24 października 2011r.
Beata Małkowska
Nr albumu: 251122
I rok filozofii, spec. ogólnofilozoficzna
Instytut Filozofii,
Wydział Humanistyczny UMK
Arystoteles
Polityka
[w:] tegoż, Dzieła wszystkie, t. 6,
tłum. Ludwik Piotrowicz; wyd. WN PWN, Warszawa 2003.
Ks. I, rozdz. 1: Definicja państwa. Człowiek jest z natury stworzony do życia w państwie,
Każda wspólnota powstaje by osiągnąć jakiś cel, wspólne dobro. Państwo również jest swego rodzaju wspólnotą, więc także ma postawione przed sobą jakieś wspólne dobro. Państwo i wspólnota państwowa są najważniejszymi wspólnotami.
Pan, mąż stanu, król, głowa domu różnią się od siebie nie tylko ilością poddanych, ale także rodzajem władzy.
Najlepszym sposobem badania państwa jest prześledzenie jego rozwoju od początku.
Etapy powstawania państwa:
Łączenie się jednostek w grupy. Połączenie polega na powiązaniu jednostek niezbędnych sobie by osiągnąć wyznaczone cele. Nie jest to decyzja, ale naturalny popęd, potrzeba.
Powstawanie wspólnot-rodzin.
Tworzenie się gmin wiejskich ( z większej ilości rodzin) aby zaspokoić przyszłe potrzeby. Najstarszy rządzi.
Państwo- pełna wspólnota, powstała z większej ilości gmin, która osiągnęła największą możliwą samowystarczalność. Powstaje w celu umożliwienia i ułatwienia życia. Każde państwo powstaje w drodze naturalnego rozwoju, mając za cel pełną samowystarczalność.
Człowiek zaś żyjący poza państwem jest nędznikiem lub istotą nadludzką. Jego naturalnym środowiskiem jest państwo. Jako jedyny wśród gatunków wykształcił mowę, która służy wyrażaniu uczuć, ale także tego, co sprawiedliwe, a co nie. Rozróżnia bowiem dobro i zło, sprawiedliwość i niesprawiedliwość. I tylko wspólnota takich istot może stworzyć rodziny i państwo.
Państwo jest wyżej w hierarchii niż rodzina, tak jak całość jest nad częścią. Ogólna wartość leży w praktycznej użyteczności, a państwo może więcej niż rodzina.
Każdy człowiek potrzebuje wspólnoty, bo nie jest samowystarczalny( tacy są tylko bogowie lub zwierzęta). Poza tym każdy człowiek ma instynkt życia we wspólnocie. Gdy znajduje się poza nią, wyłamie się z prawa i sprawiedliwości staje się najgorszym ze stworzeń- ma bowiem zdolności umysłowe i moralne, które może niewłaściwie wykorzystać.
Państwo jest tworem natury i powstaje w skutek dążenia człowieka do wspólnoty i samowystarczalności owej wspólnoty.
Arystoteles w tym fragmencie dzieła POLITYKA charakteryzuje państwo jako wspólnotę rodzin, które dążą do wspólnego celu, jakim jest samowystarczalność. Opisuje człowieka, iż jego naturalną potrzebą i dążeniem jest zawiązanie wspólnoty, w której będą rządzący i rządzeni, w której będą zaspokojone jego potrzeby. Podkreśla, że każdy kto żyje poza wspólnotą występuje przeciwko ludzkiej naturze, jak również zagraża jej bowiem może niewłaściwie wykorzystać swoje zdolności i możliwości.
- 1 -