konsumentów na rynku i ich sposoby rozwiązywania

Pożyczki społecznościowe

Systemy kart płatniczych i problem opłaty interchange:

Formy płatnicze:

-polecenie przelewu - zlecenie dłużnika obciążenie własnego konta i uznanie konta wierzyciela

- polecenie zapłaty - zleca wierzyciel, dłużnik musi się zgodzić

- karta płatnicza

System ELIXIR - system umożliwia płatności za pomocą przelewów, system netto, nowy, przebiegają bardzo szybko, bardzo sprawnie, często tego samego dnia zapłata już tego samego dnia jest u wierzyciela, system ELEKTRONICZNY.

Dlaczego promować obrót bezgotówkowy?

- ogranicza szarą strefę w gospodarce

- obrót bezgotówkowy jest tańszy

- usprawnia cykl rozliczeniowy w gospodarce

- płatności przebiegają szybciej i sprawniej

Bariery obrotu bezgotówkowego:

- przyzwyczajenia do gotówki

- stopień ubankowienia Polaków

- banki niespecjalnie nas zachęcają

- przyzwyczajenia do papierowego potwierdzania transakcji

- postrzegania banków (ludzie myślą często, że banki są instytucjami drogimi)

Najstarszy rodzaj karty to karty CHARGE - gdzie kwota każdej transakcji jest dopisywana do rachunku posiadacza karty, które muszą być uregulowane po zakończeniu okresu rozliczeniowego, np. po miesiącu, są to karty obciążeniowe.

Rodzaje kart płatniczych: sposób rozliczenia, płatności

- debetowe (ponad 80% ogółu wydawanych kart w PL) - nasze konto jest obciążane w momencie dokonywania płatności , do momentu wyczerpania stanu konta

- kredytowe - działają w oparciu o umowę kredytowa, nie są powiązane z rachunkami os., są relatywnie drogie, wysokie oprocentowanie, ok 20%, często opłaty za karty

- przedpłacowe - najpierw kartę zasilamy a potem z niej korzystamy, działa na zasadzie płać wcześniej, mamy tam impulsy za które wcześniej zapłaciliśmy i teraz z nich korzystamy

- charge (najstarszy rodzaj)

Technologia kart:

- pasek magnetyczny (stara technologia, łatwość kopiowania, jednokrotny zapis/ wielokrotne odtwarzanie) , często online, są niebezpieczne

- mikroprocesor to bezpieczeństwo i możliwość dodawania funkcji do karty, środowisko offline

- hybrydy umożliwiają korzystanie z różnych urządzeń akceptacji

- zbliżeniowe

Uczestnicy rynku kart płatniczych:

- klienci/użytkownicy/konsumenci

- akceptanci

- agenci rozliczeniowi działający w oparciu o umowy podpisane z akceptantami

- banki wydające karty płatnicze

- organizacje kart płatniczych (np. VISA )

Organizacje płatnicze:

- najbardziej znane to VISA i Mastercard

- banki są członkami lub klientami takich organizacji

- dostarczają infrastrukturę techniczną umożliwiająca autoryzację

- rozwijają standardy kart płatniczych

Teorie wyjaśniające mechanizmy funkcjonowania rynku kart płatniczych:

- teoria rynków dwustronnych - rynki obsługujące dwie różne grupy użytkowników, pomiędzy którymi mamy interakcję. Chodzi o to, że im więcej użytkowników znajduje się po jednej stronie rynku (np. po stronie handlowców) tym większe korzyści odnosi druga strona (konsumenci); różna elastyczność cenowa, różna chęć ponoszenia kosztów - generalnie konsumenci są bardziej wrażliwi cenowo.

- efekt sieci - wartość danego dobra rośnie wraz ze wzrostem liczby użytkowników, czyli efekt sieci jest funkcją liczby użytkowników; wartość karty płatniczej dla jej posiadacza jest tym większa, im większa jest sieć jej akceptacji. Występuje tendencja do standaryzacji.

Rodzaje systemów kart płatniczych:

- dwustronne (np. akceptowane przez wydawcę, np. sieć hipermarketów)

- trzystronne - (np. American Express, w takim systemie bank pełni dwie funkcje - wydawcy i agenta rozliczeniowego)

- czterostronne (otwarte) np. VISA

Czterostronny - występują uczestnicy - opłata interchange

Sklep płaci opłatę akceptanta do agenta rozliczeniowego, agent opłatę interchange do banku wydawcy i opłatę systemową do organizacji płatniczej, bank wydawcy opłatę systemową do organizacji płatniczej, klient do banku wydawcy.

Opłata interchange - jest to prowizja wypłacana przez agenta rozliczeniowego na rzecz banku wydawcy od każdej bezgotówkowej transakcji realizowanej przy użyciu karty płatniczej.

Jak jest ustalana:

- członkowie organizacji kart płatniczych (VISA)

- sama organizacja płatnicza (Mastercard)

Opłata interchange stanowi mechanizm bilansowania, w ramach którego część kosztów powstających po stronie banku wydawcy jest rekompensowana przez przychody generowane przez stronę zajmującą się obsługą akceptanta.

Wykład V!!!!!!!! - brakujący

Wykład VI (21.05.2014r.)

Jednolity rynek płatności (SEPA) przykład działań na rzecz zwiększenia stopnia integracji rynków

Cel: stworzenie rynku, na którym konsumenci, przedsiębiorcy będą mogli dokonywać płatności w ramach całej Europy, na takich samych warunkach niezależnie od miejsca.

Komponenty SEPA: euro, jednolity zestaw instrumentów płatniczych, sprawna infrastruktura obsługi płatności, wspólne normy techniczne, wspólne praktyki biznesowe, jednolite podstawy prawne

Efekt: zaniknięcie różnic cenowych i jakościowych pomiędzy płatnościami paneuropejskimi i krajowymi.

FIN NET - sieć instytucji mających konsumentom pomoc rozwiązać spory ponadnarodowe w zakresie usług finansowych. Pomysł budowy systemu rozwiązywania sporów konsumentów z instytucjami finansowymi opiera się na włączeniu funkcjonujących już na rynkach narodowych instytucji sądownictwa polubownego do jednej sieci która zapewniać by miała obsługę spraw w zakresie transakcji transgranicznych.

Jakie są zadania sieci?

- zapewnienie konsumentom łatwego dostępu do poza sądowych organów rozpatrujących skargi konsumentów

- zapewnienie efektywnej wymiany informacji pomiędzy należącymi dosieci fin-net instytucjami europejskimi rozpatrujących skargi konsumentów na instytucje finansowe

- zapewnienie spójności zasad rozpatrywania sporów w poza sądowych organach we wszystkich instytucjach europejskich zgodnie z powszechnym zbiorem zasad

Korzyści dla konsumentów - dostęp do informacji o procedurach poza sądowych. Można złożyć skargę na zagranicznego przedsiębiorcę poprzez krajowa instytucje.

Zagrożenia interesów konsumentów na rynku kredytowym

- dezinformacja prowadząca do błędnych kalkulacji ekonomicznych oraz utrudniająca dokonanie racjonalnego wyboru,

- obciążenie nadmiernymi zabezpieczeniami,

- nieuzasadnione utrudnienia w dochodzeniu praw klienta,

- nieuzasadnione obciążenia przy wycofywaniu się konsumenta z umowy kredytowej,

- uzależnienie świadczeń prowadzące do korzystania z nich wbrew zamiarowi konsumenta (pakiety usług typu Allfinanz).

Ustawa o kredycie konsumenckim zawiera szereg przepisów chroniących konsumenta oraz bezpieczeństwa. Chroni konsumenta w okresie przedkontraktowym oraz w trakcie jego trwania.

• Kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł.

• Etap przedkontraktowy

- kwestie reklamy (stopa oprocentowania, RRSO, całkowita kwota kredytu);

- standardowy europejski arkusz informacyjny

• - asysta przedkontraktowa (objaśnienie klientowi informacji zawartych w arkuszu)

• - obowiązek oceny zdolności kredytowej

• Etap wykonania umowy

1. odstąpienie od umowy (bez podawania przyczyny w ciągu 14 dni)

2. przedterminowa spłata kredytu (koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dot. okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy - art. 49)

Bankructwa gospodarstw domowych i upadłość konsumencka.

DO EGZAMINU PAMIĘTAĆ!

1) jakie są najważniejsze przyczyny bankructw gospodarstw domowych

2) jak przebiega mechanizm upadłości i co to jest pułapka zadłużenia

3) jakie są przesłanki upadłości konsumenckiej

4) jaka obowiązuje w Polsce procedura upadłości konsumenckiej

5) jakie są bariery upadłości w Polsce?

Ad. 1

• czynniki zewnętrzne / makroekonomiczne

• problemy życiowe (choroba)

• utrata pracy

• chciwość, lekkomyślność (kłopoty finansowe z winy konsumenta)

• niski poziom edukacji finansowej / ekonomicznej

• sposób myślenia (najpierw kupuje na kredyt, potem będę się martwić jak to spłacić)

Upadłość konsumencka

• jest to pojęcie prawne.

• Procedura pozwalająca oddłużyć osobę fizyczną w sytuacji kiedy jej zobowiązania przekraczają możliwości finansowe.

• Postępowanie prowadzące do zaspokojenia roszczeń wierzycieli i umorzenia części długu osoby fizycznej.

• Spełnia dwie funkcje: umożliwienie dłużnikowi rozwiązania problemu z niewypłacalnością; zapewnić wierzycielom wyegzekwowanie długów.

• Różnice w modelach upadłości konsumenckiej na świecie:

- mogą dawać możliwość zawarcia układu z wierzycielami lub polegają na likwidacji majątku dłużnika

- różnice sprowadzają się także do tego, kto może złożyć wniosek o upadłość (wierzyciel, dłużnik)

- zakres upadłości (tylko osoba fizyczna, czy też działalność gospodarcza)

- wyłączenie z masy upadłościowej

Cechy upadłości konsumenckiej w Polsce

• przepisy o upadłości obowiązują od 2009 roku

• zostały wprowadzone poprzez nowelizację ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze

• tylko w wyjątkowych przypadkach

• procedura sądowa

• charakter likwidacyjny + plan spłaty

• możliwość oddłużenia raz na 10 lat

• tylko na wniosek dłużnika

• interes wierzycieli chroniony poprzez masę upadłościową oraz plan spłat wierzycieli, ale trzeba pamiętać, że upadłość konsumencka odbywa się zawsze kosztem wierzycieli

Skala upadłości konsumenckiej w Polsce - poniżej 1000 wpływów spraw o ogłoszenie upadłości, przyjętych wniosków pomiędzy 10-24 ('09-'12).

Przepisy są bardzo rygorystyczne i są słabo dostosowane do sytuacji konsumentów w Polsce.

Proces upadłości konsumenckiej w Polsce

• dłużnik składa wniosek do sądu rejonowego

• sąd rejonowy bada kwestie formalne wniosku

• rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym

• oddalenie wniosku lub postanowienie o ogłoszeniu upadłości

• z dniem ogłoszenia upadłości majątek dłużnika staje się masą upadłościową

• syndyk dokonuje spis inwentarza i oszacowuje wartość majątku

• sprzedaż majątku

• plan podziału funduszów z masy upadłościowej

• sąd wydaje postanowienie w sprawie planu spłaty wierzycieli

Pożyczki społecznościowe - portale internetowe. Np. lendico.pl, kokos.pl. Zadanie na egzamin: wejść na taki portal, umieć opisać mechanizm pozyczania. Na przykładzie dowolnego portalu - w jaki sposób jest badana zdolność kredytowa? Ryzyko. Jak radzą sobie te portale z ryzykiem pozyczkowym? Dywersyfikacja ryzyka. Z czego żyje taki portal?

Za dwa tygodnie zaliczenie! 20 minut wdw.

---