Tłuszcze
Sterole- cholesterol, fitosterol(rośliny)
Lipidy-tłuszczowce proste(właściwe), złożone (z białkiem czy kwasem)
Wartość odżywcza 1g=9,4 kcal
Kwasy nienasycone (jednonienasycone, wielonienasycone)
Kwas omega-3(przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe, niezbędne do budowy ściany białkowej)
olej lniany -nie brązowy ten niebezpieczny dla zdrowia
oliwa z oliwek kwas omega-9
Masło 3:1 Smalec
Masło zawiera Wit A i D, smalec bez Wit
Zawartość tłuszczu w diecie 20-30 %, zwiększenie spożycia tłuszczów przed wysiłkiem obniża wykorzystanie węglowodanów i nie poprawia zdolności wysiłkowej.
Okres adaptacji do tłuszczów (ok. 5 dni) nie przynosi żadnych dodatkowych korzyści.
Tłuszcze nasycone
Zw poziom cholesterolu
Aterogennie
Proagregacyjnie
Tłuszcze wieloninasycone- niedobór powoduje;
Spadek przyrostu mc i spowolnienie rozwoju
Zmiany skórne
Kruchośc naczyń krwionośnych
Zw wrażliwości na infekcje
Osłabienie kurczliwości mięśnia sercowego
Ograniczeni biosyntezy eikazonoidów w następstwie zab czynnościowych wielu tkanek i narządów
Pogorszenie procesu gojenia się ran
Wiązanie tłuszczowe trans niekorzystne, powstaje w czasie uwodorniania tłuszczy, podczas produkcji margaryny. Wiązanie powstaje przy zjełczeniu i spalaniu.
Zapotrzebowanie.
Tłuszcze oleje i orzechy na dzień
2-3 łyżeczki masła 10-15 g
2-3 łyżeczki oleju roślinnego do obróbki termicznej(smażenie, pieczenie) może być oliwa
2 łyżeczki masła lub margaryny do smarowania pieczywa (z wysokogatunkowego oleju)
Serwować 1 porcje orzechów 20-39 g migdałów, orzechów włoskich lub laskowych
Suplementy w wysiłkach fizycznych.
Środki erogeniczne- wspomagające-zwiększające pracę- mające na celu udoskonalenie funkcji ważnych dla sportowca.
Bariery ograniczające zw rezultatów sportowych.
Fizjologiczne- możliwośc przetrenowania, wykorzystanie energii potrzebnej do skurczu mięsnia
Psychologiczne- możliwość kontrolowania procesów energetycznych
Bimech-możliwość wydajnego wydatkowania energii
Zw mocy fiz.
Przyrost masy mięśniowej
Przyspieszenie tempa procesów metabolicznych
Zw zasobów energetycznych w ustroju
Przeciwdziałanie kumulacji produktów przemiany materii w organiźnie zakłócających produkje energii
Zwiększenie ilości materiałów energetycznych dostarczanych mięśniom w celu wydłużeni czasu pracy
Zw ilości substratów energetycznych w ustroju
Wspomaganie wg Williama
Żywieniowe
Farmakologiczne
Fizjologiczne (transfuzja krwi9
Psychologiczne
(bio)-mechaniczne
Suplementy żywieniowe
Białko(aminokwasy egzogenne, ornityna, tauryna, kw piroglutaminowy)
Tłuszczowe (kw linoleonowy, CLA, kwas omega-3, fosfolipidy-lecytyna)
Węglowodany(maltodekstryna)
Wspomaganie fizjologiczne
Karnityna-związek fizjologiczny, występujący w naszym organizmie, syntezowany w wątrobie, mózgu, nerkach z aminokwasów lizyny, metioniny i pełni rolę w transporcie kw tłuszczowych z cytozolu do mitochondriom
Naturalna karnityna, działa biologicznie dlatego w tej postaci powinna być w diecie lub jako suplement
Kreatyna- posiada zdolność do odbudowy ATP w organizmie , syntezowana jest z argininy, metioniny i glicyny. Występuje w produktach pokarmowych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. W mm występuje w postaci fosfokreatyny- bezpośredniego dawcy reszty fosforanowej dla ADP. Suplementacja powinna przebiegac w fazach ładowania (4-5 dni- 25g/dzień), podtrzymania 3-5 g/ dzień. Należy ją przyjmować przed i po treningu. Działanie kreatyny: zw odporności na ból, zw siły, zw odporności na ster szczególnie skuteczny w połączeniu z glutaminą, wiąże wodę w komórkach i zw ich obj, zw wchłanianie białek, chroni zapas węglowodanów i ogranicza powstawanie kw mlekowego-zakwasów, pomaga utrzymać stan anaboliczny, dzięki zatrzymaniu większej ilości wody.
Koenzym Q10, ważne ogniowe łańcucha oddechowego, stosowany gł w chorobach ukł krążenia, poza tym w niedoborach immunologicznych lub w stanach w których jest wskazane zw aktywności ukł odpornościowego. Najważniejsze wskazanie kardiomoiopatia. Uważny za silny „wyłapywacz” wolnych rodników.
Cholina (Wit B4) wchodzi w skład niektórych fosfolipidów (leucyna i sfingomielina), jest syntezowana w bardzo ograniczonym zakresie przez organizm ludzki, zapotrzebowanie 0,5-4g/ dzień do sprawnego funkcjonowania, syntezowana z seryny w wątrobie, dziła odżywiająco na umysł, nieprawidłowe do prawidłowego funkcjonowanie mózgu, wspomaga przemiane tłuszczów, substancja witaminopochodna, jest częścią acetylocholiny-przewodzenie sygnału nerwowego, wywołuje skurcz mięśni, organizm może ją sma produkować ponieważ posiada kw foliowy, Wit B12 oraz aminokwas serynę, obniża poziom cholesterolu, zapobiega gromadzeniu się tłuszczów w wątrobie, dba op zachowaie prawidłowej lepokości krwi, zapobiega kamicy nerkowej
Glutamian- 61 % masy mięśniowej to glutamina, aminokwas o fundamentalnym znaczeniu dla gospodarki białkowej, główne źródło energii dla komórek ukł immunologicznego, podstawowy aminokwas do budowy mięśni, suplementacja glutaminą zwiększa wydzielanie hormonu wzrostu i resynteze glikogenu, w nerkach może ulec przemianie na glukoze i stać się źródłem energii dla ukł nerwowego, przy braku glukozy to wyjście podczas wysiłku fiz(wyjściowy produkt do produkcji glukozy)
HMB-kw beta-hydroksy-beta-metylowy, produkt przemiany leucyny w organiźnie, w wątrobie powstaje od 0,25-1,0 g/dzień, występuje w owocach cytrusowych i niektórych gatunkach ryb, wpływa na zwiększenie masy beztłuszczowej ciał i siły mięśniowej, w komórkach mięśniowych wykorzystywany do syntezy cholesterolu, dziła obronnie na komórki mięśniowe, dobre efekty w dystrofii mięśniowej, suplementacja w ilości 3g/dzień, prawidłowe stężenie we krwi 1-4 umol/l
Jabłczan cytruliny-zwiększa ilośc tlenku azotu, substancja hormonalna, jest też prekursorem kreatyny
Farmakologiczne wspomaganie
Stymulanty
Narkotyki
Doping krwią
Betablokery
Anaboliki
hormony
Stymulanty;
Zw aktywnośc ukł współczul;nego lub ośrodkowego
Działa pobudzająco
Substancja psychoaktywna wywołuje wiele efektów ubocznych
Podtrzymuja czynne przeciwdziałanie zmęczeniu
Zapobiegaja chorobowemu zmęczeniu
Wspomagaja odchudzanie
Podnosza koncentracje i uwagę
Kofeina, teina, nikotyne, efedryna, amfetamina, kokaina o działaniu
Podnoszą ciś krwi
Powodują agresję i niemożnośc kontroli zachowania
Uzależniają
Zaburzaja termoregulację
Bezsseność i utrata łaknienia
Choroby psychiczne
Narkotyczne śr przeciwbólowe
Morfian, peptydyna, opium
Wyniszczenie psych i fiz
Uszkodzenie narządów miąższowych
Szybkie uzależnienie
Przewlekłe zaparcia
Zab miesiączkowania
Zaawansowana próchnica zębów
Zmany zap skóry
Zanik żył powierzchniowych
Następstwa uzależnienia
Zab oddychania, osłabieni czynności ukł oddech
Zab koordynacji ruchowej i koncentracji
Nudności i wymioty
Śmierć
Odczucia subiektywne
Euforia i uczucie odprężenia, poczucie wew zadowolenia i spokoju
Odj abscynecji łzawienie, wydzieliny z nosa, rozszarzei źrenic, obniżenie ciś krwi, bóle brzucha i biegunki, zab snu i utrata łaknienia, zmiany nastroju
Hormony peptydowe i ich pochodne- hormon wzrostu wytwarzany przez przysadkę mózgową.
Utrzymania prawidłowego rozwoju
Stosowanyw leczeniu karłowatośći'
Zw przyjmowania aminokwasów i synteze białek
Niekorzystne następstwa zmiany chorobowe mięśni, nadciś tętnicze, zap nerwó, cukrzuca, przerost narządów wew
Doping krwia i erytropoetyną
Podawanie krwi w celu zw wydolności fiz zwłaszcza długodystansowców
Groźne następstwa;reakcje gorączkowe, przenoszenie chorób zakaźnych, HIV, wirus B, ostre infekcje bakteryjne
Erytropoetyna-hormon wydzielany przez nerki
Zw erytopoeze wytwarzanie i dojrzewanie krwinek czerwonych
Beta adrenolityki
Zmniejszają częstośc pracy serca
Zmniejszenie pobudliwość i siłe skurczu mięśnia
Zmn kurczliwość mm szkieletowych
Stosowane w chorobach serca-zab rytmu i nadciś
Następstwem jest zmn ciśnagłe zatrzymania akcji serca, bezsenność, depresje, uczucie zmęczeni
Anaboliki zw siłe i mase mięśniową
Hormony sterydowe
Stosowane w leczeniu astmy, łuszczycy i dystrofii mięśniowej,
pozostawiaja odległe skutki uboczne w postaci zap czy osteoporozy
działaja w sposób androgenny(maskulinizacja) i anaboliczny(stymuluja przyswajanie białka)
niekorzystne następstwa
zab psych prowadzące do agresji, depresji i zab osobowości,
przyspieszenie zmian miażdżycowych
zmiany skórne trądziek
częste zerwanie ścięgien
nowotwory wątroby i płuc
dodatkowo u kobiet zanik gruczołów sutkowych, zab lib brak miesiączki, brak owulacji, bezpłodność, maskulinizacja obniżenie brzmienia głosu, owłosienie, przerost łechtaczki, porost włosów na cile i twarzy
u mężczyzn feminizacja ginekomastia, podwyższenie głosu, zanik jąder, zab spermatogenezy, zmn ilości nasienia, impotencja (po okresie wzmożonej potencji), bezpłodność