Cel i temat lekcji..., Materiały z ćwiczeń


Czym są zatem cele ?

Według M. Nagajowej „to, do czego się dąży, co się powinno osiągnąć w procesie nauczania i uczenia się, są to cele : dydaktyczne, tj. poznawczy - kiedy zmierza się do powiększenia wiedzy ucznia, i kształcący - kiedy doskonali się jego umiejętności, oraz cel wychowawczy - kiedy oddziaływa się na osobowość wychowanka.”

B. Niemierko mówi, że „cele kształcenia odnoszą się do uczniów i opisują zmianę, jaką chcemy w nich uzyskać”

Natomiast R. I. Arends proponuje taką definicję: „cele dydaktyczne to komunikaty wyrażające zamiary nauczyciela, jak powinni zmienić się uczniowie. Są niby mapy drogowe: pomagają nauczycielowi i jego uczniom zorientować się, dokąd zmierzają i w którym momencie się znaleźli w danym miejscu.”

Cytowani autorzy są zgodni, cele zakreślają obszar zmian, jakie chcemy wywołać w uczniach, poddając ich naszym działaniom dydaktycznym.

Cele lekcji pełnią funkcje : motywacyjną, organizacyjną, instrumentalną i kontrolną. Jest oczywiste, iż są jednym z najważniejszych elementów projektu lekcji, gdyż to z nich będzie wynikał temat i dobór metody pracy.

2. Jeśli chodzi o podział celów to w zasadzie panuje podobna zgodność. Niemierko dzieli cele ze względu na sposób formułowania - i tak, te, które wskazują kierunki dążenia, to cele główne, opis zaś wyników, które mają być uzyskane, to cele operacyjne. Nagajowa wyróżnia ogólne cele przedmiotowe - są one sformułowane w części wstępnej programu, i szczegółowe cele przedmiotowe, które ustala się dla każdej lekcji.

4. Z klasyfikacją celów wiąże się jeszcze jedno zagadnienie, a mianowicie - taksonomia. Jest to hierarchiczna klasyfikacja celów, czyli uporządkowanie ich według ważności - od najniższych do najwyższych. Owa hierarchiczność polega na tym, iż „osiągnięcie niższych celów jest koniecznym, ale niewystarczającym warunkiem osiągania wyższych celów.”

W Polsce pierwszą taksonomię opracował B. Niemierko. Nazywana jest taksonomią ABC, od tytułu książki, w której została przedstawiona. Obejmuje ona dwa poziomy celów, a w każdym z nich po dwie kategorie:

0x08 graphic
A. zapamiętanie

0x08 graphic
I. Wiadomości :

B. zrozumienie

0x08 graphic
C. stosowanie wiadomości w sytuacjach

typowych

0x08 graphic
II. Umiejętności :

D. stosowanie wiadomości w sytuacjach

problemowych

Formułując cele nauczania używamy czasowników operacyjnych, to znaczy takich, które określają nam, co uczeń powinien umieć zrobić.

Przy kategorii A zastosujemy m.in. takie czasowniki: nazwać, zdefiniować, wymienić, zidentyfikować, wyliczyć, przytoczyć.

Kategoria B wymaga określeń: streścić, wyjaśnić, zilustrować, rozróżnić.

Aby sformułować cele z kategorii C, użyjemy czasowników: rozwiązać, skonstruować, zastosować, porównać, sklasyfikować, narysować, scharakteryzować, zmierzyć, wybrać sposób, określić, zaprojektować, wykreślić.

Zaś ostatnia kategoria - D, wymaga użycia czasowników: dowieść, przewidzieć, zanalizować, wykryć, ocenić, zaproponować, zaplanować.

Na bazie taksonomii ABC powstała taksonomia osiągnięć w nauczaniu literatury. Opracował ją T. Patrzałek. Autor wyróżnił trzy kategorie, stopnie osiągnięć w literaturze, zaś wśród nich wyodrębnił poziomy i podkategorie:

I. Znajomość wiadomości z:

  1. kontekstu;

  2. utworu;

  3. teorii.

II. Umiejętność analizy utworu:

  1. opis:

  1. brzmień i znaczeń (wyrazów i zdań);

  2. rzeczywistości przedstawionej;

  3. kompozycji;

  4. utworu w kontekście i w teorii.

  1. interpretacja:

  1. utworu;

  2. utworu w kontekście i w teorii.

III. Postawy

  1. wartościowanie:

  1. stosowanie kryteriów i ocena;

  2. przekonania i upodobania.

  1. udział

M. Nagajowa, ABC metodyki języka polskiego, WSiP, Warszawa 1990, s. 15

B. Niemierko, Cele kształcenia, W: Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, pod red. K. Kruszewskiego, PWN, Warszawa 1995, s. 10

R. I. Arends, Uczymy się nauczać, WSiP, Warszawa 1994, s. 77

J. Kulpa, W. Pasterniak, Metodyka nauczania języka polskiego w klasach V-VIII, Warszawa 1977, s. 17

B. Niemierko, Cele kształcenia, jw. , s.11 - 12

M. Nagajowa, ABC....; jw., s. 16

B. Niemierko, Między oceną szkolną a dydaktyką, WSiP, Warszawa 1997, s. 80

B. Niemierko, Między oceną szkolną a dydaktyką, WSiP, Warszawa 1997, s. 83

Niemierko, Między oceną..., s. 103

B. Niemierko, ABC testów osiągnięć szkolnych, WSiP, Warszawa 1975

Pisze o tym Ch. Galloway : „Głównym przedmiotem zainteresowania w nauczaniu i uczeniu się powinno być przede wszystkim zachowanie ucznia. Szczegółowe cele dydaktyczne powinny więc określać, co uczniowie potrafią zrobić, jeśli będą się uczyć, a nie ustalać, co robi lub co ma zrobić nauczyciel.(...) Cele szczegółowe

formułowane są z punktu widzenia ucznia i stanowią konkretne opisy jego zachowań.” Patrz. Psychologia uczenia się i nauczania, PWN, Warszawa 1988, s.58-59

Oczywiście są to tylko przykładowe czasowniki operacyjne podane dla ułatwienia posługiwania się taksonomią ABC

T. Patrzałek, Zarys taksonomii osiągnięć w nauczaniu literatury, W: Problematyka nauczania języka i literatury polskiej, cz. I, pod red. M. Inglota, Wrocław 1977, s. 89 - 124

Tamże



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Przejdzmy teraz do tematu lekcji, Materiały z ćwiczeń
Antropocentryczna orientacja lekcji, Materiały z ćwiczeń
wierszyki 3, Materiały i cwiczenia z emisji głosu
Badanie gardła, Materiały i cwiczenia z emisji głosu
Statyczna próba zginania materiału Ćwiczenie 5
materiały ćwiczenia
METODY I FORMY KSZTAŁCENIA, Materiały z ćwiczeń
Wariacje na temat ziół, materiały farmacja, Materiały 4 rok, LPN
chemia material cwiczeniowy 2013 pr model
Materialy cwiczenia 3
METODY AKTYWNE W NAUCZANIU I WYCHOWANIU, Materiały z ćwiczeń
Materialy cwiczenia 3 nowy
materiały ćwiczeniowe mech obronne całość VI, psychiatria
Ćwiczenia podniebienia miękkiego, Materiały i cwiczenia z emisji głosu
Kształcenie aparatu mowy- oddech i przepona, Materiały i cwiczenia z emisji głosu
Temat 21, Materiały WSPOL, Prawo administracyjne
konspekty przykładowe, Materiały z ćwiczeń

więcej podobnych podstron