RODZAJE WYKŁADNI PRAWA ZE WZGLĘDU NA PODMIOT
Przyjmując za kryterium podziału organ lub osobę dokonującą wykładni wyróżniamy:
wykładnię autentyczną,
wykładnię legalną,
wykładnię praktyczną,
wykładnię doktrynalną.
Wykładnia autentyczna to wykładnia dokonywana przez ten sam organ, który wydał interpretowany przepis. Wykładnia autentyczna ma charakter obowiązujący i nie można od niej odstąpić.
Wykładnia legalna dokonywana jest przez organ państwowy, któremu to zadanie zostało specjalnie powierzone, z reguły w konstytucji. Organem tym może być prezydent, sąd najwyższy danego państwa itp.
Konstytucja powierza dokonywanie wykładni legalnej Trybunałowi Konstytucyjnemu. Wykładnia legalna ma charakter obowiązujący.
Wykładnia praktyczna to wykładnia dokonywana przez organ państwowy w toku stosowania prawa, przy rozstrzyganiu konkretnych spraw.
Wykładnia praktyczną zajmują się organy wymiaru sprawiedliwości i organy administracji państwowej.
Podstawowe znaczenie ma wykładnia organów sprawiedliwości, szczególnie sądów, czyli wykładnia sądowa. Decyduje o tym fakt, że sądy są organami fachowymi, znającymi prawo, o dużym autorytecie.
Szczególne miejsce zajmuje wykładnia dokonywana przez Sąd Najwyższy i to zarówno w zwykłych orzeczeniach wydawanych w toczących się sprawach, jak i w specjalnych formach. Przeważnie przyjmuje się, że specjalnymi formami wykładni Sądu Najwyższego są zasady prawne. Ustala się w nich sposób pojmowania norm prawnych. Wykładnia Sądu Najwyższego pozwala na ujednolicenie orzecznictwa sądów na terenie całego kraju.
Wykładnia sądowa nie ma charakteru obowiązującego ( z wyjątkiem zasad prawnych i wytycznych Sądu Najwyższego, które wiążą sądy).
Wykładnia doktrynalna (naukowa) zawarta jest w naukowej literaturze prawniczej: monografiach, artykułach, recenzjach itp. Nie ma ona charakteru obowiązującego, ale jej znaczenie jest duże. Szczególną rolę odgrywa w momencie zmian przepisów, przyczyniając się do ukształtowania nowego prawa w myśl swoich założeń.