29 października 2009r.
STAŃCO ALICJA
Nr albumu: 230 005
I rok filozofii, spec. ogólnofilozoficzna
Instytut Filozofii,
Wydział Humanistyczny UMK
Arystoteles
ETYKA NIKOMACHEJSKA
(Księga VI, rozdział II, w. 1139 a, b)
Trzy elementy duszy, od których zależy działanie i poznanie prawdy:
Doznawanie wrażeń zmysłowych (nie jest źródłem działania- zwierzęta mają zdolność doznawania wrażeń, jednak nie działają)
Myślenie
Pragnienie
Pożądanie i unikanie czegoś są podstawowymi elementami w pragnieniu. Dzielność etyczna jest dyspozycją do pewnych postanowień; postanawianie jest elementem pragnienia, który wypływa z myślenia; tak więc musi zaistnieć pragnienie, by postanowienie było szlachetne.
W teoretycznym myśleniu dyskursywnym (teoretyczne, więc niepraktyczne i nie mające efektów materialnych) każda prawda jest dobrem, a każdy fałsz złem; natomiast w myśleniu dyskursywnym praktycznym dobrem jest sama prawdziwość zgodna ze słusznym pragnieniem.
Postanowienie- jest motorem działania. Ono jest przyczyną (jako źródło ruchu), ale nie znalezieniu przyczyny celowej.
Pragnienie- przyczyna postanowienia wraz z myślą o celu.
Nie ma postanowienia bez intuicyjnego i dyskursywnego myślenia. Potrzebna jest także dyspozycja etyczna.
Do właściwego działania potrzebne są:
myślenie dyskursywne
samo nie wprawia w ruch, ale jeśli jest praktyczne i zmierza do jakiegoś celu
m. d. praktyczne rozstrzyga o wytwórczym myśleniu dyskursywnym (każdy jeżeli coś tworzy, to tworzy to w określonym celu, a rzecz wytworzona jest celem podjętej czynności)
charakter.
Działanie jest celem w znaczeniu bezwzględnym- samo w sobie jest celem, oczywiście przy założeniu, że jest prowadzone z powodzeniem, a to powodzenie w nim jest przedmiotem pragnienia.
Postanowienie winno być myśleniem intuicyjnym, które jest podsycane, zabarwione przez pragnienie.
Jednakże może też być odwrotnie: postanowienie może być pragnieniem podsycanym przez myślenie dyskursywne- przyczyną takiego działania jest człowiek.
Z powyższego twierdzenia wynika logicznie, że nie możemy tworzyć postanowień do rzeczy przeszłych; myśleć jak coś się stanie możemy tylko w stosunku do przyszłości i ją ewentualnie możemy zmienić.
Natomiast przeszłość jest już zbiorem zamkniętym, którego struktura i forma nie może zostać zmieniona- jej nie może zmienić nawet żadna istota boska.
Prawdziwość jest wynikiem obu rodzajów myślenia. Trwałe dyspozycje są zaletami każdego z rodzajów.
W tej części Etyki Nikomachejskiej filozof rozróżnia czym jest pragnienie, czym postanowienie, a czym działanie oraz jakie są zależności między tymi rzeczami (pkt 4, 5 i 8) . Rozróżnione jest także myślenie dyskursywne teoretyczne (liczy się tylko efekt końcowy, gdzie poznanie prawdy jest dobrem, a dojście do fałszu złem; pkt 3) i myślenie dyskursywne praktyczne (nie efekt końcowy jest najważniejszy, ale liczą się także ścieżki i pobudki do działania; dobrem jest już samo słuszne pragnienie;). Oba jednak są potrzebne do poznawania prawdy (pkt 11).
Strona 1 z 2