STERYIZACJA I WYJAŁAWIANIE
Sterylizacja, czyli wyjaławianie musi zapewnić zniszczenie w wyjaławianym materiale wszystkich drobnoustrojów łącznie z ich formami przetrwalnikowymi .
Czynniki dzielimy na:
-fizyczne, gorąca nasycona para wodna pod ciśnieniem, suche gorące powietrze, prom jonizujące, spalanie
-chemiczne, tlenek etylenu, aldehyd glutorowy lub mrówkowy, H2O2, kw nadoctowy
-sterylizacja radiacyjna, prom beta i gamma, stosowana jest w zakładach farmaceutycznych.\
DENZYNFEKCJA I ANTYSEPTYKA
Dezynfekcja, to proces w wyniku którego zostają zniszczone lub usunięte wegetatywne formy drobnoustrojów
Własność środka dezynfekcyjnego:
-działa bakteriobójczo a nie bakteriostatycznie, na szeroki zakres drobnoustrojów
-w stężeniach użytkowych nie powinien powstawania form opornych drobnoustrojów
-być obojętny lub mało toksyczny dla ustroju człowieka, nie działać mutagennie i teratogennie
-być skuteczny w niskich stężeniach i działać szybko w temp pokojowej
-działać na drobnoustroje niezależnie od składu i pH środowiska, nie reagować i ulegać inaktywacji z subst organicznymi i nieorganicznymi takimi jak białka, krew, tłuszcze, aniony i kationy
-być dobrze rozpuszczalny w H2O i trwały w stężeniach użytkowych
-nie być wybuchowy, łatwopalny lub wywoływać korozję odkażonych materiałów
Celem dezynfekcji jest: zapobieganie szerzenia się chorób zakaźnych
Rodzaje dezynfekcji:
-termiczna:
*opalanie, wyżarzanie(np. pensem labol)
*dezyf komorowa parowa w temp 100 *
*dezyf komorowa parowa formalinowa (odzież, gumy, ceraty)
-chemiczna
GOTOWANIE- w temp 100* zniszczeniu ulegają wirusy p Hepatitis, laseczki beztlenowe z rodzaju Clostridium. Przedmioty odkażone powinny być całkowicie zanurzone w wodzie. Dobrze jest dodać do wody wodorowęglan sodowy, który <napięcie powierzchniowe i przyspiesza niszczenie komórek.
ZWIĄZKI CHLORU- powszechnie do dezynf używa się chloraminy i podchloryny. Chloraminy organiczne mają bardzo skuteczne zastosowanie, służą do niszczenia nie tylko wegetatywnych bakterii, a także części wirusów oraz grzybów i drożdżaków. Przetrwalniki bakterii są jednak oporne na 5%roztwór chloraminy.
Wapno chlorowane stosowane do dezynfekcji wydalin, wydzielin, urządzeń sanitarnych, basenów i ich zawartości. Roztwór 5,10,20% podchydran wapnia zawiera od 30-36% czystego chloru. Inne środki utleniające to nadtlenek wodoru 30%. 3% służy do odkażania ran, a 6-8% do dezynfekcji sprzętu z tworzyw sztucznych.
Pochodne fenolu- lizol, desson, środki dezynf rozpuszczalne w mydle, Środki o silnym działaniu, szkodliwe dla skóry (powodują poparzenia), skuteczne przeciw bakt gramm+ i -, prątkom Kocha i In.
Jod i jodofory- roztwór jodu w 1-2% w 70% etanolu są polecane dla antyseptyki skóry. Za jonofory uznaje się preparaty jodu, połączone klatratowi z nośnikiem lub związkiem czynnym. Są one toksyczne dla człowieka i mają znikomy zapach. Odkaża się nimi rany, pole pooperacyjne, meble, narzędzia
Aldehydy- używa się: aldehydu glutarowego i mrówkowego. Obydwa są związkami o wysokiej skuteczności niszczą przetrwalniki. Aldehyd glutorowy roztwór wodny z aktywatorem analizującym preparat. 4% wodny roztwór aldehydu mrówkowego z dodatkiem baraksu używany jest do dezynf narzędzi, należy je wypłukać sterylną wodą destylowaną.
Alkohole-są środkami bakteriobójczymi tylko w stosunku do form wegetatywnych bakt i prątków, niektórych grzybów w antyseptyce skóry używa się 70-80% roztworu alkoholu etylowego, propylowego i izopropyl. W praktyce alkohole są rozpuszczalnikami innych środków dezynf: jodu, glikoli, 4rzędowe związki amoniowe-stoswwany jako środek myjąco-dezynfek.
Kwasy i zasady-