Propozycja lekcji języka polskiego w klasie VI

Temat : Poznajemy typy zdań złożonych współrzędnie.

Lekcja jednogodzinna.

Cele lekcji :

Uczeń po zakończeniu lekcji powinien:

- znać typy zdań złożonych współrzędnie

- umieć przekształcić pary wypowiedzeń pojedynczych w wypowiedzenia złożone współrzędnie , wykorzystując odpowiednie spójniki

- umieć dobierać właściwe spójniki w zależności od rodzaju zdań złożonych współrzędnie

Metody :

ćwiczeń praktycznych,

podająca,

Formy pracy:

indywidualna , grupowa

Środki dydaktyczne :

ksero ćwiczeń,

tablice gramatyczne

Przebieg lekcji:

I . Uświadomienie uczniom celów lekcji.

1. Na dzisiejszej lekcji poznacie typy zdań złożonych współrzędnie oraz nauczycie się budować różne typy zdań współrzędnie złożonych , stosując odpowiednie spójniki zespolenia.

2 .Zapisanie tematu lekcji.

3.Opracowanie nowego materiału.

Pierwsze ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach .

Nauczyciel rozdaje uczniom przydzielonym do poszczególnych grup ksero ćwiczeń. Uczniowie mają do wykonania takie same polecenia , ale wykonują je na innych przykładach zdań.

Ćwiczenie 1 - I Grupa

Spróbujcie podane zdania pojedyncze : Padał deszcz . Świeciło słońce. połączyć następującymi spójnikami: i , albo , więc, lecz.

1.Padał deszcz (i)…………………………………………..

2. Padał deszcz ( albo)…………………………………….

3. Padał deszcz ( więc) nie ………………………………..

4. Padał deszcz ( lecz) ……………………………………

Ćwiczenie 1- II Grupa

Spróbujcie podane zdania pojedyncze: Kupię Agacie kwiaty. Zaproszę ją do kina . połączyć spójnikami : i, albo, dlatego, ale.

1.Kupię Agacie kwiaty (i)……………………………………

2. Kupię Agacie kwiaty ( albo)………………………………

3.Kupię Agacie kwiaty ( dlatego ) nie………………………

4. Kupię Agacie kwiaty ( ale) nie …………………………...

Następnie nauczyciel , pyta czy utworzone przez uczniów zdania złożone mają taki sam sens- jakie stosunki znaczeniowe zachodzą pomiędzy zdaniami składowymi?

U: W zdaniach oznaczonych nr 1- obie czynności wykonywane są jednocześnie, łączą się ze sobą .

W zdaniach oznaczonych nr.2 - obie czynności wykluczają się wzajemnie, tylko jedna z nich może zaistnieć.

W zdaniach oznaczonych nr.3 - jedna czynność wynika z drugiej.

W zdaniach oznaczonych nr.4 - czynności przeciwstawiają się sobie.

Ćwiczenie 2

Ułóż 4 zdania złożone współrzędnie , wykorzystaj w nich po jednym spójniku wybranym z każdego podpunktu.

1. i ,oraz , ani

2. albo, lub, bądź, czy

3. ale, lecz , jednak, natomiast

4. więc, toteż ,zatem, dlaczego

Chętni uczniowie odczytują ułożone przez siebie zdania , najciekawsze z nich eksponujemy na tablicy

Następnie nauczyciel ,posługując się tablicami gramatycznymi podaje i objaśnia terminy zdań złożonych współrzędnie : łączne, rozłączne ,wynikowe , przeciwstawne .

III Utrwalenie nowego materiału - praktyczne zastosowanie poznanych wiadomości.

Ćwiczenie 3

Kolejne zdania uzupełnij brakującymi spójnikami. Nazwij typy zdań złożonych współrzędnie.

1. Jest późno, ….. na pewno do ciebie nie przyjdę.

2. Filifionka umyła podłogę ……poukładała kwiaty.

3. Pomogę ci zrobić to zadanie , ….musisz mi coś obiecać.

4. Posłucham utworów Chopina…..przeczytam lekturę.

Ćwiczenie 4

Ostatnie ćwiczenie ma charakter zabawy .Uczniowie losują kartki , na których zapisano

przykłady zdań, do których mają dopisać zdania składowe tak ,by powstały zdania złożone współrzędnie oraz nazwać ich typy.

1. Przestał padać deszcz, więc ………………………………………

2. ………………………….., lecz nie zwiedziłem Muzeum Powstania

Warszawskiego.

3. Po rejsie statkiem odpocznę , albo……………………………………..

4. Pospaceruję brzegiem morza i ………………………………………….

IV Zadanie domowe.

Ułóż kilka zdań na temat twojego ulubionego programu telewizyjnego. Zastosuj wszystkie rodzaje zdań złożonych współrzędnie. Podkreśl w nich spójniki łączące zdania składowe.

---