RYNEK D*BR

1.

Przypomnij sobie analiz* „planu Balcerowicza” z rozdzia*u Co to jest ekonomia? Jak s*dzisz, czy w polskiej gospodarce za czas*w realnego socjalizmu dzia*a* mno*nik? Odpowied* uza-sadnij.

2.

W Hipotecji, gdzie gospodarka jest zamkni*ta, C=0.8•Y_D, t=0.2, I=12, G=51, wyprodukowano 150. Nie ma zapas*w.

a

Ile wynosi produkcja odpowiadaj*ca r*wnowadze?

b

Ile wynoszą przyp*ywy, a ile odp*ywy?.

c

W nast*pnym okresie produkcja wynios*a 200. Jeszcze raz odpowiedz na pytanie (b)?

3.

Wielko** produkcji odpowiadaj*ca r*wnowadze jest r*wna 800, ekport, X, r*wna si* 220, a kra*cowa sk*onno** do importu, KSI wynosi 0.4.

a

Na rysunku poka* zale*no** importu, Z, i eksportu, X, od wiel-ko*ci produkcji, Y.

b

Jaki jest stan bilansu handlowego?

c

Oblicz tak* wielko** produkcji, Y, przy kt*rej bilans handlowy jest zr*wnowa*ony.

d

Zaproponuj kilka sposobów sfinansowania nadwy*ki importu nad eksportem.

4.

Pa*stwo wydaje dodatkowo 100 na zasi*ki dla os*b starych. Środki na ten cel pochodz* ze zwi*kszenia emisji pieni*dza.

a

Czy produkcja w gospodarce zwi*kszy si*? Odpowied* uzasad-nij.

b

Czy odpowied* na pytanie /a/ nie kłóci się z tezą z rozdzia*u Mierzymy doch*d narodowy, *e transfery nie s* wliczane do PKB?

c

Czy dostrzegasz jakie* ograniczenia polityki gospodarczej, kt*ra polega na drukowaniu pieni*dzy i rozdawaniu ich ludziom?

5.

Za***my, *e w konstytucja zmusza rz*d do prowadzenia polityki zr*wnowa*onego bud*etu.

a

Wydatki pa*stwa, G, nie zmieniaj* si*. Czy w takiej sytuacji sto-pa opodatkowania netto, t, mo*e by* sta*a, niezale*nie do tego, czy jest dobra koniunktura, czy kryzys? Odpowied* uzasadnij.

b

Czy zatem polityka zr*wnowa*onego bud*etu da si* pogodzi* ze spe*nianiem przez podatki funkcji „automatycznego stabiliza-tora”? Odpowied* uzasadnij.

Test

Wska* odpowiedzi, kt*re zawieraj* ca** prawd* i tylko prawd*.

1.

Kra*cowa sk*onno** do konsumpcji to:

/A/ Stosunek przyrostu konsumpcji do dotychczasowej wielko*-ci konsumpcji.

/B/ Cz*** całkowitego dochodu gospodarstw domowych przez-naczona na konsumpcj*.

/C/ Odsetek dodatkowego dochodu gospodarstw domowych przeznaczony na konsumpcj*.

/D/ Stosunek przyrostu konsumpcji do przyrostu dochodu gos-podarstw domowych.

a/ (A, B) b/ (B, C) c/ (B, C, D) d/ (C, D) e/ D

2.

Planowane inwestycje i planowane oszczędności, I_PL = S_PL, są zawsze równe w:

/A/ Gospodarce zamkni*tej.

/B/ Gospodarce, w kt*rej nie ma pa*stwa.

/C/ Gospodarce zamkni*tej, w kt*rej nie ma pa*stwa.

/D/ Gospodarce zamkni*tej ze zr*wnowa*onym bud*etem pa*s-twa.

a/ (A, B) b/ (B, C) c/ (C, D) d/ (D) e/ *adna z mo*liwo*ci a-d.

3.

Mno*nik w otwartej gospodarce z pa*stwem r*wny jest odwrot-no*ci:

/A/ 1- KSK•(1-t)+KSI.

/B/ 1- KSK•(1-t)+KSO.

/C/ 1- KSK'+KSI.

/D/ 1- KSI• (1-t)+KSK.

a/ (A, B) b/ (A, C) c/ (C, D) d/ (D) e/ *adna z mo*liwo*ci a-d.

4.

Kra*cowa sk*onno** do importu informuje:

/A/ O ile zwi*kszaj* si* zakupy za granic* wtedy, gdy warto** produkcji wzrasta o jednostk*.

/B/ Jak* cz**ci* dochod*w właścicieli pracy, kapitału i ziemi s* wydatki na towary produkowane za granic*.

/C/ Jaki jest stosunek wielkości importu do wielkości eksportu.

/D/ O ile procent zwi*ksza si* eksport netto przy wzro*cie pro-dukcji o jednostk*.

a/ (A) b/ (A, B) c/ (B, C) d/ (C ) e/ (D).

5.

W gospodarce „klasycznej”:

/A/ Linia zagregowanej poda*y przebiega poziomo.

/B/ Ceny zmieniaj* si* swobodnie pod wp*ywem zmian popytu i poda*y.

/C/ Nie ma nie wykorzystanych mocy produkcyjnych.

/D/ Skutkiem zwi*kszenia si* popytu jest wzrost cen, a nie zwiększenie się produkcji.

a/ (A, B) b/ (A, B, C) c/ (B, C, D) d/ (B, D) e/ *adna z mo*li-wo*ci a-d.

Odpowiedzi, komentarze.

1.

Nie dzia*a*. Pami*tasz studium przypadku o „planie Balcerowi-cza” z rozdzia*u Co to jest ekonomia? Przedsi*biorstwa w gos-podarce nakazowo-rozdzielczej nie d**y*y do maksymalizacji zysku, lecz - raczej - realizowa*y plan, czyli - nakazy urz*dni-k*w. Ewentualny wzrost popytu na pewne dobra nie powodował zatem automatycznie zwiększenia się ich produkcji, pochodnego wzrostu dochod*w i popytu itd., lecz był po prostu ignorowany, chyba że znajdował odbicie w planie na następny okres.

2.

a

Wielkość produkcji odpowiadająca równowadze wynosi 175.

b

AD = 0.64•Y + 63 = 0.64•150 + 63 = 159.

Skoro nie ma zapasów, to: S_NPL = 9.

Ponieważ S_PL = 0.2•0.8•150 = 24, więc suma oszczędności planowanych i nie planowanych, S, jest równa: 9 + 24 = 33.

NT = 0,2•150 = 30. Ponieważ w przedsiębiorstwach nie ma zapasów, to nie pojawiają się inwestycje nie planowane. I = I_PL = 12. Wydatki państwa na dobra, G, są równe 51.

Zatem: S + NT = 63 oraz I + G = 63.

Okazało się, że przyp*ywy r*wnaj* si* odp*ywom.

c

Tym razem: AD = 0.64•Y + 63 = 0.64•200 + 63 = 191.

Wi*c: I_NPL = 9, to: I = I_PL + I_NPL ­= 12+9 = 21.

G = 51. NT = 40. S_PL = 0.2•0.8•200 = 32, czyli: S = S_NPL + S_PL = 0 + 32 = 32.

Zatem: S + NT = 32 + 40 = 72 oraz I + G = 21 + 51 = 72. Jak si* okazuje, przyp*ywy znowu r*wnaj* si* odp*ywom.

3.

a

Rysunek obok przedstawia sytuację w tej gospodarce.

b

Przy wielko*ci produkcji, Y = 800, eksport netto, NX = X - Z = 220 - 0,4•800 = 220 - 320 = -100.

c

X = 220 = Z pod warunkiem, *e KSI•Y = 220. Ponieważ KSI = 0,4, to Y = 550.

d

Zagranica mo*e po*yczy* potrzebuj*cym pieni*dze. Pieni*dze zagranicy mog* te* trafi* do potrzebuj*cych w formie inwestycji po*rednich (np. lokaty zagranicznych inwestor*w na Gie*dzie Papier*w Warto*ciowych w Warszawie) lub bezpo*rednich (np. kupno przez zagranic* prywatyzowanych polskich przedsi*-biorstw).

4.

a

Doch*d do dyspozycji gospodarstw domowych zwi*kszy si*. A zatem, wydatki konsumpcyjne, C, tak*e wzrosn*. (Są one przecież stałą częścią dochodu do dyspozycji gospodarstw do-mowych). Zwiększenie się popytu konsumpcyjnego spowoduje zwiększenie się produkcji w gospodarce.

b

Nasze ustalenia nie s* sprzeczne z tez*, *e wydatki transferowe - jako osobna, niezależna od C, I, G i NX pozycja - nie s* wli-czane do PKB. Bezpo*redni* przyczyn* zwi*kszenia si* PKB jest przyrost wydatk*w konsumpcyjnych, C. Transfery s* istotne w tym sensie, *e to dzi*ki nim rosn* wydatki konsument*w.

c

Polityce takiej towarzyszy niebezpiecze*stwo niekontrolowa-nego wzrostu cen, czyli inflacji. Do obiegu trafia coraz wi*cej pieni*dzy, co sprawia, że zagregowany popyt zwiększa się. Jest możliwe, że ten wzrost popytu w gospodarce poza wzrostem produkcji spowoduje wzrost cen, czyli inflację. Przecież może się okazać, że w takiej sytuacji dla przedsiębiorców bardziej korzystne jest podwyższenie cen niż zwiększenie produkcji. W modelu „keynesowskim” nie jest to co prawda możliwe, ponie-waż ceny są tutaj - z założenia - stałe. Jednak w rzeczywistości bywa inaczej...

5.

a

Nie. Przy sta*ych wydatkach pa*stwa na dobra, G - dla zacho-wania r*wnowagi bud*etu - tak*e wpływy z opodatkowania, NT = t•Y, muszą pozosta* sta*e. Jednak kiedy wielko** produkcji, Y, zmienia si*, zale*nie od stanu koniunktury, przy sta*ej stopie opodatkowania, t, wielkość wpływów z opodatkowania, NT, zmienia si* w tym samym kierunku co wielkość produkcji, Y. Zachowanie r*wnowagi bud*etowej wymaga w tej sytuacji zwi*kszania stopy opodatkowania w okresie spadku wielko*ci produkcji Y oraz zmniejszania stopy opodatkowania w okresie wzrostu wielko*ci produkcji, Y.

b

W opisanej w zadaniu sytuacji podatki przestaj* spe*nia* fun-kcj* „automatycznych stabilizator*w”. Przeciwnie, poniewa* spadkowi produkcji towarzyszy wzrost stopy opodatkowania, a wzrostowi produkcji spadek stopy opodatkowania, polityka fis-kalna zaczyna wzmacnia* wahania koniunktury.

Test

1. d/; 2. e/; 3. b/; 4. a/; 5. c/.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

2

α

Z

X,

Z=KSI•Y

tg α=KSI=0,4.

320

220

X

800

0

Y

550

---