Prawnik teoretyk

Kod klasyfikacji: 242990

Rozdział klasyfikacji: Nauka i dziedziny z nią związane

Klasa klasyfikacji: Nauki humanistyczne, społeczne

Zadania i czynności

Przedmiotem badań prawnika teoretyka są normy prawne. Zajmuje się analizowaniem ich budowy i powiązań pomiędzy nimi, jak również badaniem głównych zasad, o które opiera się obowiązujący system prawny. Przedmiotem jego zainteresowań może być także studiowanie historycznego rozwoju prawa, porównywanie prawa rodzimego z innymi systemami prawnymi, funkcjonowanie prawa w kulturze i społeczeństwie, filozofia prawa. Wyniki tych studiów pozwalają mu formułować wnioski dotyczące przyszłego kształtu norm prawnych i postulaty zmian obowiązujących przepisów.

Prawnik-teoretyk zajmuje się samodzielnymi badaniami lub uczestniczy w badaniach zespołowych. Zatrudnienie w instytucjach naukowych (uczelnie, instytuty) obliguje go do uzyskiwania kolejnych stopni naukowych.

Do czasu uzyskania stopnia doktora habilitowanego jest uzależniony od swojego opiekuna naukowego. Aktywność naukowa znajduje wyraz w różnych formach - wydanych drukiem książkach i artykułach, wystąpieniach na krajowych na krajowych i międzynarodowych konferencjach, udziale w różnych gremiach konsultacyjnych.

Często praca naukowa łączy się z obowiązkami dydaktycznymi (zwłaszcza w wypadku zatrudnienia na wyższej uczelni) - wygłaszaniem wykładów, prowadzeniem seminariów lub ćwiczeń ze studentami oraz przyjmowaniem egzaminów. Najmłodsi pracownicy, czyli asystenci, mają jedynie prawo prowadzenia ćwiczeń, starsi asystenci (mający około dwuletnie doświadczenie w racy dydaktycznej) mogą oprócz tego przyjmować kolokwia i udzielać zaliczenia ćwiczeń. Adiunkci, czyli pracownicy w stopniu doktora, mogą być upoważnieni do wygłaszania wykładów i przyjmowania egzaminów (co wobec szczupłości kadry dydaktycznej stało się ostatnio regułą). Pracownicy w stopniu doktora habilitowanego, zajmujący najczęściej stanowiska profesorów na danej uczelni, uzyskują pełną samodzielność i prawo wykonywania wszystkich powyższych czynności bez specjalnego upoważnienia.

W wypadku przekroczenia terminu wyznaczonego na uzyskanie kolejnego stopnia naukowego, pracownik (co najmniej w stopniu doktora) może przejść na stanowisko wykładowcy. Wykonuje on wówczas głównie obowiązki dydaktyczne, może jednak prowadzić samodzielne badania w określonej dziedzinie prawa.

Prawnik - teoretyk zatrudniony jako redaktor pisma fachowego lub działu prawniczego w gazecie czy czasopiśmie wielo tematycznych zajmuje się wyborem problemów i autorów oraz opracowuje do druku zamówione lub złożone teksty.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Miejscem pracy są gabinety, sale wykładowe, Praca w zawodzie wykonywana jest w pomieszczeniach zamkniętych - na uczelniach, w instytutach naukowych, w redakcjach. Ze względu na zużycie energii fizycznej jest to praca lekka, głównie siedząca.

W pracy nie występuje zagrożenie czynnikami niebezpiecznymi dla zdrowia, chorobami zawodowymi i wypadkami przy pracy. Ewentualne choroby, które mogą wystąpić u pracowników w związku z warunkami pracy, to osłabienie wzroku z uwagi na dużą ilość czasu poświęcaną na lekturę i spędzaną przy komputerze oraz choroby układu krążenia i żylaki, w związku z siedzącym charakterem pracy.

warunki społeczne

Prawnik teoretyk w swojej codziennej pracy bardzo często styka się z ludźmi. Są to przede wszystkim współpracownicy z instytutu, katedry, wydziału, zespołu redakcyjnego albo naukowego, a także studenci. Praca w zawodzie ze swojej natury nie niesie ryzyka konfliktów międzyludzkich.

Osoba wykonująca zawód prawnika teoretyka pracuje samodzielnie lub w zespole badawczym. Nadzór dotyczy głównych celów i kierunków jego pracy. W przypadku pracowników naukowych oddziela się kontrolę pracy czysto naukowej i pracy dydaktycznej - tę pierwszą sprawuje promotor naukowy, drugą - zwierzchnik służbowy, na przykład kierownik instytutu lub katedry. Kontrolę pracy redaktora pisma lub działu prawnego sprawuje jego zwierzchnik służbowy, właściciel pisma (lub - gdy pismo jest spółką - zarząd spółki), jak również pośrednio czytelnicy.

warunki organizacyjne

Praca trwa przeciętnie około ośmiu godzin dziennie i wykonywana jest w przedziale czasowym od ósmej do dwudziestej. Należy jednak pamiętać o możliwości przedłużenia czasu pracy w związku z dodatkowymi obowiązkami organizacyjnymi na skutek różnych wydarzeń w życiu wydziału uniwersyteckiego lub macierzystej instytucji naukowej, jak również o tym, że praca naukowa często bywa kontynuowana poza godzinami i miejscem pracy. Możliwość przedłużonego czasu pracy występuje także na stanowisku redaktora pisma prawniczego lub działu prawnego (szczególnie dotyczy to pracy w gazecie codziennej).

Osoba wykonująca opisywany zawód może występować zarówno w roli podwładnego, jak i zwierzchnika.

Praca może wymagać wyjazdów krajowych lub zagranicznych - dotyczy to szczególnie różnego rodzaju konferencji, seminariów oraz wyjazdów naukowych i studyjnych.

Wymagania psychologiczne

Ze względu na naukowy charakter wykonywanej pracy, kandydata do zawodu cechować powinna zdolność koncentracji uwagi i umiejętność jasnego, logicznego myślenia. Konieczna jest także łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie, a nawet pewien stopień talentu pisarskiego - cechy te umożliwiają prowadzenie pracy dydaktycznej, tworzenie interesujących opracowań i artykułów, przygotowywanie wystąpień na forum naukowym.

W zawodzie prawnika teoretyka przydatne będą także: umiejętność nawiązywania kontaktu i postępowania z ludźmi (w czasie pracy naukowej lub redakcyjnej w zespole, a także pracy dydaktycznej), jak również umiejętność współdziałania i zdolność przekonywania innych o prawidłowości własnych poglądów; samodzielność i niezależność myślenia.

Ważna jest umiejętność zorganizowania własnej pracy i wykonywania powierzonych zadań bez pomocy innych.

Nie sposób pominąć także takich cech, jak: ciekawość, otwartość myślenia, chęć stałego poszerzania swojej wiedzy i zainteresowań. Przydatna będzie także ambicja, dążenie do rozwijania umiejętności zawodowych, do osiągnięcia wyższego stanowiska i znaczących wyników w pracy naukowej.

Dla kandydata do pracy w zawodzie korzystne będzie rozwijanie takich zainteresowań, jak czytanie publikacji popularnonaukowych i naukowych z dziedziny historii, stosunków społecznych i politycznych, a także zainteresowania językowe. Z uwagi na fakt, że wiele pozycji z literatury fachowej niedostępnych jest w języku polskim, bardzo ważna jest znajomość języków obcych.

Z przedmiotów szkolnych przydatne w przyszłej pracy będą: język polski (z uwagi na konieczność częstego opracowywania na piśmie wyników prac naukowych oraz publikacji innych tekstów); przedmioty humanistyczne - historia, prawo, socjologia (ze względu na ich związek z dziedziną przyszłej aktywności zawodowej); języki obce.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Do wykonywania zawodu prawnika teoretyka nie jest konieczne odznaczanie się sprawnością fizyczną.

Bardzo utrudnione byłoby jednakże wykonywanie go przez osoby całkowicie niewidzące, niesłyszące lub głuchonieme.

Nieodzowna jest natomiast pełna sprawność umysłowa, co uniemożliwia zatrudnianie osób z niedorozwojem umysłowym lub chorobą psychiczną.

Istnieje możliwość zatrudnienia osób z dysfunkcją kończyn, poruszających się na wózkach inwalidzkich.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Kandydat do pracy w zawodzie prawnika teoretyka powinien legitymować się wyższym wykształceniem prawniczym (na stanowisku redaktora pisma prawniczego lub działu prawnego dopuszczalne jest również wyższe wykształcenie dziennikarskie).

Nie ma wymagań co do dodatkowych kwalifikacji, należy jednak pamiętać o tym, że na zatrudnienie osoby na stanowisko pracownika naukowego lub wykładowcy wpływ mają wyniki uzyskane w trakcie całego toku studiów prawniczych, a także poziom pracy dyplomowej.

W zawodzie tym raczej nie występuje zjawisko preferencji osobowych (na przykład płeć, wiek) wobec kandydatów na pracowników, decydują zawsze kwalifikacje.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

W zawodzie tym występują znaczne możliwości awansu. Sprzyja temu hierarchia stopni i tytułów naukowych, a także stanowisk uniwersyteckich, oraz stanowisk w instytutach badawczych i naukowych.

W zawodzie występują stopnie i tytuły ustalone przez ustawę o szkolnictwie wyższym (doktor, doktor habilitowany, profesor). Ustawa ta ustala także stanowiska zajmowane przez pracowników uniwersyteckich: asystent, adiunkt, profesor danej uczelni. Stanowiska te nie są wspólne dla wszystkich instytucji naukowych, o czym stanowią inne ustawy (na przykład w Polskiej Akademii Nauk oprócz powyższych występuje także stanowisko docenta).

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

O możliwości zatrudnienia w zawodzie decydują kwalifikacje kandydata na pracownika, jego doświadczenie zawodowe i osiągnięcia w pracy naukowej. Z tego względu nie występują żadne utrudnienia w zatrudnianiu osób starszych, jeżeli oczywiście spełniają kryterium posiadania odpowiednich kwalifikacji.

Polecana literatura

Ze względu na obszerność literatury fachowej w niniejszym opracowaniu podane zostaną jedynie niektóre czasopisma polskojęzyczne związane z zawodem.

Państwo i prawo

Przegląd sejmowy

Przegląd sądowy

Przegląd rządowy

Prawo i życie

Gazeta prawnicza

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---