Jakie główne koncepcje i metody badań występują w pedagogice porównawczej?
Koncepcje:
Istnieją dwie główne koncepcje:
Poszukiwania wspólnych cech w celu tworzenia reformy.
Poszukiwania tego, co różne w celu wzbogacania myśli pedagogicznej.
Poza tym można przytoczyć tutaj Marca-Antoine Juliena de Paris, którego koncepcja miała na celu podniesienie poziomu szkolnictwa francuskiego poprzez wykorzystywanie najlepszych wzorów, jakie występowały w innych krajach z zakresu teorii i praktyki pedagogicznej. Uważał, że wychowanie można by poznać na podstawie faktów i obserwacji.
Według Pedro Rossello pedagogika porównawcza ma stanowić instrument porozumiewania międzynarodowego, badania miały objąć cały świat, a ich rezultatem miało być wykrycie prądów w obrębie wychowania. Utworzył dwie stosowane do dziś zasady interpretujące powstawanie prądów w zakresie wychowania:
2. Fakty oświatowe pozostają wobec siebie w stosunku wzajemnej zależności
Natomiast Michael Sadler twierdził, iż w badaniach porównawczych należy wnikać w siłę duchową narodów. Wysunął dwie ciągle aktualne tezy:
To, co się dzieje poza szkołą znaczy więcej niż to, co się dzieje w szkole
Praktyczna korzyść z badań porównawczych zagranicznych systemów oświaty polega na tym, że zaczynamy lepiej rozumieć nasz własny system oświatowy
Według Briana Holmes'a pedagogika porównawcza jest środkiem do planowego rozwoju reformy i polityki oświatowej; służy ustaleniu zasad, układów czy praw, które pomagają w wyjaśnieniu funkcjonowania systemów oświatowych. By osiągnąć te cele zaleca wybór metody problemowej, dzięki której będzie można tworzyć teorie i ułatwić formułowanie predykacji (relacja łącząca dwa elementy w odpowiedniej konfiguracji strukturalnej) - w tym przypadku wyników możliwych wariantów polityki oświatowej. W opracowaniu metody problemowej Holmes sięgnął do analizy myślenia refleksyjnego Johna Deweya. Analiza ta jest wyrażona w następującej sekwencji:
Niejasność lub problem,
Intelektualizacja problemu (lub analiza problemu),
Analiza kontekstu,
Logiczna dedukcja konsekwencji,
Praktyczna weryfikacja.
Holmes przyczynił się do wzbogacenia metodologii badań porównawczych w pedagogice - jego celem było "unaukowienie" pedagogiki porównawczej, tak by mogła nie tylko pomagać w rozwiązywaniu problemów ale również przyczynić się do tworzenia teorii szkoły.
Metody:
METODA HISTORYCZNA - Przyjmuje się tutaj założenie, iż żadne zjawisko nie może być zrozumiane bez zbadania jego genezy, i głównych etapów jego rozwoju. Metoda ta dominowała w pedagogice porównawczej do lat 60 tych i klasycy pedagogiki porównawczej ograniczali się do opisu oraz porównań w skali makro i mikro, szkolnictwa publicznego w wybranych krajach a następnie uogólniali jego funkcjonowanie. Głównym celem badawczym było formułowanie prawidłowości przyczynowo - skutkowych. Z tą metodą związane jest również podejście narodowe tzw. komparatyści, przyjmują założenie, że system kształcenia każdego kraju jest wypadkową historii narodu oraz charakteru narodowego.
METODA OPARTA NA GEOGRAFII SZKOLNICTWA - badane zjawiska pedagogiczne są najpierw zliczane, a potem logowane w przestrzeni, tworzy się w ten sposób pedagogiczne mapy, które obrazują nam np.: rozkład poszczególnych instytucji albo zasięg konkretnej metody nauczania. Szuka się następnie wyjaśnień tych faktów, a następnie sprawdza w jakiej mierze ich istnienie zależy od np. warunków fizycznych, klimatycznych.
METODA PROBLEMOWA - polega na tym, że badacz wybiera pewne problemy związane z kształceniem, a następnie analizuje je pod kątem różnorodności form w jakich się przejawiają. W metodzie tej stosuje się następującą procedurę ( 8 kroków) ;
1. Wybór problemu
2. Identyfikacja możliwych jego rozwiązań
3. Refleksja nad problemem i jasno sformułowany problem
4. Analiza kontekstu problemu
5. Sformułowanie hipotez
6. Weryfikacja
7. Formułowanie wniosków
8.Sprawdzenie całego procesu
METODA KONTEKSTOWA - stosując tę metodę, szkolnictwo w poszczególnych krajach, analizuje się w kontekście środowiska kulturowego. Zadanie komparatysty polega na tym, że analizując kontekst naturalny badanego systemu oświaty, formułuje zalecenia, proponuje reformy, które muszą być podporządkowane temu kontekstowi, uwzględniać jego różnorodność.
METODA KLASYFIKACYJNA - w pedagogice porównawczej ta metoda najczęściej ogranicza się do klasyfikacji statystycznej tzn. jej istota polega na tym, że poszczególne kraje są szeregowane wg np.: liczby uczniów na poszczególnych poziomach kształcenia lub wg rocznego przyrostu uczniów w poszczególnych typach szkół. Tak więc oparta jest głównie na podejściu ilościowym do badanej rzeczywistości.
METODA BADAŃ INTERDYSCYPLINARNYCH - uwzględnia nie tylko różne konteksty, ale w opisie, wyjaśnieniach i projektowaniu badań porównawczych wykorzystuje się różne subdyscypliny naukowe i dyscypliny (historię wychowania, socjologię wychowania, ale również politologię, geografię polityczną, ekonomię czyli pedagogika porównawcza staje się dyscypliną integrującą wiedzę i syntetyzującą wiedzę.