3 grudnia 2009
Stańco Alicja
Nr albumu: 230 005
I rok filozofii spec. ogólnofilozoficzna
Wydział Humanistyczny UMK
Arystoteles
RETORYKA
Księga I, Roz. 3 (1358b-1359a)
3. Trzy rodzaje wymowy. Ich ogólna charakterystyka.
[w:] Dzieła wszystkie t. 6; Warszawa 2001
Ilość mów zależna od ilości słuchaczy- a tych jest trzech.
Mowa składa się z 3 elementów:
Mówca
Przedmiot mowy
Adresat (słuchacz)
Wyznacza cel mowy
Może być: krytycznym świadkiem; rozstrzygający (o przeszłości lub przyszłości).
: Trzy rodzaje wymowy
Doradcza (polityczna)- ma zachęcić lub powstrzymać od jakiegoś działania, zarówno w sprawach prywatnych jak i publicznych
Sądowa- oskarżenie lub obrona.
Popisowa- pochwała lub nagana
Rodzaj wymowy a czas:
Wymowa doradcza- czas przyszły
Wymowa sądowa- czas przeszły
Wymowa popisowa- czas teraźniejszy, ale z wykorzystaniem innych czasów
Cele wymowy:
Doradcza- pożytek lub szkoda (to, co zalecane lepsze od tego, co odradzane)
Sądowa- sprawiedliwość i niesprawiedliwość
Popisowa- szlachetność lub niegodziwość
Rozdzielność celów mowy potwierdza to, że żaden z mówców nie kwestionuje spraw, które są celem innego rodzaju mowy.
Mówca musi umieć korzystać z przesłanek, a nimi w retoryce są nimi:
Dowody
Prawdopodobieństwa
Znaki
Kolejno mówcy na podstawie przesłanek muszą nauczyć się oceniać w ramach swoich celów; nauczyć się klasyfikować według ogólne/ szczegółowe, wielkie/ małe, większe/ mniejsze dobro, słuszność.
Każdy z rodzajów mowy oprócz specyficznych dla siebie dowodów posiada także jedyne dla siebie przesłanki.
………………………………………………………………………………………………...
Filozof w tym fragmencie RETORYKI omawia trzy rodzaje wypowiedzi: doradczą, sądową i popisową. Analizuje je pod względem zamierzenia wywołania konkretnych reakcji, celów, powiązania z czasem. Stwierdza także, że dobry mówca musi potrafić korzystać z trzech typów przesłanek: dowodów, prawdopodobieństw oraz znaków. Zaznacza także, że każdy z mówców kieruje swą wypowiedź do określonego adresata i musi się liczyć z jego obecnością, wymaganiami oraz tym, że będzie przez niego oceniany.